Ματίνας Βαρκάδου-Κουβαρᾶ
θεολόγου
-Τί θὰ γίνουν τὰ παιδιά μας;
-Τί θέλετε νὰ γίνουν τὰ παιδιά μας;
-Ἀνδρειωμένα παλικάρια καὶ ἀνδρεῖες γυναῖκες…καὶ νὰ παλέψουν μὲ τὰ σαράντα κύματα καὶ νὰ τὰ βγάλουν πέρα μὲ τὴν ἀναβροχιὰ καὶ τὴν ἀκρίδα ὅπως οἱ προπαπποῦδες καὶ οἱ προγιαγιάδες τους… κι ὄχι νὰ μουχλιάζουν στὸν καναπὲ ὅπως ἡ δική μας ἡ γενιά. Νὰ μᾶς ξεπεράσουν, αὐτὸ θέλουμε καὶ αὐτὸ παρακαλᾶμε!
Οἱ ἀντιξοότητες τοῦ βίου δὲν μποροῦν νὰ γίνουν ἐμπόδιο στὸ νὰ ἀνθίσει μιὰ γλυκιά, τρυφερή, ἀγαπητικὴ σχέση ἀνάμεσα σὲ δυὸ ἀνθρώπους. Ὅσο κι ἂν προσπαθήσουμε, δὲν νομίζω ὅτι θὰ μπορέσουμε νὰ ἀποδείξουμε ὅτι σήμερα οἱ συνθῆκες εἶναι δυσκολοτέρες ἀπὸ αὐτὲς ποὺ ἔζησαν οἱ πρόγονοί μας σὲ περιόδους πολέμου, κατοχῆς κτλ. Στοργή, ἔρωτας, ἀλληλοβοήθεια, ἀγάπη, κατανόηση, ἀγωνιστικότητα, συμπόρευση, ὑπερηφάνεια, καμάρι, ὁ ἕνας ἔχει τὸν ἄλλο κορόνα στὸ κεφάλι γιὰ μιὰ ζωὴ ὁλόκληρη. Ὁ ἕνας σύζυγος εἶναι στεφάνι στὸ κεφάλι τοῦ ἄλλου καὶ φροντίζει τὸν σύζυγό του ὁ καθένας καὶ τὸν καμαρώνει γιὰ νὰ ‘χει τὸ θάρρος νὰ πεῖ μετὰ στὸν Χριστὸ «Κοίταξε Κύριε πῶς φροντίζω τὸ στεφάνι πού μοῦ χάρισες». Ἔτσι ἑρμηνεύεται ἡ φράση «Στέφεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ…».
Συνήθως ὅμως ἡ σχέση τῶν ζευγαριῶν δὲν εἶναι σὰν αὐτὴ ποὺ περιγράφηκε, ἔστω κι ἂν οἱ συνθῆκες εἶναι εὐκολότερες. Ὅλοι τὸ γνωρίζουμε. Στὴ δεκαετία τοῦ ’80 ἀπὸ ψυχολόγους, ΜΜΕ, λογοτεχνία, τηλεόραση, κινηματογράφο ἔπεσε τὸ σύνθημα τῆς ἄμεσης ἱκανοποίησης κάθε ἐπιθυμίας, τῆς ἐλευθερίας στὴν ἔκφραση λόγου καὶ συναισθημάτων, τοῦ δικαιώματος τοῦ ἀτόμου νὰ ἱκανοποιεῖ ἄμεσα τὴν κάθε ἐπιθυμιὰ του.
