Tο κλείσιμο του βαλκανικού διαδρόμου για τους πρόσφυγες έφερε πρόσκαιρα τα ξεχασμένα Δυτικά Βαλκάνια στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος, όμως πολύ σύντομα, όταν σταθεροποιήθηκε η κατάσταση λόγω της συμφωνίας της Ε.Ε. με την Τουρκία, η περιοχή πέρασε και πάλι στο περιθώριο.
Επρεπε να ξεσπάσει η πολιτική κρίση στα Σκόπια και δευτερευόντως στην Αλβανία, για να κινητοποιηθεί η ευρωπαϊκή διπλωματία και να ξαναθυμηθεί την περιοχή που διολίσθηνε στη γεωπολιτική αστάθεια, όμως η Ε.Ε. δεν έδειξε ικανή να επηρεάσει αποφασιστικά τις εξελίξεις.
Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση των Δυτικών Βαλκανίων έχει ξεμείνει από καύσιμα ήδη από την αφετηρία, οι Βρυξέλλες έχουν άλλες προτεραιότητες που δεν αφήνουν κανένα περιθώριο έστω και για μεσοπρόθεσμες διευρύνσεις.
Το αδύναμο ευρωπαϊκό όνειρο φθίνει στην περιοχή και το κενό γεμίζει με στροφή στον εθνικισμό και τον θρησκευτικό ριζοσπαστισμό.
Την πυρκαγιά που πήγε να ανάψει στα Σκόπια και τα Τίρανα, έσβησε τελικά η Ουάσινγκτον, με τον αθόρυβο αναπληρωτή βοηθό υπουργο Εξωτερικών των ΗΠΑ, πρώην συνεργάτη του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, Χόιτ Μπράιαν Γι, ο οποίος πίεσε και πέτυχε να μεταβιβαστεί η εξουσία στην ΠΓΔΜ από τον εθνικιστή Νίκολα Γκρούεφσκι στον σοσιαλδημοκράτη Ζόραν Ζάεφ και τους Αλβανούς συμμάχους του και να διεξαχθούν τελικά οι εκλογές στην Αλβανία, στις 25 Ιουνίου, παρά τις οξυμένες σχέσεις της κυβέρνησης Ράμα με την αντιπολίτευση, που απειλούσε με αποχή.
Ομως πυροσβεστική αμερικανική παρέμβαση έγινε κυρίως ως αντίβαρο στον κίνδυνο της ρωσικής ανάμειξης και επιρροής στην ευρύτερη περιοχή και λιγότερο ως ένδειξη ότι η Ουάσινγκτον έχει ένα σχέδιο για τη μακροπρόθεσμη ευημερία των Δυτικών Βαλκανίων, που ούτως ή άλλως το μέλλον τους θα προσδιοριστεί από την ευρωπαϊκή τους ολοκλήρωση.
Τα προβλήματα παραμένουν άλυτα και η αστάθεια θα ελλοχεύει όσο δεν δίνονται λύσεις τόσο σε πολιτικά προβλήματα, όσο και στην οικονομική ανάπτυξη.
Στην ΠΓΔΜ η κυβέρνηση συνεργασίας του μεταρρυθμιστή Ζόραν Ζάεφ θα επιδιώξει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και να ξαναβρεί μια ευρωπαϊκή προοπτική, όμως το κλειδί της λύσης το κρατάει η Αθήνα και ο Νίκος Κοτζιάς διεμήνυσε ήδη στον νέο υπουργό Εξωτερικών, Νίκολα Ντιμιτρόφ, πως απαραίτητος όρος για να υπάρξει ευρωατλαντική ολοκλήρωση της χώρας είναι η εξεύρεση συμβιβαστικής, αμοιβαία αποδεκτής λύσης για το όνομα.
Είναι βέβαιο ότι θα ασκηθούν πιέσεις τόσο προς την Ελλάδα όσο και προς την ΠΓΔΜ για αμοιβαίες υποχωρήσεις, με αναμενόμενη την επαναδραστηριοποίηση του μεσολαβητή του ΟΗΕ, Μάθιου Νίμιτς.
Η Αθήνα περιμένει μετά τις εκλογές στην Αλβανία να τεθούν και πάλι στο τραπεζι τα ανοιχτά ζητήματα με τα Τίρανα και να ξεκαθαρίσει αν η εθνικιστική ρητορική του Εντι Ράμα ήταν κυρίως για εσωτερική κατανάλωση ή αν αποτελεί δομικό στοιχείο της πολιτικής του.
Τα Τίρανα δεν έχουν αφομοιώσει το μήνυμα από τις Βρυξέλλες για μεταρρυθμίσεις και κράτος δικαίου και φαίνεται πως μετά την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ, με ελληνική συναίνεση και χωρίς ανταλλάγματα και το ευρωπαϊκό όνειρο απατηλό, θα είναι δύσκολο να υπάρξουν ουσιαστικά βήματα προς τα εμπρός.
Ωρολογιακή βόμβα
Το πρόβλημα πάντως που μπορεί να αναδυθεί και να επηρεάσει αρνητικά την περιοχή είναι το αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών στο Κόσοβο, όπου το αποκαλούμενο και ως «κόμμα των οπλαρχηγών του UCK», του καταζητούμενου από τους Σέρβους Ραμνούς Χαραντινάι, κέρδισε την πρωτιά χωρίς να μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Αν επιλέξει να συμμαχήσει με την έκπληξη των εκλογών, τους ακόμη πιο ακραίους εθνικιστές του Κινήματος για την Αυτοδιάθεση, τότε οι σχέσεις με τη Σερβία θα επιδεινωθούν κι άλλο, ξυπνώντας εφιαλτικές μνήμες από το παρελθόν.
Μέσα σε αυτή την κινούμενη άμμο των Δυτικών Βαλκανίων, η Ελλάδα προωθεί μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης με Σκόπια και Τίρανα και αναπτύσσει τετραμερή συνεργασία με τους άλλους τρεις Ευρωπαίους των Βαλκανίων, Βουλγαρία, Ρουμανία και Κροατία, σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της σταθερότητας μέσω ευρύτερων συνεργασιών.
Θετική εξέλιξη, πέραν της κυβερνητικής αλλαγής στα Σκόπια, ήταν η ένταξη του Μαυροβουνίου στο ΝΑΤΟ, χώρα με την οποία διατηρούμε εξαιρετικές σχέσεις, η οποία ωστόσο είναι πολύ μικρή για να κάνει τη διαφορά στα Βαλκάνια.
Πηγή: https://www.efsyn.gr
