Σάλο στον καλλιτεχνικό κόσμο έχει προκαλέσει η παρέμβαση της υπουργού Τουρισμού, Ολγας Κεφαλογιάννη, η οποία αντιδρά στη νομοθετική παρέμβαση της υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, για το ελληνόφωνο τραγούδι.
Η κ. Μενδώνη έχει ζητήσει να μπει ποσόστωση στη μετάδοση ελληνόφωνου τραγουδιού σε χώρους όπως τα ξενοδοχεία, τα ασανσέρ κ.λπ. με σκοπό την στήριξη των Ελλήνων μουσικών. Οι πιέσεις που άσκησαν οι ξενοδόχοι προς το υπουργείο Τουρισμού, είχαν ως συνέπεια την παρέμβαση της κ. Κεφαλογιάννη, η οποία ανοίγει μέτωπο με την κ. Μενδώνη.
Απαντώντας στα όσα είπε η υπουργός Τουρισμού, ο συνθέτης και πρόεδρος του Οργανισμού για τα πνευματικά δικαιώματα «Αυτοδιαχείριση», Γιάννης Γλέζος, αναφέρει:
«Ο καλλιτεχνικός κόσμος άκουσε με έκπληξη χθες την Υπουργό Τουρισμού να σχολιάζει έντονα μια ιστορική νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Πολιτισμού για τη στήριξη του ελληνόφωνου τραγουδιού ως στοιχείου της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας.
Η Υπουργός αναφέρθηκε σε μια «ανεπίτρεπτη παρέμβαση» στην ελεύθερη αγορά και μάλιστα από διαφορετική ιδεολογική αφετηρία. Αυτό που παρέλειψε να αναφέρει η κα Κεφαλογιάννη είναι ότι οι κρατικές παρεμβάσεις, τις οποίες στιγματίζει, είναι εκείνες που δημιούργησαν το Κράτος Πρόνοιας, με γνώμονα πάντοτε την προστασία των ασθενέστερων, και ότι η έλλειψη παρέμβασης πάντοτε αποβαίνει υπέρ των ισχυρότερων και εις βάρος των δικαιωμάτων των πολλών.
Ας επικεντρωθούμε, όμως, στο σχέδιο νόμου για το οποίο πολλοί τοποθετούνται, λίγοι όμως έχουν κατανοήσει. Τί προβλέπεται για τα ξενοδοχεία; Στους χώρους υποδοχής και ανελκυστήρα και μόνον, εφόσον υπάρχει μουσική, να μεταδίδεται σε ποσοστό 45% ελληνόφωνο τραγούδι και η ορχηστρική του απόδοση.
Η Υπουργός Τουρισμού ανέφερε ότι επειδή δεν προηγήθηκε διαβούλευση, η ρύθμιση αυτή θα δυναμιτίσει την ισορροπία μεταξύ των ξενοδόχων και των Οργανισμών Συλλογικής Διαχείρισης, η οποία έχει επιτευχθεί μέσω των συμφωνιών που έχουν υπογραφεί μεταξύ τους.
Μα ακριβώς αυτές οι συμφωνίες, στις οποίες αναφέρεται, εγγυώνται ότι οι ξενοδόχοι δεν θα έχουν καμία απολύτως οικονομική επιβάρυνση από την προτεινόμενη ρύθμιση, πολύ απλά διότι οι εν λόγω συμφωνίες προβλέπουν ότι οι χώροι υποδοχής και ανελκυστήρα εξαιρούνται από τη χρέωση πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων!
Άρα τα ξενοδοχεία μπορούν να συνεχίσουν να μεταδίδουν μουσική σε αυτούς τους χώρους χωρίς να πληρώνουν δικαιώματα. Το γεγονός αυτό και μόνον δείχνει ότι το κίνητρο του σχεδίου νόμου δεν είναι πρωτίστως οικονομικό, αλλά η προστασία της ελληνικής γλώσσας και της εθνικής κληρονομιάς.
Τί θα αλλάξει λοιπόν; Στους χώρους της υποδοχής και του ανελκυστήρα των ξενοδοχείων (όσων χρησιμοποιούν μουσική), δηλαδή σε χώρους από τους οποίους ο επισκέπτης διέρχεται για σύντομο χρονικό διάστημα και δημιουργούν τις πρώτες εντυπώσεις για τη χώρα μας στους ξένους, αντί να ακούγεται μόνο ξένη μουσική, θα ακούγεται και το τραγούδι του τόπου μας. Σε αυτό, ποιός Έλληνας με συναίσθηση της ευθύνης του προς τις μελλοντικές γενιές, έχει αντίρρηση;
Τι είναι, όμως, ο Ελληνικός Πολιτισμός; Είναι μόνο τα μνημεία και τα κτήρια που έχουν ανεγερθεί κάποια στιγμή στη χώρα μας; Αμφιβάλει κανείς ότι η Ελληνική μουσική είναι ένα δομικό στοιχείο του DNA του Ελληνικού Πολιτισμού που έχει ευθύνη να προστατεύει και να αναδεικνύει το καθ’ύλην αρμόδιο Υπουργείο; Αποτελεί «ανεπίτρεπτη παρέμβαση» η χρήση μουσικής Ελλήνων δημιουργών για να ‘ντύσουν’ την τουριστική εμπειρία των επισκεπτών της χώρας μας και να την πάρουν μαζί με τις αναμνήσεις τους στις χώρες τους, ενεργοί πρεσβευτές της Ελληνικότητας; Εξάλλου, ο πολιτιστικός τουρισμός (cultural tourism) είναι από τους βασικούς πυλώνες του τουρισμού στη χώρα μας.
