Διαβάστε τον άγνωστο (ή τουλάχιστον τον εν πολλοίς άγνωστο) Ύμνο τον οποίον είχε συνθέσει ο μεγάλος εθνεγέρτης της φυλής μας, ο Ρήγας Φεραίος. Ο δημοσιευόμενος ΄Υμνος είναι «η πυροδεστέρα ποίησις και η χαρακτηριστικωτέρα ἐνδειξις της αχανούς φιλοπατρίας του Ρἠγα», όπως έγραφε ο Τύπος της εποχής. «Αναγινώσκοντας τους στίχους τούτους, νομίζετε ότι ακούετε διαδοχικώς αντηχούντα τα βροντερά καρυοφύλλια ατάκτων στιφών, υπεράνω των οποίων κατά κανονικά διαλείμματα ως βροντή πυροβόλου η επωδή: «Στη φωτιά, μωρέ παιδιά!»
.jpg)
ΕΙΝΑΙ γνωστό, ότι ο Ρήγας Βελεστινλής ήΡήγας Φεραίος (1757 – 24 Ιουνίου 1798) ήταν Έλληνας συγγραφέας, πολιτικός στοχαστής και επαναστάτης. Θεωρείται εθνομάρτυρας και πρόδρομος της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Ο ίδιος υπέγραφε ως «Ρήγας Βελεστινλής» ή «Ρήγας ο Θεσσαλός» και ουδέποτε «Φεραίος», κάτι που είναι δημιούργημα μεταγενέστερων λογίων.
Ολόκληρη η ζωή, αλλά ιδιαίτερα το μαρτύριο του Ρήγα είχε τεράστια απήχηση, κυρίως στα αστικά κέντρα της Ελλάδας και στις παροικίες του εξωτερικού. Τη σημασία της θυσίας του για το μέλλον του ελληνισμού πρόβλεψε προφητικά σχεδόν ο Κοραής ήδη από το 1798: « … του αθώου αίματος η έκχυσις αύτη αντί του να καταπλήξη τους Γραικούς, θέλει μάλλον τους παροξύνει εις εκδίκησιν».
Επειδή το συγγραφικό έργο του Ρήγα είναι πολύ μεγάλο, για σήμερα θα περιοριστούμε να θυμίσουμε τι έγραφαν μεγάλοι λόγιοι και ιστορικοί γι’ αυτόν:
• Ο Γάλλος ιστορικός Φρανσουά Πουκεβίλ (François Pouqeville) είχε γράψει: «…Οι Έλληνες πολεμούσαν έχοντας στα χείλη τους τις τρομερές στροφές του Ρήγα…»
• Ο αγωνιστής του 1821, δικαστής και ιστορικός Γεώργιος Τερτσέτης, το χαρακτήρισε ως «Το ιερότερο άσμα της φυλής μας»
• Ο συγγραφέας Δημήτριος Φωτιάδης, είχε γράψει ότι: «Όσοι από τους Ιερολοχίτες στο Δραγατσάνι δεν βρήκαν το θάνατο στη μάχη παρά πέσανε στα χέρια των τυράννων, τραγουδάγανε το Θούριο όταν τους οδηγούσαν να τους σφάξουν…»
• Ο ιστορικός Ιωάννης Κορδάτος τον ονόμασε «Παμβαλκανικό εμβατήριο».
• Ενώ τέλος για τον ίδιο τον Ρήγα, ο θρυλικός Γέρος του Μωριά, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, είχε πει: «Εστάθη ο μεγαλύτερος ευεργέτης της φυλής μας. Το μελάνι του θα είναι πολύτιμο ενώπιον του Θεού, όσο το αίμα του άγιο.»
Ποιος είναι ο άγνωστος Ύμνος του Ρήγα Φεραίου;
Διαβάστε τον άγνωστο (ή τουλάχιστον τον εν πολλοίς) άγνωστο Ύμνο τον οποίον είχε συνθέσει ο μεγάλος εθνεγέρτης της φυλής μας, ο Ρήγας Φεραίος. Ο δημοσιευόμενος ΄Υμνος είναι «η πυροδεστέρα ποίησις και η χαρακτηριστικωτέρα ἐνδειξις της αχανούς φιλοπατρίας του Ρἠγα», όπως έγραφε ο Τύπος της εποχής. «Αναγινώσκοντας τους στίχους τούτους, νομίζετε ότι ακούετε διαδοχικώς αντηχούντα τα βροντερά καρυοφύλλια ατάκτων στιφών, υπεράνω των οποίων κατά κανονικά διαλείμματα ως βροντή πυροβόλου η επωδή: «Στη φωτιά, μωρέ παιδιά!»:
Ὅλα τὰ ἔθνη πολεμοῦν
καὶ στοὺς Τυράννους τους ὁρμοῦν,
ἐκδίκησιν γυρεύουν
καὶ τοὺς ἐξολοθρεύουν·
καὶ τρέχουν γιὰ τὴν δόξαν
μὲ χαρὰ στὴ φωτιά!
