Στὴν Συνέλευσι τῆς Τροιζῆνος, ποὺ ἔλαβε χώρα ἀπὸ τὶς 19 Μαρτίου ἔως τὶς 5 Μαΐου τοῦ 1827, ἐνεκρίθῃ κι ἐπισήμως ὁ διορισμὸς τῶν Ῥιχάρδου Τσῶρτς (Richard Church), ὡς Γενικοῦ Ἀρχηγοῦ τοῦ Ἑλληνικοῦ στρατοῦ καὶ τοῦ λόρδου Θωμᾶ Κόχραν (Thomas Cochrane), ὡς ἀρχιναυάρχου τοῦ Ἑλληνικοῦ στόλου. Ἤδη ὅμως ἡ κυβέρνησις Ἀνδρέα Ζαΐμη ἀπὸ τὶς 16 Μαρτίου τοῦ 1827, εἶχε ὑπογράψῃ τὸν παραπάνω διορισμό.
Ὅμως ὅλοι αὐτοὶ οἱ διορισμοὶ προήρχοντο ἀπὸ τὶς μεθοδεύσεις ξένων δακτύλων.
Οἱ περιπέτειες αὐτῆς τῆς Συνελεύσεως, τῆς Τρίτης ἀπὸ ἀρχῆς γενέσεως τοῦ νέου Ἑλληνικοῦ κράτους, ἦσαν πολλές. Ξεκίνησε, μὲ πολλὲς ἀτασθαλίες καὶ ἀτιμίες, ἀπὸ τὴν Αἴγινα (16 Μαρτίου τοῦ 1827)*, μὲ τὸ πρῶτο τμῆμα της, τοὺς διαχειριστὲς τῶν ταμείων, ὑπὸ τὴν αἰγόδα καὶ τὴν μέριμνα τοῦ Κουντουριώτου, ξεκίνησε καὶ στὴν Ἑρμιόνη, μὲ τὸ δεύτερο τμῆμα της, τοὺς στρατιωτικοὺς κυρίως, καὶ τελικῶς κατάφεραν, μὲ πολλὲς δυσκολίες, νὰ ἐνώσουν τὰ δύο αὐτὰ τμήματα στὴν Τροιζήνα, γιὰ νὰ ἀποφευχθῇ ἡ σύγκρουσις. Ἐτούτη ὅμως ἡ Συνέλευσις ἔπρεπε νὰ ἀποφασίσῃ γιὰ κυβερνήτη. Καὶ σὰν κυβερνήτης ὁ Καποδίστριας δὲν ἦταν ἀρεστός, μὲ τὴν δικαιολογία πὼς δὲν θὰ τὸν ἐδέχοντο οἱ Ἄγγλοι καὶ οἱ Γάλλοι, παρὰ μόνον οἱ Ῥῶσσοι.
Τότε ἀνέλαβε ὁ Κολοκοτρώνης νὰ ἐπισκεφθῇ τὸν ναύαρχο Χάμιλτον (Cornelius Springer Hamilton)**, στὸ πλοῖο του, περὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ Ἀπριλίου.
Ἡ συζήτησις, μὲ μεταφραστὴ τὸν Ἀνδρέα Μεταξᾶ, κατὰ πῶς μᾶς τὴν μεταφέρουν ὁ Σπηλιάδης καὶ ὁ Φωτάκος, εἶχε μεγάλο ἐνδιαφέρον καὶ ἀποδεικνύει πὼς ὁ Κολοκοτρώνης πέραν τοῦ στρατιωτικοῦ ἐγκεφάλου ποὺ διέθετε, εἶχε ὁπωσδήποτε καὶ ἐξαιρετικὴ πολιτικὴ καὶ διπλωματικὴ ἀντίληψι.