Ἔτσι, ἕνας παντρεμένος, ποὺ νιώθει ὅτι δὲν τὸν ἱκανοποιεῖ πλέον τὸ ταίρι του,νομιμοποιεῖται νὰ ζητήσει ἀλλοῦ κάλυψη τῶν συναισθηματικῶν του ἀναγκῶν καὶ πολὺ σύντομα βρίσκεται ἐρωτευμένος σφόδρα μὲ ἄλλο πρόσωπο. Προχωρεῖ στὸ διαζύγιο, φυσικὸ καὶ καθ’ ὃλα νόμιμο, καὶ παραδόξως ἐντὸς ὀλίγου ἡ νέα σχέση δὲν εἶναι ἐπαρκής. Ὁ ἄνθρωπος ψάχνει κάτι ἄλλο, ἔπειτα κάτι ἄλλο ἀκόμη πιὸ ἰδιαίτερο. Ἐπιδίδεται στὸ κυνήγι τῆς εὐτυχίας καὶ τῆς ἡδονῆς, τὸ ἀτελείωτο καὶ ἀτελέσφορο. Αὐτὴ ἡ τακτικὴ ἔγινε δυναμίτης στὰ θεμέλια τῆς οἰκογένειας… γιατί ἄραγε; Ποιὸς ἔχει συμφέρον ἀπὸ μιὰ διαλυμένη κοινωνία χωρὶς ἰσχυροὺς οἰκογενειακοὺς δεσμούς;
Ἄνθρωπος μοναχικός, ἀνέραστος, χωρὶς δεσμοὺς ἰσχυρούς, χωρὶς σχέσεις μὲ αἴσθηση μονιμότητας γίνεται ἀνασφαλής, καταθλιπτικός, συναισθηματικὰ εὐάλωτος, χειραγωγήσιμος, εὔκολο θύμα τῶν κάθε λογῆς διαφημιστῶν καὶ ἐμπόρων. Ἀντιθέτως, ὁ ἄνθρωπος ποὺ βιώνει σταθερὲς καὶ μόνιμες σχέσεις στοργῆς, ἀγάπης καὶ ἀποδοχῆς εἶναι συναισθηματικὰ αὐτάρκης, ἰσορροπημένος, ἀσφαλής, ἤρεμος. Νιώθει αὐτοεκτίμηση, δὲν χρειάζεται νὰ «ἔχει» γιὰ νὰ «εἶναι». Σπουδαῖες σοφίες θὰ λέγαμε. Μὰ οἱ ὁδηγίες τοῦ Κατασκευαστῆ δοσμένες πρὸ αἰώνων εἶναι ξεκάθαρες πάνω σ’ αὐτὸ τὸ θέμα. ‘’Οὐ καλὸν εἶναι τὸν ἄνθρωπον μόνον. Ποιήσωμεν αὐτῷ βοηθὸν κατ’ αὐτόν…’’ τὸ λέει ἡ ἐπιστήμη, τὸ λέει ἡ λογική, τὸ λέει ἡ ἐμπειρία, τὸ λέει ὁ Κατασκευαστὴς – ὁ Θεός! Γιατί ὅμως σήμερα οἱ νέοι μας δὲν ἀποφασίζουν τὸν γάμο; Θὰ τὸ ποῦμε ἔμμεσα μὲ ἕνα παραμύθι:
Μύθι μύθι παραμύθι τὸ κουκὶ καὶ τὸ ρεβίθι… Κόκκινη κλωστή, δεμένη, στὴν ἀνέμη τυλιγμένη, δῶσ’ της κλότσο νὰ γυρίσει, παραμύθι ν’ ἀρχινίσει…
Μιὰ φορὰ κι ἕναν καιρὸ ζοῦσε ἕνας γιατρὸς ὁ ὁποῖος, ὅπως ἔφευγε ἀπὸ τὸ χωριὸ του, συναντάει μιὰ γυναίκα ἄσχημη, καχεκτικιά, μὲ μιὰ μύτη γαμψὴ «Ποιὰ εἶσαι ἐσὺ;» τὴ ρωτάει, «Ἡ πανούκλα» λέει αὐτή, «Καὶ ποῦ πᾶς;» ρωτάει ἐκεῖνος, «Σὲ ἐκεῖνο τὸ χωριὸ. Ἔχω νὰ πάρω χίλιους» ἀπαντᾶ ἐκείνη. Ἔφυγαν καὶ οἱ δύο ἡ πανούκλα γιὰ τὸ χωριὸ καὶ ὁ γιατρὸς στὴ δουλειά του καὶ ἔτυχε στὸν γυρισμὸ νὰ ξανασυναντηθοῦν. «Τί ἔγινε; Πόσοι πέθαναν;» ρωτᾶ ὁ γιατρός, «Δύο χιλιάδες» ἀπάντησε ἡ πανούκλα. «Καλὰ, δὲν μοῦ εἶπες ὅτι θὰ πάρεις χίλιους;» ρώτησε ὁ γιατρός, «Τοὺς χίλιους πῆρα ἐγώ, τοὺς ἄλλους χίλιους τοὺς πῆρε ὁ φόβος».
