Πρέβεζα, 28-07-2017
Χαιρετίζω την έναρξη των εργασιών του Δ’ Τακτικού Συνεδρίου του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ηπειρωτών Εξωτερικού. Το αντάμωμα εδώ, στην όμορφη Πρέβεζα, Ηπειρωτών από κάθε γωνιά του Πλανήτη, επισφραγίζει περίτρανα την, διαχρονικώς αποδεδειγμένη, τεράστια αγάπη σας για την Ήπειρο, η οποία προσέφερε στο Έθνος μας, αφενός, σπουδαίους πολεμιστές σε όλους, ανεξαιρέτως, τους υπέρ Ελευθερίας αγώνες των Ελλήνων και, αφετέρου, τους μεγαλύτερους Εθνικούς Ευεργέτες μας.
I. Στην Ήπειρο, η οποία έλκει την ονομασία της από το επίθετο «άπειρος», την δωρική προφορά της λέξης «ήπειρος» -όπως την αποκαλούσαν οι απέναντι γείτονές της, Κερκυραίοι, αφού την θεωρούσαν μεγάλης έκτασης ξηρά- είναι πράγματι άπειρη η αγάπη των ανθρώπων για τον τόπο τους και ως εκ τούτου άπειρη και η διάθεση προσφοράς τους στην οικονομική και πολιτισμική ευημερία του.
Α. Δεν υπήρξε, επομένως, καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τα δύο από τα τρία μέλη της Φιλικής Εταιρείας, που προετοίμασαν το έδαφος για την Εθνεγερσία του 1821, υπήρξαν Ηπειρώτες. Συγκεκριμένα, ο Νικόλαος Σκουφάς καταγόταν από την Άρτα, ενώ ο Αθανάσιος Τσακάλωφ από τα Ιωάννινα. Είχε προηγηθεί, επίσης, η τεράστια προσφορά των Ηπειρωτών Ευεργετών κατά την εποχή της Τουρκοκρατίας. Τότε που, όχι μόνον στήριξαν οικονομικά τους αδύναμους συμπατριώτες τους με κάθε τρόπο, αλλά φρόντισαν και για την καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών στον τόπο τους, χρηματοδοτώντας, ανάμεσα σε άλλα, και την έκδοση σημαντικού αριθμού βιβλίων που απηχούσαν τις ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Τα βιβλία αυτά τα διέθεσαν στην Ελλάδα με σκοπό την αναγέννηση του Ελληνισμού, με την μεταλαμπάδευση των ιδεών και των επιστημονικών κατακτήσεων του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Τα ονόματα του Επιφανίου, των Μαρουτσών, του Καπλάνη, των Ζωσιμάδων, του Γκιούμα, οι οποίοι υπήρξαν ιδρυτές σχολείων στα Ιωάννινα ή δάσκαλοι σ’ αυτά, είναι, αναμφίλεκτα, ονόματα πρωτοπόρων στην ανάπτυξη του φαινομένου του Ελληνικού Διαφωτισμού.
Β. Οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες έδρασαν τον 17ο, 18ο και 19ο αιώνα. Οι περιοχές του εξωτερικού που έζησαν ήταν, ως γνωστόν, αρχικά η Βενετία και άλλες ενετοκρατούμενες πόλεις, ενώ, στην συνέχεια, η Μολδοβλαχία, η Νότια Ρωσία, η Κωνσταντινούπολη, η Μικρά Ασία και η Αίγυπτος.
1. Με το πέρας της Επανάστασης κατά των Τούρκων και την δημιουργία του νέου Ελληνικού Κράτους, το 1830, η Ήπειρος δεν περιήλθε σ’ αυτό. Παραταύτα, ιδιαιτέρως σημαντική υπήρξε η συμβολή των Ηπειρωτών Ευεργετών στην εδραίωση αλλά και ενίσχυση της λειτουργίας βασικών θεσμών του νεοσύστατου τότε Κράτους μας, όπως προκύπτει, για παράδειγμα, από το γεγονός ότι ο Γεώργιος Σταύρου υπήρξε ο ιδρυτής και πρώτος διευθυντής της Εθνικής Χρηματιστικής Τράπεζας, ήτοι του πρώτου χρηματοπιστωτικού Ιδρύματος του Κράτους μας. Επίσης, πρώτος Πρωθυπουργός της Ελλάδας, στην διάρκεια της συνταγματικής μοναρχίας, υπήρξε ο Ηπειρώτης Ιωάννης Κωλέττης, με καταγωγή από το Συρράκο.
2. Οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες υπήρξαν πολλοί, με κορυφαίους τους Ζωσιμάδες, τον Γεώργιο Γεννάδιο, τον Γεώργιο Αβέρωφ, τους Ευαγγέλη και Κωνσταντίνο Ζάππα, τον Ζώη Καπλάνη, τους Γεώργιο και Σίμο Σίνα, τον Μιχαήλ Τοσίτσα, τον Ιωάννη Δομπόλη, τον Χρηστάκη Ζωγράφο, τον Μάνθο Ριζάρη, τον Ιωάννη Μάγκα, τον Γεώργιο Χατζηκώστα, τον Γεώργιο Σταύρου, τον Απόστολο Αρσάκη, κ.α.
3. Ο στολισμός των Αθηνών με θαυμαστά οικοδομήματα, αντάξια της πρωτεύουσας του νέου Ελληνικού Κράτους, η χρηματοδότηση της οργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 και η στήριξη όλων των δομών και θεσμών του Ελληνικού Κράτους -της οικονομίας, της παιδείας, της υγείας, της πρόνοιας, της άμυνας, των δημόσιων έργων αλλά και του αθλητισμού- φέρουν την σφραγίδα των Ηπειρωτών Εθνικών Ευεργετών.
4. Καθώς η πόλη των Αθηνών οφείλει την δημιουργία του Καλλιμάρμαρου Σταδίου στον Γεώργιο Αβέρωφ, την ίδρυση της Ακαδημίας και του Αστεροσκοπείου στους αδελφούς Γεώργιο και Σίμο Σίνα, του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου στους Γεώργιο Αβέρωφ, Μιχαήλ Τοσίτσα και Νικόλαο Στουρνάρα, του Ωδείου Αθηνών και του Αρχαιολογικού Μουσείου στην Ελένη Τοσίτσα, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στον Ιωάννη Δομπόλη, του Ζαππείου στον Κωνσταντίνο Ζάππα, της Ριζαρείου Σχολής στον Μάνθο Ριζάρη, του Αρσακείου Παρθεναγωγείου στον Απόστολο Αρσάκη, κ.λπ., μπορούμε ευλόγως να υποστηρίξουμε ότι οι Ηπειρώτες Εθνικοί Ευεργέτες «εκάλλυναν» με τις εμβληματικές, κυριολεκτικώς, δωρεές τους την Πρωτεύουσά μας.
Γ. Σπανίως, όμως, τονίζεται ότι η ευεργετική προσφορά τους δεν αφορούσε μόνον και πάντοτε την Ελλάδα και τους Έλληνες αλλά, παραλλήλως, και τις χώρες στις οποίες έζησαν και μεγαλούργησαν οι Ηπειρώτες Ευεργέτες. Ως ελάχιστα παραδείγματα θα ήταν δυνατόν ν’ αναφερθούν το ότι οι Ζωσιμάδες διέθεσαν μεγάλα ποσά σε πνευματικά και άλλα ιδρύματα της Ρωσίας, όπως το Πανεπιστήμιο, η Ιατροχειρουργική Ακαδημία αλλά και το Ορφανοτροφείο της Μόσχας, ενώ ο Σίμων Σίνας προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στην Ρωσία και την Αυστρία. Επίσης, ο γιός του, Γεώργιος, όσο ζούσε στην Αυστρία, κατασκεύασε κατά μήκος όλης της αυτοκρατορίας των Αψβούργων τον Σιδηρόδρομο του Νότου, καθώς και δίκτυο πλωτών διωρύγων στους ποταμούς Δούναβη και Τίσσα, ιδρύοντας την πρώτη «Ατμοπλοϊκή Εταιρεία Δουνάβεως». Δώρισε ακόμη την πρώτη γέφυρα που ενώνει την Βούδα και την Πέστη, δημιουργώντας την Βουδαπέστη. Ο υιός του Γεωργίου, Σίμων, ομώνυμος του παππού του, ανήγειρε στην Βουδαπέστη νοσοκομεία, βρεφοκομεία και πτωχοκομεία. Επίσης χρηματοδότησε το παγκοσμίου φήμης Μέγαρο Φίλων της Μουσικής, την Ακαδημία και την Εμπορική Σχολή της Βιέννης. Απόδειξη των όσων προαναφέρθηκαν αποτελεί το γεγονός ότι, αρκετοί από τους δικούς μας Εθνικούς Ευεργέτες, θεωρούνται, ταυτοχρόνως, και Εθνικοί Ευεργέτες των χωρών στις οποίες έζησαν.