Χρησιμοποιώντας λοιπὸν τὶς ὑπογραφὲς τῶν μεγάλων δυνάμεων, ποὺ δεσμεύοντο νὰ μὴν δοθῇ δικός τους ἡγέτης στὴν Ἑλλάδα, ὁδήγησε μὲ ἕναν θαυμάσιο τρόπο τὸν Χάμιλτον νὰ ἀναφωνήσῃ: «Πᾶρτε τὸν Καποδίστρια, ἤ ὁποιονδήποτε ἄλλον διάβολον θέλετε, γιατὶ ἐχαθήκατε.»
Αὐτὸ ἦταν. Ὁ Καποδίστριας θὰ ἐρχόταν στὴν Ἑλλάδα ὡς κυβερνήτης της. Γιὰ ἑπτὰ χρόνια θὰ ἦταν αὐτὸς ὁ γενικὸς ἀρχηγός.
Ἐτούτη ὅμως ἡ ἀπόφασις, οὐδέποτε ἔγινε ἀποδεκτὴ ἀπὸ τοὺς προεστούς, τοὺς προύχοντες καὶ τοὺς ἐφοπλιστές. Οὔτε φυσικὰ κι ἀπὸ τοὺς «προστάτες» μας, τὴν Ἀγγλία καὶ τὴν Γαλλία.
Ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ ποὺ ἐπάτησε τὸ πόδι του στὴν Ἑλλάδα, ὁ Καποδίστριας ἐδέχθῃ κάθε εἴδους ἐπίθεσι, μὲ ἀποτέλεσμα, πολὺ σύντομα νὰ ἀπομονωθῇ ἀπὸ τίς, ἔως τότε, κεφαλὲς τοῦ τόπου.
Μὲ κέντρο τὴν Ὕδρα, καὶ μὲ ἐργαλεῖο τὸ χρῆμα, ποὺ ἔῤῥεε ἄφθονο ἀπὸ τοὺς «συμμάχους μας», μὲ ἐγκεφάλους τῶν δολιοφθορῶν καὶ τῶν συκοφαντιῶν τὸν Κωλέττη, τὸν Μαυροκορδᾶτο καὶ τὸν Κουντουριώτη, κατέληξε νὰ ἐμφανίζονται διαρκῶς «ἑστίες διαμαρτυρίας», σὲ κάθε σχεδὸν σημεῖον τῆς τότε Ἑλλάδος, ποὺ ὅμως πολὺ γρήγορα ἀποδεικνύετο πὼς ἡ σφηγκοφωλιὰ τῆς Ὕδρας δούλευε ἀσταμάτητα καὶ ὑπογείως, μὲ στόχο πάντα τὸν κυβερνήτη.
Ὅλοι τους συστηματικῶς χρησιμοποίησαν τὴν προπαγάνδα, δημιουργώντας πολώσεις καὶ ἐγείροντας πάθη καὶ ὀργή, συνήθως ἀπὸ τὸ τίποτα, ἤ μοιράζοντας χρῆμα καὶ ὑποσχέσεις.
Ὁ λαὸς ἀπὸ τὴν ἄλλην, εἶτε διότι διαισθάνετο πὼς πράγματι ὀ κυβερνήτης μεριμνᾶ γιὰ τὸ καλὸ τοῦ τόπου καὶ τῶν ἀνθρώπων του, ἐστήριζε μὲ ὅλες τὶς δυνάμεις του τὸν Καποδίστρια. Οἱ προδοσίίες ὅμως δὲν εἶχαν ἀρχὴ καὶ τέλος.
Τὴν ἄνοιξι τοῦ 1831 μάλιστα οἱ καταστάσεις ἐφαίνοντο νὰ ξεφεύγουν ἀπὸ κάθε ἔλεγχο, μὲ ἀποτέλεσμα τὴν 1η Αὐγούστου τοῦ 1831 ὁ Ἀνδρέας Βῶκος Μιαούλης νὰ κάψῃ τὸν στόλο μας στὸν Πόρο.