Κ’ ἐκεῖνα πού ἀποκοτοῦν,
ὅ,τι κι ἂν θέλουν ἀποκτοῦν·
διέτε τὴν Ἰταλίαν,
πῶς πῆρ’ ἐλευθερίαν
καὶ τρέχει γιὰ τὴν δόξαν,
μὲ χαρὰ στὴ φωτιά!
Ἔτζι κ’ ἐμεῖς, ὦ ἀδελφοί,
νὰ σηκωθοῦμεν μὲ ὁρμή,
ἐκδίκησιν ζητοῦντες,
Τυράννους ἀπολοῦντες,
γιὰ τὴν Ἐλευθερίαν
μὲ χαρά, μπρὲ παιδιά!
Ὥς πότ’ ἡμεῖς ὑπομονή,
καὶ νὰ μὴ βγάνωμεν φωνή;
Σὰ νὰ ’μαστε δεμένοι,
ζοῦμεν τυραννισμένοι
καὶ καταφρονημένοι,
στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Ὅλα τὰ ἔθνη τὸ θωροῦν,
καὶ πάλ’ εὐθὺς τὸ ἀποροῦν,
πῶς τέτοια παλληκάρια,
ποὺ ‘ναι σὰν τὰ λιοντάρια,
νὰ ζοῦν στὴν τυραννίαν
στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Λοιπόν, τινάξετε γιὰ μία,
τὴν τυραννίαν καὶ σκλαβιὰ!
Παράδειγμά μας εἶναι,
τῶν προπατόρων μνήμαι,
καθὼς ἐκεῖνοι ζοῦσαν·
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Ἂν περπατῃς μεσ’ στὰ βουνά,
κ’ ἔχῃς συντρόφους τὰ κλαδιά,
κανεὶς δὲν σὲ στιμάρει,
πῶς νὰ ‘σαι παλληκάρι.
Ἄλλ’ ἔβγα καὶ πολέμει,
μὲ χαρὰ στὴ φωτιά!
Τώρα καιρὸς εἶναι καλός,
γιὰ νὰ φανῆ ὁ δυνατός,
Τυράννους νὰ σκοτώσῃ
και χριστιανοὺς νὰ σώσῃ.
Λοιπόν, ἄς κινηθῶμεν
μὲ χαρὰ στὴν Τουρκιά!
Ὡς πότε, ἄνδρες ξακουστοί,
νὰ εἶστε πάντα σφαλιστοί;
Σ’ ἔρημους καὶ στὰ δάση
κανεὶς δὲν σᾶς τρομάσσει
ἐβγῆτε καὶ χυθῆτε
στὴν Τουρκιά, μπρὲ παιδιά!
Τὰ παλληκάρια τὰ καλὰ
ποτὲ δὲν στέκουν σφαλιστά.
Ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνδρείαν
τινάζουν Τυραννίαν
καὶ ζοῦν μ’ Ἐλευθερίαν
στὸ δουνιά, μπρὲ παιδιά!
Ἰδοὺ καιρὸς νὰ δοξασθῇς,
ψυχὴν καὶ σῶμα νὰ σωθῇς,
τὰ ἀδέλφια σου νὰ γλύσῃς,
Τυράννους νὰ τζακίσῃς.
Κ’ ἐλεύθεροι νὰ ζῶμεν
στὸ δουνιά, μπρὲ παιδιά!
Ὅποιος λοιπὸν εἶναι καλός,
κι ὀρθόδοξος χριστιανός,
μὲ τ’ ἄρματα στὸ χέρι,
ἃς δράμῃ σὰν ξεφτέρι,
τὸ Γένος του νὰ σώσῃ
μὲ χαρά, μπρὲ παιδιά!
Σταυρός, ἡ πίστις καὶ καρδιά,
δουφέκια καὶ καλὰ σπαθιά,
γκρεμίζουν Τυραννίαν,
τιμοῦν Ἐλευθερίαν,
ὁπ’ ἔδωκεν ὁ Πλάστης
στὸ δουνιὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Αὐτοὺς ποὺ βλέπετ’ ἀντικρὺ,
εἶναι Κονιάρηδες χοντροί.
Κ’ ἐσεῖς, μπρὲ παλληκάρια,
εἶστε σὰν τὰ λιοντάρια.
Κτυπᾶτε τοὺς Τυράννους,
μὲ χαρὰ στὴ φωτιά!