II. Μετά την αναδρομή αυτή στην τεράστια προσφορά, τόσο από οικονομική όσο και από πολιτισμική άποψη, των προγόνων σας στο ν’ αποκτήσει, όχι μόνον η Ήπειρος, αλλά ολόκληρη η Ελλάδα σημαντικό μέρος της σύγχρονης φυσιογνωμίας της, επιτρέψατέ μου να τονίσω ότι η Πολιτεία έχει χρέος ν’ ανοίξει νέες προοπτικές για την περαιτέρω πολύπλευρη ανάπτυξη της Ηπείρου. Ευτυχώς, χάρη σε σημαντικά τεχνικά έργα που έγιναν σ’ αυτήν, και ιδίως χάρη στην Εγνατία Οδό, αλλά και στις μελέτες που γίνονται από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο για την ανάπτυξη των ορεινών και γεωγραφικώς απομονωμένων περιοχών της, σε συνεργασία με την Περιφέρεια της Ηπείρου και πολλούς Δήμους της με τα παραπάνω χαρακτηριστικά, διαμορφώνονται σταδιακά οι προϋποθέσεις για μια σταθερή και εντυπωσιακή ανάπτυξη της Ηπείρου τόσο στο εγγύς, όσο και στο απώτερο μέλλον. Διότι, πράγματι, η Ήπειρος, όπως και ολόκληρη η Χώρα, έχει ευοίωνες προοπτικές ανάπτυξης, τώρα μάλιστα που η Ελλάδα ανήκει, με την πολύτιμη συμβολή όλων σχεδόν των Δημοκρατικών Πολιτικών μας Δυνάμεων, σταθερά και αμετάκλητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και, μάλιστα, στον σκληρό πυρήνα της, την Ευρωζώνη.
III. Δεν πρέπει, όμως, να λησμονούμε και την Εθνική Ελληνική Μειονότητα, της οποίας κα κάθε είδους δικαιώματα πρέπει να γίνονται απολύτως σεβαστά στην γείτονα Αλβανία, όπως, άλλωστε, αρμόζει σε πολίτες που διαβιούν σε καθεστώς κράτους δικαίου. Διότι μόνον οι χώρες που γνησίως συνιστούν κράτη δικαίου πληρούν την ελάχιστη και πλέον αυτονόητη προϋπόθεση για την ένταξή τους στη μεγάλη οικογένεια των ευρωπαϊκών λαών, την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η Ελλάδα έχει πάντοτε στραμμένο, με μητρική αγάπη, το βλέμμα της στους Ομοεθνείς μας και τους διαβεβαιώνει ότι, όπως η ίδια σέβεται και τηρεί με ευλάβεια το Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο, αναμένει ανάλογη συμπεριφορά και από την Αλβανία, εφόσον αυτή επιθυμεί να γίνει στο μέλλον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και εδώ οφείλω να επισημάνω με έμφαση ότι η προκλητική παραβίαση του δικαιώματος στην ιδιοκτησία, η οποία συντελείται από πλευράς αρχών της Αλβανίας ιδίως μέσα από την παντελώς αυθαίρετη κατεδάφιση κτιρίων που ανήκουν σε Ομοεθνείς μας, κάθε άλλο παρά ευνοεί την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας.
Με τις παραπάνω σκέψεις, σας εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του τόσο σημαντικού Συνεδρίου σας, τα συμπεράσματα των οποίων, είμαι βέβαιος, θ’ αποτελέσουν πολύτιμη αφετηρία έγκυρης πληροφόρησης και περαιτέρω γόνιμου διαλόγου για την Ήπειρο και τους Ηπειρώτες σ’ όλο τον κόσμο.
Πηγή: https://olympia.gr