Ἀφήσαμε τὸν φόβο νὰ τρυπώσει στὶς καρδιές μας. Καὶ ὁ φόβος τρύπωσε ἀπὸ τὰ πιὸ ἀπίθανα μέρη. Ἂς ποῦμε γιὰ παράδειγμα ἀπὸ τὰ δελτία πρόγνωσης τοῦ καιροῦ. Καθημερινὰ καὶ πολλὲς φορὲς τὴν ἡμέρα δεχόμαστε ἀπίστευτες θεομηνίες, ποὺ θὰ πέσουν στὰ κεφάλια μας…βροχές, καταιγίδες, χιόνια, χαλάζι, καύσωνας, παγετός, σκόνη, λάσπη, ἀνεμοστρόβιλος, πτώση τῆς θερμοκρασίας, ἄνοδος τῆς θερμοκρασίας, ἀκραῖα καιρικὰ φαινόμενα. Δὲν μᾶς φόβισαν, ἐπιμένω, ἐπιτρέψαμε στὸν φόβο νὰ μπεῖ καὶ ἀφότου ἀνοίξαμε τὴν πόρτα μπῆκαν κι ἄλλοι φόβοι. «Φοβᾶμαι γιὰ τὰ λεφτά μου ὅτι θὰ μοῦ τὰ πάρουν, θὰ μοῦ τὰ κλέψουν, θὰ μοῦ τὰ ὑποτιμήσουν, φοβᾶμαι γιὰ τὴν ὑγεία μου γιατί ἔρχονται μικρόβια, ἰοί, γρίπες, φοβᾶμαι τὸν κόσμο γύρω μου, τοὺς γνωστούς, τοὺς ξένους, τοὺς κλέφτες, τοὺς ἀλλοδαποὺς καὶ ἀκόμη φοβᾶμαι πὼς δὲν θὰ καταφέρω νὰ τελειώσω τὴ σχολή μου, κι ἂν τὴν τελειώσω φοβᾶμαι πὼς δὲν θὰ βρῶ δουλειὰ καὶ τότε θὰ χρειαστεῖ νὰ κάνω μεταπτυχιακὸ καὶ φοβᾶμαι πὼς δὲν θὰ μὲ δεχτοῦν στὴν Ἀγγλία ἢ κάπου ἀλλοῦ, κι ἂν πάω ἐκεῖ καὶ κάποτε γυρίσω, φοβᾶμαι πὼς πάλι δὲ θὰ βρῶ δουλειὰ καὶ φυσικὰ ἡ κοπέλα μου θὰ εἶναι σὲ ἄλλη χώρα καὶ βεβαίως πῶς νὰ κάνουμε οἰκογένεια ἔτσι;
Καὶ πὲς ὅτι βρισκόμαστε στὴν ἴδια χώρα, πῶς νὰ παντρευτοῦμε βρὲ ἀδερφὲ χωρὶς ἕνα κεραμίδι πάνω ἀπὸ τὸ κεφάλι μας; Καὶ καλὰ γιὰ κεραμίδι πὲς ὅτι νοικιάζουμε μιὰ γκαρσονιέρα, ἀλλὰ πῶς νὰ προχωρήσουμε σὲ γάμο χωρὶς κουρτίνες, φωτιστικὰ καὶ καφετιέρα ἐσπρεσιέρα, γιατί δὲν θὰ μποροῦμε νὰ πηγαίνουμε καὶ ἔξω νὰ πίνουμε τὸ καφέ μας, θὰ πρέπει νὰ καθόμαστε στὸ σπίτι. Καὶ ἂς ποῦμε ὅτι βρίσκουμε τὴν ἐσπρεσιέρα μὲ προσφορὰ καὶ δῶρο τὰ φλιτζανάκια, ἀλλὰ πῶς νὰ κάνουμε γάμο πεῖτε μου! Βάλε νυφικό, κουστούμια, προσκλητήρια, στολισμό, ἐκκλησιά, μπομπονιέρες, δεξίωση, δῶρο κουμπάρου καὶ κουμπάρας διπλὸ, γιατί μᾶλλον δὲν νομίζω νὰ ἔχουμε ἕναν μόνο κουμπάρο, θὰ θέλει ὁ καθένας τὸν δικό του, ὁπότε…ὅλα τοῦ γάμου…δύσκολα!!