Κι ἐνᾦ ὁ Καποδίστριας ἐκκινοῦσε διαδικασία τιμωρίας τοῦ ἐμπρηστοῦ καὶ τῶν ὑποκινητῶν του ἤ τῶν συνεργῶν του, γιὰ τὴν ἐσχάτη αὐτὴν προδοσία, ξαφνικὰ ἡ δολοφονία του ἀνέκοψε κάθε προσπάθεια, τῆς τότε δικαιοσύνης, νὰ τιμωρήσῃ τὸν ἔνοχο, ἀλλὰ καὶ τοὺς ἠθικοὺς αὐτουργούς.
Στὶς 27 Σεπτεμβρίου (9 Ὀκτωβρίου) τοῦ 1831 ὁ κυβερνήτης ἔπεφτε νεκρὸς στὸ Ναύπλιο.
Οἱ πάντες ἐστράφησαν κατὰ τῶν Γεωργίου Μαυρομιχάλη καὶ Κωνσταντίνου Μαυρομιχάλη***, τοὺς ὁποίους πολὺ γρήγορα …ἐξηφάνισαν. (Ὁ Κωνσταντῖνος ἐφονεύθῃ ἀμέσως κι ὁ Γεώργιος λίγες ἡμέρες ἀργότερα, μὲ συνοπτικὲς διαδικασίες.) Σύγχρονες ἔρευνες ὅμως πλέον ἀρχίζουν κι ἐπισήμως νὰ ἀμφισβητοῦν τὴν σχέσι τῶν Μαυρομιχαλαίων μὲ τὸν φόνο τοῦ κυβερνήτου, ἀποδεικνύοντας πὼς ἀκόμη καὶ στὴν κατασκευὴ ἐνόχων ὑπῆρξε συνωμοσία****.
Ἀν καὶ οὐσιαστικῶς ὁ Καποδίστριας ἦταν ὁ πρῶτος καὶ μοναδικὸς ἴσως, κυβερνήτης τῆς χώρας, ποὺ ἐθέλησε μόνον νὰ προσφέρῃ, σήμερα ἐλάχιστα γίνονται γιὰ νὰ τιμήσουν τὴν μνήμη του.
Στάθηκε ἐχθρὸς τῶν ἐχθρῶν τῆς Πατρίδος κι αὐτὸ δὲν τοῦ τὸ συγχωροῦν, ἀκόμη καὶ σήμερα.
Ὁπωσδήποτε δὲν ἦταν τέλειος. Οὐδεὶς ὅμως δύναται νὰ τοῦ καταλογίσῃ κακὲς προθέσεις ἤ ἴδιον ὄφελος, σὲ κάποια του πράξι. Ὑπηρέτησε ἔως τοῦ τέλους πιστὰ τὴν Πατρίδα καὶ στὴν συλλογική μας μνήμη παρέμεινε ὡς μοναδικὸ παράδειγμα πρὸς μίμησιν.
Σημειώσεις
*Ὁ λόρδος Κόχραν, ποὺ ἔφθασε στὰ ἀνοικτὰ τοῦ Πόρου στὶς 5 Μαρτίουτοῦ 1827, εἶχε πρὸ-εἰσπράξῃ ἐκ τοῦ δανείου 37.000 λίρες, ὡς ἀποζημίωσι, ὄχι ὡς μισθό, διότι θὰ ἔφευγε ἀπὸ τὴν Ἀγγλία γιὰ νὰ ἔλθῃ στὴν Ἑλλάδα νὰ μᾶς σώσῃ. Μᾶς φορτώθηκε δῆλα δή, μαζὺ μὲ τὸ δεύτερο δάνειο, ὡς ἀδιαπραγμάτευτος ὅρος ἀπὸ τοὺς δανειστές μας. Μαζύ του ἔσερνε καὶ μίαν φήμη σωτῆρος, ἐντέχνως καλλιεργημένη ἀπὸ τοὺς «φίλους» μας τοὺς Ἄγγλους, μὰ κυρίως ἀπὸ τοὺς τοκογλύφους ποὺ τοὺς ἤλεγχαν.