Επομένως, με όλο τον σεβασμό στην Υπουργό Τουρισμού, θα ήθελα να θέσω ως Έλληνας συνθέτης, τα κάτωθι ερωτήματα:
1. Αποτελεί “ανεπίτρεπτη παρέμβαση”, όπως είπατε κυρία Υπουργέ, το γεγονός ότι για πρώτη φορά, η χώρα μας διαθέτει το ισχυρότερο “δίχτυ” προστασίας, διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της και μια πολιτική προστασίας και διάχυσης της ελληνικής γλώσσας, κύριο φορέα διάδοσης της οποίας αποτελεί το ελληνόφωνο τραγούδι, το οποίο υπηρετούμε όλοι εμείς οι δημιουργοί και όλοι οι συντελεστές του;
2. Αποτελεί “ανεπίτρεπτη παρέμβαση”, όπως είπατε κυρία Υπουργέ, το γεγονός ότι για πρώτη αφορά, στο σχέδιο νόμου προβλέπονται κίνητρα, τα οποία στοχεύουν στην αύξηση της ραδιοφωνικής μετάδοσης και της δημόσιας εκτέλεσης ελληνόφωνου τραγουδιού;
3. Αποτελεί “ανεπίτρεπτη παρέμβαση”, όπως είπατε κυρία Υπουργέ, το γεγονός ότι για πρώτη φορά, σε μια εποχή που η παγκοσμιοποίηση και η καθίζηση της μουσικής βιομηχανίας παγκοσμίως και στην Ελλάδα, έχουν οδηγήσει σε μαρασμό την εγχώρια μουσική παραγωγή και σε οικονομική δυσχέρεια τους δημιουργούς της, αναλαμβάνεται για πρώτη φορά νομοθετική πρωτοβουλία για κατάθεση σχεδίου νόμου που στηρίζει έμπρακτα πρώτα από όλα το ελληνικό τραγούδι και μαζί με αυτό τους Έλληνες συνθέτες και στιχουργούς, τους ερμηνευτές και όλους τους συντελεστές της ελληνικής μουσικής και ενισχύει την παραγωγή εθνικού μουσικού ρεπερτορίου;
Στην εποχή που η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί να ισοπεδώσει την ανθρώπινη δημιουργία, εξαλείφοντας κάθε Ελληνικότητα από τη μουσική, δεν μπορούμε πάρα να καλωσορίσουμε νομοθετικές πρωτοβουλίες που βοηθούν να παραταθεί η ζωή της Ελληνικής δημιουργίας και μαζί, της Ελληνικής ταυτότητας που έχει κάνει το Ελληνικό τουριστικό προϊόν τόσο ξεχωριστό, πλούσιο και ποικιλόμορφο.
Επειδή, ως εξαίρετη νομικός, αλλά και ως Υπουργός, γνωρίζετε ότι το Σύνταγμά μας δε σταματάει στο άρθρο 5,
Επειδή γνωρίζετε ότι υπάρχει και το άρθρο 24 στο Ελληνικό Σύνταγμα περί προστασίας του Πολιτιστικού Περιβάλλοντος, της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, μέρος της οποίας είναι και το ελληνόφωνο τραγούδι,
Επειδή εξίσου γνωρίζετε ότι ένας από τους κύριους στόχους της EE, όπως καθορίζεται στην ιδρυτική Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης , είναι να «σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας» και να «μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς» (άρθρο 3 της ΣΕΕ), και ότι για όλα αυτά τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης παίρνουν μέτρα:
Ο Σαρκοζί (ένθερμος θιασώτης της Ελεύθερης Αγοράς) στην Γαλλία έχει από το 1986 θεσπίσει νόμους υπέρ της προστασίας της Γαλλικής Μουσικής.
Το ίδιο έχουν κάνει η Ισπανία από το 1998, η Σλοβακία από το 2000, η Πορτογαλία και η Ουγγαρία από το 2010, η Βουλγαρία από το 2022 και πλήθος άλλων χωρών που προσπαθούν με κάθε νόμιμο τρόπο να διασώσουν και να διατηρήσουν ζωντανή την εγχώρια μουσική τους, ως υπέρτατο αγαθό της εθνικής πολιτιστικής τους κληρονομιάς.»