Πατάω ΑΚΥΡΟ στὸν γάμο».
Τί κρίμα! Τί κρίμα νὰ ἀποφασίζουμε γιὰ τὴ ζωή μας ὑπὸ τὴν ἐπήρεια τοῦ φόβου. Πόσο ὥριμη μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ ἀπόφαση αὐτή; Ὅλες οἱ ἀποφάσεις ποὺ παίρνει ὁ καθένας μας γιὰ τὴ ζωὴ του ξεκινοῦν ἀπὸ ἕνα βασικὸ δίλημμα, ἔχουμε νὰ ἐπιλέξουμε ἀνάμεσα στὸν Χριστὸ καὶ τὸν χρυσό; Ἡ ἀρχικὴ αὐτὴ ὥριμη καὶ ὑπεύθυνη ἐπιλογὴ καθορίζει τὴν ποιότητα ζωῆς τοῦ καθενός. Ἂν ἐπιλέγετε τὸν χρυσὸ, τότε δὲν συμφέρει νὰ παντρευτεῖτε παρὰ μόνο στὴν περίπτωση ποὺ σᾶς κάνει πρόταση ἡ πριγκίπισσα τοῦ Μονακό. Σὲ κάθε ἄλλη περίπτωση τὰ ἔξοδα τοῦ γάμου, ἡ συντήρηση τῆς οἰκογένειας, ἡ θεολογία τῶν συζύγων καὶ ἡ θεολόγηση τῶν τέκνων ὁδηγοῦν σὲ λογιστικὸ ἔλλειμμα. Καὶ νὰ λάβετε σοβαρὰ ὑπόψιν ὅτι τὰ παιδιὰ ποὺ ἔρχονται μετὰ τὸν γάμο δὲν μπαίνουν σὲ pet shop μαζὶ μὲ τὰ κατοικίδια. Ἐπιπροσθέτως στὴν ἀκραία περίπτωση τῆς πριγκίπισσας τοῦ Μονακὸ μὴν ξεχάσετε νὰ κάνετε καὶ τὸ ἀπαραίτητο σύμφωνο συμβίωσης γιὰ τὴ διανομὴ τῆς περιουσίας ὅταν ἔρθει, ποὺ θὰ ἔρθει, ἡ ὥρα τοῦ διαζυγίου. Ἀστεῖο δὲν εἶναι;
Νὰ παντρεύονται οἱ ἄνθρωποι μὲ τὴν προοπτικὴ νὰ χωρίσουν; Ὑπάρχουν ὅμως οἱ ἄνθρωποι ποὺ ἀνήκουν σὲ ἐκείνη τὴ μαγιὰ ποὺ ἔλεγε ὁ στρατηγὸς Μακρυγιάννης ὅτι «Ἀρχὴ καὶ τέλος παλαιόθεν ἕως τώρα ὅλα τὰ θηρία πολεμοῦνε νὰ μᾶς φᾶνε καὶ δὲ μποροῦν. Τρῶνε ἀπό μᾶς καὶ μένει καὶ μαγιά». Δόξα τῷ Θεῷ ὑπάρχουν σήμερα νέοι ἄνθρωποι ποὺ διαλέγουν τὸν Χριστό, τὸν νόμο του καὶ τὶς ἐντολές του.