Ἀπὸ τὴν στιγμὴ ὅμως ποὺ ἔλαβε τὸ χρίσμα, ἔως τῆς στιγμῆς ποὺ ἔφθασε στὴν Ἑλλάδα κύλησαν μῆνες καὶ φυσικὰ πολὺ σύντομα ἀπέδειξε πὼς ἦταν ἀκόμη ἕνα ἀπὸ τὰ πολλὰ δημιουργήματα τῆς προπαγάνδας. Αὐτὸς ἔφερε μαζύ του καὶ τὰ ὑπόλοιπα χρήματα τοῦ δανείου, ποὺ ὅμως δὲν ἐστάλησαν στὴν Ἑλληνικὴ κυβέρνησι, ἀλλὰ παρέμειναν στὰ χέρια του, γιὰ νὰ τὰ διαχειρισθῇ κατὰ πῶς ἐκεῖνος ἔκρινε καλλίτερα. Τελικῶς ἀκόμη καὶ σήμερα πληρώνουμε καὶ τὰ δάνεια, ἀλλὰ καὶ τὴν «σωτηρία» τοῦ Κόχραν!
** Ὁ λόρδος Χάμιλτον, ἐκπροσωπώντας τὰ συμφέροντα τῆς χώρας του, λογικῶς θὰ ἦταν ἀδύνατον νὰ δεχθῇ σὰν κυβερνήτη τῆς Ἑλλάδος τὸν Καποδίστρια. Μὲ αὐτὸ τὸ σκεπτικὸ ἡ συνέλευσις ἐξουσιοδότησε τὸν Κολοκοτρώνη νὰ τὸν συναντήσῃ καὶ νὰ ζητήσῃ τὴν γνώμη του, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν συμβουλή του. Ὁ λόρδος ὅμως «τυλίχθηκε» σὲ μίαν κόλλα χαρτί, κυριολεκτικῶς, ἀπὸ τὸν Γέρο μας.
Ἀκόμη καὶ σήμερα φυσικὰ δὲν ἔχουν ἀνοίξῃ τὸν φάκελλο ποὺ ἀφορᾷ στὴν δίκη γιὰ τὴν δολοφονία Καποδίστρια, οἱ «φίλοι» μας οἱ Ἄγγλοι, ἐφ΄ ὅσον ἀφ΄ ἑνὸς θεωρεῖται «ὑψηλῆς ἐθνικῆς -τους- ἀσφαλείας» μυστικό, ἀλλὰ κι ἀφ΄ ἑτέρου διότι ἐὰν ἀνοίξῃ αὐτὸς ὁ φάκελλος, τὸ πρῶτο ποὺ θὰ καταπέσῃ εἶναι οἱ …«ἔνοχοι»!!!.
*** Υἱὸς καὶ ἀδελφός, ἀντιστοίχως, τοῦ Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Ἡ μεγάλη εἰρωνία εἶναι πὼς ὁ Γεώργιος Μαυρομιχάλης ἐγλύτωσε ἀπὸ τὰ χέρια τοῦ σουλτάνου γιὰ νὰ φονευθῇ ἀπὸ ἑλληνικὰ χέρια.
Πληροφορίες ἀπό:
- «Ἀπομνημονεύματα περὶ τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως», Χρυσανθακόπουλος Φώτιος (Φωτάκος),
- «Ἀπομνημονεύματα συνταχθέντα ὑπὸ τοῦ Νικολάου Σπηλιάδου»,
- «Ποιοί δολοφόνησαν τόν Καποδίστρια», τοῦ Δημητρίου Κοκκινάκη,
- «Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως» τοῦ Διονυσίου Κοκκίνου.
Ἡ φωτογραφία ἀπὸ τὸν ἕκτο τόμο, τοῦ Διονυσίου Κοκκίνου, σελὶς 679.
