Το ποίημα «Ας Φρόντιζαν» είναι ένα από τα γνωστότερα πολιτικά ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, στο οποίο αναφέρεται στη διαφθορά των ηγετών ή των ηγεμόνων και πως αυτή η διαφθορά περνά στους πολίτες.
Του Μιχάλη Τζανάκη
Με μεγάλη άνεση και εντελώς προπαγανδιστικά ένα απο τα πρώτα πράγματα που πρόταξαν οι πολιτικοί απατεώνες τον τελευταίο καιρό, ήταν η ενοχοποίηση των Ελλήνων.
Όμως επειδή δεν μπορώ να μέμφομαι τα παιδιά μου, αν πιθανόν είναι αυθάδη ή ανήθικα, διότι εγώ τα μεγάλωσα έτσι, αντιστοίχως είναι πρόστυχο για τους απογόνους και θαυμαστές του Μακιαβέλι να αποδίδουν στο λαό ως έμφυτη την απειθαρχία, την ιδιοτέλεια, τον εγωκεντρισμό.
Δεν ξέρω πόσο εκτιμούν όλοι αυτοί την ποίηση, αλλά δράττομαι της ευκαιρίας να δημοσιεύσω ένα εξαιρετικό- αν και όχι απ τα γνωστότερα-ποίημα του μεγάλου Αλεξανδρινού, για να κάνετε τους συσχετισμούς.
Κωνσταντίνος Καβάφης
«Ἀς Φρόντιζαν»
Κατήντησα σχεδόν ἀνέστιος καί πένης.
Αὐτή ἡ μοιραία πόλις, ἡ Αντιόχεια
όλα τά χρήματα μου τά ‘φαγε:
αυτή ἡ μοιραία μέ τόν δαπανηρό της βίο.
Ἀλλά εἶμαι νέος καί μέ ὑγείαν ἀρίστην.
Κάτοχος τῆς ἑλληνικής θαυμάσιος
(ξέρω και παραξέρω Ἀριστοτέλη, Πλάτωνα∙
τί ρήτορας, τί ποιητάς, τί ὅ,τι κι ἄν πεῖς).
κ’ ἔχω φιλίες μέ ἀρχηγούς τῶν μισθοφόρων.
Εἶμαι μπασμένος καμπόσο καί στά διοικητικά.
κάπως γνωρίζω (κ’ εἶναι τοῦτο χρήσιμον) τά ἐκεῖ:
τοῦ Κακεργέτη βλέψεις καί παληανθρωπιές, καί τά λοιπά.
Ὅθεν φρονῶ πώς εἶμαι στά γεμάτα
ἐνδεδειγμένος γιά νά ὑπηρετήσω αὐτήν τήν χώρα,
τήν προσφιλῆ πατρίδα μου Συρία.
Σ’ ὅ,τι δουλειά μέ βάλουν θά πασχίσω
νά εἶμαι στήν χώρα ὠφέλιμος. Αὐτή εἶν’ ἡ πρόθεσίς μου.
τούς ξέρουμε τούς προκομένους: νά τά λέμε τώρα;
ἄν μ’ ἐμποδίσουνε, τί φταίω ἐγώ.
Θ’ ἀπευθυνθῶ πρός τόν Ζαβίνα πρῶτα,
κι ἄν ὁ μωρός αὐτός δέν μ’ ἐκτιμήσει,
θά πάγω στόν ἀντίπαλό του, τον Γρυπό.
πηγαίνω παρευθύς στόν ‘Υρκανό.
Θά μέ θελήσει πάντως ἕνας ἀπ’ τους τρεῖς.
Κ’ εἶν’ ἡ συνείδησίς μου ἥσυχη
γιά τό ἀψήφιστο τῆς ἐκλογῆς.
Βλάπτουν κ’ οἱ τρεῖς τους τήν Συρία τό ἴδιο.
Ἀλλά, κατεστραμμένος ἄνθρωπος, τί φταίω ἐγώ.
Ζητῶ ὁ ταλαίπωρος να μπαλωθῶ.
Ἀς φρόντιζαν οἱ κραταιοί θεοί
να δημιουργούσαν ἕναν τέταρτο καλό.
Το ποίημα «Ας Φρόντιζαν» είναι ένα από τα γνωστότερα πολιτικά ποιήματα του Κωνσταντίνου Καβάφη, στο οποίο αναφέρεται στη διαφθορά των ηγετών ή των ηγεμόνων, αν θέλετε, και πως αυτή η διαφθορά περνά στους πολίτες, οδηγώντας τους στην απόλυτη παθητικότητα για την κατάσταση που επικρατεί στην πατρίδα τους (χμμμ κάτι μου θυμίζει).
Ο νεαρός από την Αντιόχεια ζει μακάρια σ ένα περιβάλλον ευωχίας μέσα στην πόλη του και κάποια στιγμή αποφασίζει ότι πρέπει να ενσωματωθεί στον κρατικό μηχανισμό, ώστε να διασφαλίσει τα υλικά μέσα, προφανώς για να συνεχίσει τις διασκεδάσεις του (μα είναι δυνατόν να σκέφτηκε ένας άνθρωπος έτσι;)
Η παρακμή που έχει επέλθει στην Αυτοκρατορία των Σελευκιδών αντικατοπτρίζεται τόσο στους ηγέτες της, όσο και στους πολίτες της.
Οι πολίτες διαμορφώνονται κατ’ εικόνα και ομοίωση των ηγετών τους, κι αυτό προφανώς δε συνέβαινε μόνο στην αυτοκρατορία των Σελευκιδών –μακάρι να ήταν έτσι-αλλά συμβαίνει οπουδήποτε μια διεφθαρμένη αρχή διαπαιδαγωγεί αντίστοιχα τους πολίτες του.
Ο Καβάφης έχει πάγια τακτική να δίνει διαχρονικά μηνύματα μέσα απ το ψευδο-ιστορικό πλαίσιο που φτιάχνει.
Είναι προφανέστατο πως οι επισημάνσεις του , δεν περιορίζονται στο βασίλειο της Συρίας. (κάτι ήξερε ο μεγάλος Αλεξανδρινός)!
Το μεγάλο λάθος των Ελλήνων τα τελευταία χρόνια ήταν το λάθος που διαπράττει ο νεαρός του ποιήματος και στην αρχή, δηλαδή στην παθητική αποχή του, αλλά και στη συνέχεια στην ιδιοτελή ενασχόληση με τα κοινά, που στρατεύεται για ίδιον όφελος.
Ιδιοτελής συμμετοχή σημαίνει διαιώνιση της διαφθοράς.
Με μεγάλη άνεση ο νεαρός του ποιήματος θέτει τον εαυτό του διαθέσιμο στις υπηρεσίες οποιουδήποτε ηγέτη-ηγεμόνα. Χωρίς αναστολές, χωρίς ενδοιασμούς.