Ἐπιλέγουν τὸν Χριστὸ καὶ ἔρχεται καὶ ὁ χρυσός. Μὲ τὸν Χριστὸ εἴμαστε ζάμπλουτοι, μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἄνευ ὅρων ἐμπιστοσύνη σὲ Αὐτὸν τὰ ἔχουμε ὅλα. Ὁ Χριστὸς εἶναι ὅλα τὰ λεφτά!! Καὶ δὲν εἶναι ψεύτης ὁ Θεός μας, οὔτε ἔχει σκοπὸ νὰ μᾶς ἐξαπατήσει. Εἶπε «Ζητεῖτε πρῶτον τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν». Καὶ θὰ προστεθοῦν καὶ προστίθενται διαρκῶς. Καὶ ἡ μάνα ποὺ βάζει τὸ τελευταῖο της λαδάκι στὸ καντήλι τῆς Παναγιᾶς βρίσκει τὸ μπουκάλι της ξεχειλισμένο καὶ τὰ παιδιὰ ποὺ ἀποφασίζουν νὰ παντρευτοῦν ἀντὶ νὰ συζήσουν βρίσκουν δουλειὰ ἀνέλπιστα, ὅπως βρῆκαν δροσιὰ μὲς τὴν κάμινο οἱ Τρεῖς Παῖδες.
Καὶ ὁ πατέρας ποὺ δὲν πληρώθηκε ἀπὸ τὸν ἐργοδότη του βρίσκει φακελάκι μὲ χρήματα στὴν πόρτα του, ὅπως βρῆκε ὁ ξεχασμένος πατέρας στὰ Μύρα τῆς Λυκίας. Καὶ τὸ φαγητὸ ποὺ φοβᾶται ἡ μάνα πὼς δὲν φτάνει οὔτε γιὰ τὰ παιδιὰ της, φτάνει καὶ γιὰ τοὺς φίλους τους καὶ περισσεύει, ὅπως ἔγινε μὲ τὸν χορτασμὸ τῶν πεντάκις χιλίων στὴν ἀκροθαλασσιὰ τῆς Γαλιλαίας.
Ὅπως τότε ἔτσι καὶ τώρα…Ζητῆστε καὶ θὰ σᾶς δοθεῖ! Ζητῆστε πρῶτα ἕναν ἄνθρωπο νὰ συνδέσει τὴ ζωὴ του μαζί σας καὶ μετὰ ἀναζητῆστε τὸ νυφικό, τὸ κουστούμι καὶ τὸν παπὰ καὶ τὸν κουμπάρο. Τὸ δικό σας προσκλητήριο δὲν θὰ εἶναι βαρὺ, φορτωμένο μὲ γιρλάντες, μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ ἠλεκτρονικὸ μὲ μηδενικὸ κόστος καὶ περίσσεια εὑρηματικότητα, ὁ ναὸς δὲν χρειάζεται νὰ ἔχει ἄνθη, κεράκια, τούλια…δύο κρινάκια μόνο αὐτὰ τῆς ἁγνότητας μὲ τὴν ὁποία θὰ φτάσετε στὸν γάμο σας.
Ὅσο γιὰ τὸ κουστούμι καὶ τὸ νυφικό…θὰ εἶναι τὰ πιὸ ὄμορφα τοῦ κόσμου, ὄχι γιατί θὰ εἶναι ἔργα ὑψηλῆς ραπτικῆς, ἀλλὰ γιατί θὰ τὰ φοράει ἕνα μοναδικὸ στὸν κόσμο πρόσωπο, ἕνα πρόσωπο κομμένο καὶ ραμμένο στὰ μέτρα σας.
Ὁ Κύριος ἑνώνει τὰ χέρια τοῦ ζευγαριοῦ γιὰ νὰ περπατήσουν μαζὶ τὸν δρόμο ἀπ’ τὴν ἐκκλησία στὴν εὐλογημένη Βασιλεία. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τοῦ γάμου, ἡ ἀλληλοβοήθεια σὲ πνευματικὸ ἐπίπεδο, ἡ συμπόρευση τῶν συζύγων μὲ στόχο τὴ πνευματικὴ πρόοδο καὶ τελείωση καὶ τῶν δυὸ συζύγων.