Ντουντούμικα πλατιὰ φοροῦν,
χωρὶς πιλάφι δὲν μποροῦν,
μιὰ ὥρα δὲν προσμένουν,
χωρὶς καφὲ πεθαίνουν.
Λοιπόν, τὶ τοὺς φοβεῖσθε;
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Ἡ προκοπὴ τους εἶν’ αὐτὴ,
καθὼς ξυπνήσουν τὸ ταχὐ,
«ἀνάσουνου» καὶ «ντέρα»,
ὤ, τὴν κακή τους μέρα!
Ὡς πότε τοὺς βαστᾶτε;
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Ἀρβανιτιὰ καὶ ἡ Τουρκιὰ
χάνει καὶ νοῦν καὶ μυελὰ.
ὅταν θὰ σηκωθῆτε
κι ἀπάνω τοὺς χυθῆτε,
τρέμουν κι ἀνατριχιάζουν.
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Καπιτανέοι ἀδελφοί,
ἥρωες, ἄνδρες θαυμαστοί,
καιρὸς εἶν’, πολεμεῖτε,
Τυράννους μὴν ἀφῆτε.
τ’ ἀδέλφια μας νὰ γλύσουν.
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Νὰ λάμψῃ πάλιν Λευθεριά,
ὡς ἦτον τότε μιὰ φορὰ.
κ’ ἐσᾶς χρυσὰς κολόνας
σας κάμουν εἰς αἰῶνας,
νὰ εἶστε διὰ μνήμην.
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Ὅσ’ ἄστρα ἔχει ὁ οὐρανὸς
κι ὅσες φωτιὲς ὁ κεραυνός,
τόσες φορὲς ὁμοίως
ὁ Μπότζαρης ἀνδρείως
ἐνίκησε μὲ δόξαν
τὴν Τουρκιὰ, μπρέ παιδιὰ!
Μπουκουβαλέοι ξακουστοί,
ὅπου ‘ναι σὰν τὸν Ἡρακλῆ,
τυράννους Ὀθωμάνους
τοὺς ἔχουν σὰ γαϊδάρους.
σὰν τίγρεις γιουρουδίζουν
στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά.
Ὃ Δράκος εἶναι τρομερὸς
κι ὃ Καραΐσκος τολμηρός
Ὅρμοῦν εἰς τὴν Τουρκίαν
χωρὶς καμμιὰ δειλίαν,
σκοτώνουν τοὺς Τυράννους,
μὲ χαρὰ στὴ φωτιά!
Χριστάκης τώρα εἶν’ καλὸς
καὶ ὁ Μπλαχάβας δυνατὸς.
Ἂν βγάλουν τὰ σπαθιὰ τους,
ἀλὶ ‘πό τὴν Τουρκιὰ τους,
ζητοῦντες Λευθερίαν
μὲ χαρὰ στὴ φωτιὰ!
Ὁ Λάζος καὶ ὁ Κομπολὴς,
Μπασδέκης καὶ ὁ Κωσταντὴς,
Ταπάκης καὶ Γκιθώνας,
νὰ ζοῦν εἰς τοὺς αἰῶνας,
εἲν’ ἄνδρες ξακουσμένοι
στὸ δουνιὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Σταθᾶς, Στερνάρης κι ὁ Παππούς,
κι ὁ Κοντογιάννης ποὺ ἀκοῦς,
ὡς ταῦροι αὐτοὶ μουγγρίζουν,
Τυράννους φοβερίζουν,
πατοῦν τὴν Τυραννίαν
μὲ χαρὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Ὁ Βαρνακιώτης εἶν’ φρικτὸς
καὶ ὁ Μιχάλης φοβερός,
Τζιανάκας καὶ Νικόλας,
νὰ ‘χουν χρυσοὺς αἰῶνας,
ποτὲ τους δὲν φοβοῦνται
τὴν Τουρκιά, μπρὲ παιδιὰ!
Τζαχίλας, Ψείρας, κι ὁ Κοντὸς,
Δημόκας καὶ ὁ Κατζαρὸς,
ὁ Μάνδαλος καὶ Φώτης,
Τυράννων εἶν’ διώκτης.
Αὐτοὶ πάντα νικοῦνε
μὲ χαρὰ τὴν Τουρκιὰ!
Νικολακέοι τρομεροὶ
καὶ ὁ Καγκιούζης πολεμεῖ.
διέτε τὸν Ζαχαρία
πῶς τρώγει τὴν Τουρκία,
τὸ Γένος γιὰ νὰ σώσουν,
μὲ χαρὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Ὁ Χρυσαντάκης κι ὁ Γιαννὴς,
Τσοβάρας καὶ ὁ Τζιαμπαλὴς.