Ὁ γάμος δηλαδὴ ἔχει σωτηριολογικὴ προοπτική. Μοῦ ἀρέσει ἕνα πρόσωπο, ἀλλὰ θὰ πρέπει νὰ εἶναι αὐτὸ ποὺ θὰ μὲ βοηθήσει στὸν κοινὸ ἀγώνα γιὰ τὴ σωτηρία. Ὅποιος συμβιβασμὸς σὲ αὐτὸ τὸ θέμα, θέτει σὲ κίνδυνο τὴ σωτηρία. Ἂν δυὸ νέοι ἔχουν πνευματικὴ προοπτικὴ, θὰ πειστοῦν στὰ λίγα ὑλικὰ ἀγαθὰ ρίχνοντας τὸ βάρος στὴν πνευματικὴ προίκα ποὺ διαθέτουν καὶ θὰ προχωρήσουν. Σίγουρα ὑπάρχουν προβλήματα οἰκονομικὰ καὶ ἐπαγγελματικὰ, ὅμως ἡ λύση τῆς συμβίωσης χωρὶς τὴν εὐλογία τῆς Ἐκκλησίας δὲν εἶναι λύση. Συνήθως, αὐτοὶ ποὺ συζοῦν πρὶν τὸν γάμο, δύσκολα ἀποφασίζουν νὰ παντρευτοῦν, ἀφοῦ ἀπολαμβάνουν ὅλα τὰ καλά τῆς σχέσης χωρὶς καμιὰ ὑποχρέωση καὶ εὐθύνη ἀπέναντι στὸ ἄλλο πρόσωπο, ἀφήνοντας ἀνοιχτὴ τὴν προοπτικὴ μιᾶς νέας γνωριμίας στὸ μέλλον.
Ὁ σύζυγος εἶναι ἡ ἀφορμή, ὁ τρόπος καὶ ὁ τόπος τῆς σωτηρίας μας. Ὅπως ὁ μοναχὸς ἐπιλέγει ἕναν γέροντα, μπαίνει στὸ μοναστήρι καὶ ἀκολουθεῖ τοὺς κανόνες τῆς μονῆς μὲ ὑπακοὴ καὶ ταπείνωση, ἔτσι καὶ ὁ ἔγγαμος.
Ἐπιλέγει ἕνα πρόσωπο καὶ αὐτὸ γίνεται ἡ ἀφορμή, ὁ τόπος, τὸ σπιτικό, ἡ οἰκογένεια καὶ ὁ τρόπος, ἡ ὑπακοή, ἡ ταπείνωση ποὺ ὁδηγεῖ τὸ ζευγάρι πιασμένο χέρι-χέρι στὸ Παράδεισο.
Ὁ γάμος εἶναι ἄθλημα, ἀλλὰ ὄχι ἀπὸ τὰ συνηθισμένα. Πολὺ σύντομα μπορεῖ νὰ εἶναι ἄθλημα γιὰ λίγους, λίγους καὶ ἐκλεκτοὺς, ποιὸς ξέρει.
Τὸ ἄθλημα αὐτὸ ἀπαιτεῖ ἀπίστευτο συντονισμὸ καὶ συγχρονισμὸ τῶν δύο συναθλητῶν, ἐμπιστοσύνη τοῦ ἑνὸς στὶς ἱκανότητες τοῦ ἄλλου, πίστη στὸν στόχο, ὑπομονὴ στὶς ἀντιξοότητες καὶ τὶς κακοτυχίες, σταθερὴ σχέση μαθητείας μὲ ἄξιο προπονητή, ὑπακοὴ στὶς ὁδηγίες, ἀκριβῆ τήρηση τοῦ προγράμματος τῆς προπόνησης καί, τέλος, ἐξεύρεση χορηγοῦ γιατί τὸ ἄθλημα αὐτὸ προϋποθέτει ἀκριβὸ ἐξοπλισμό.
Εἶναι ἄθλημα δύσκολο, ἀπαιτητικὸ, μὰ εἶναι ἀπίστευτα συναρπαστικό. Τὸν συναθλητὴ καὶ τὸν προπονητὴ σᾶς εὔχομαι νὰ τὸν δεῖτε κατὰ τὸν πόθο σας! Μόνο τὸν χορηγὸ μπορῶ νὰ ὑποδείξω, εἶναι ὁ Μέγας χορηγὸς καὶ ἀθλοθέτης Χριστὸς ποὺ εἶναι χθὲς καὶ σήμερα ὁ αὐτός.