διὲς τὸν Κολοκοτρώνη
πόσους ἐχθροὺς σκοτώνει.
καὶ τρέχουν σὰ θηρία
μὲ χαρὰ στὴ φωτιὰ!
Κι ἄλλοι ἀμέτρητοι πολλοί,
καπιτανέοι τρομεροί,
ποὺ τρέχουν σὰ θηρία,
ξεσχίζουν Τυραννία
καὶ θέλουν Λευθερία.
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιά!
Αὐτοὶ Τυράννους δὲν ψηφοῦν
κ’ ἐλεύθεροι στὸν κόσμον ζοῦν.
πλοῦτος, ζωή, τιμή τους,
εἶν’ μόνον τὸ σπαθί τους!
Καὶ τρέχουν γιὰ τὴν δόξαν
μὲ χαρὰ στὴ φωτιὰ!
Ἀλέξανδρε, τώρα νὰ βγῇς
ἀπὸ τὸν τάφον, καὶ νὰ ἰδῇς
τῶν Μακεδόνων πάλιν
ἀνδρείαν τὴν μεγάλην,
πῶς τοὺς ἐχθροὺς νικοῦνε,
μὲ χαρὰ στὴ φωτιὰ!
Ὁ Λεωνίδας ποῦ νὰ ζῇ
μὲ τοὺς τρακόσιους του μαζὶ,
νὰ ἰδῇ τὸν Σπαρτιάτη
πῶς ρίχνεται σὰν ἄτι.
τρώει, πατεῖ, ξεσχίζει
τὴν Τουρκιά, μπρὲ παιδιὰ!
Αὐτοὺς κ’ ἐμεῖς τοὺς θαυμαστούς,
ἥρωας κι ἄλλους ἐκλεκτούς,
ἄς μιμηθῶμεν τώρα,
μὴ χάνωμεν τὴν ὥρα,
ὅτ’ εἶναι πρόγονοί μας.
Στὴ φωτιά, μπρὲ παιδιὰ!
Αὐτοὶ ἐζοῦσαν στὸ δουνιά,
μισοῦντες τὴν κακὴ σκλαβιά·
γιὰ τὴν Ἐλευθερίαν
πηδοῦσαν στὴν φωτίαν.
Λοιπόν, τὶ καρτεροῦμεν;
Στὴ φωτιὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Ἀπόφασις καὶ ἡ ὁρμὴ,
ἀνδρεία καὶ ἡ συμβουλή,
Τυράννους δίδουν δρόμον,
μαζὶ καὶ μέγαν τρόμον.
Λοιπόν, ἀγριωθῆτε,
μὲ χαρὰ στὴν Τουρκιὰ!
Ἁρπάξατε τώρα σπαθιὰ
καὶ τρέξατε σὰν τὰ θεριὰ.
Χυθῆτε στὴν Γραικίαν,
βγάλτε τὴν Τυραννίαν
καὶ δότε Λευθερίαν,
μὲ χαρὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Λόγγοι, βουνὰ καὶ λαγκαδιές,
ἄς στράψουνε ἀπὸ φωτιές·
φωνές, φόβους καὶ τρόμους
γεμίσατε τοὺς δρόμους·
νὰ διῶξτε τοὺς Τυράννους
μὲ χαρὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Νὰ λάμψῃ πάλιν ὁ Σταυρός,
ἄς ἔρχεται τώρα ὀμπρὸς,
νὰ ἴδωσι τὰ ἄστρα
τοὺς πύργους καὶ τὰ κάστρα
νὰ πέφτουν τῶν Τυράννων
στὴ φωτιὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Τὰ ἔθνη ποὺ δὲν μᾶς ψηφοῦν,
Πατρίδα, Γένος ὀνειδοῦν,
ἄς ἴδωσιν ἀνδρείαν
κι ἄς λάβωσι δειλίαν,
νὰ πέσουν, νὰ σπαράξουν,
στὴ φωτιὰ, μπρὲ παιδιὰ!
Ν’ ἀρχίσουν τώρα νὰ λαλοῦν,
μὲ ὄργανα νὰ κελαδοῦν
οἱ Μοῦσες τὴν ἀνδρειὰν μας,
τώρα στὴν Λευθεριά μας.
πῶς τρέχομεν μὲ πόθον
καὶ χαρὰ στὴ φωτιὰ!
Θα ήταν ιστορική βλασφημία να παραγνωρίσουμε το γεγονός ότι τους περίφημους αυτούς στίχους του Ρήγα Φεραίου μελοποίησε ο Χρήστος Λεοντής και ερμήνευσε ο Χρήστος Σίκκης και η χορωδία Φίλοι Μοντέρνας Μουσικής.
