Δημοκρατία χωρίς αποκλεισμούς

Η δημοκρατία, για να είναι πλήρης και ουσιαστική, πρέπει να μεριμνά για την απρόσκοπτη συμμετοχή όλων των πολιτών, χωρίς αποκλεισμούς. Γι’ αυτό και η δυνατότητα των Ατόμων με Αναπηρία να συμμετέχουν στην άσκηση της δημοκρατίας είναι καθοριστική για να χαρακτηρίσουμε μια δημοκρατία ολόπλευρη και βαθιά, καθώς αποτελούν το 10% του πληθυσμού στην Ελλάδα (15% παγκοσμίως). Από την προσπάθεια να αρθούν τα πρακτικά και θεσμικά εμπόδια για την ισότιμη συμμετοχή των Ατόμων με Αναπηρία δεν θα μπορούσε να λείπει η Βουλή των Ελλήνων, ο «ναός της δημοκρατίας», όπως συχνά αποκαλείται.

Η Βουλή των Ελλήνων έχει προχωρήσει σε σημαντικές παρεμβάσεις που από τη μία έχουν κάνει προσβάσιμο στα Άτομα με Αναπηρία το ιστορικό κτήριο στο οποίο στεγάζεται το κοινοβούλιο και από την άλλη έχουν επιτρέψει στα Άτομα με Αναπηρία μεγαλύτερη δυνατότητα πρόσβασης στις εργασίες της Βουλής μέσω επέκτασης της κάλυψης των συνεδριάσεων των Επιτροπών και της Ολομέλειας από διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα. Παράλληλα, η Βουλή ψηφίζει συχνά διατάξεις (συνήθως με μεγάλες πλειοψηφίες) που επιλύουν προβλήματα των Ατόμων με Αναπηρία.

Ειδικές ράμπες και αναβατόρια

Στο κτήριο της Βουλής έχουν τοποθετηθεί ειδικές ράμπες για την κίνηση των αμαξιδίων, τα οποία έχουν πρόσβαση από την είσοδο της Βουλής στην οδό Βασιλίσσης Σοφίας (τα περίφημα λουλουδάδικα). Οι παρεμβάσεις έχουν πραγματοποιηθεί στο μέτρο του δυνατού, δεδομένης της ανάγκης σεβασμού της ιστορικότητας της αρχιτεκτονικής του κτηρίου των πρώην Ανακτόρων. Πάντως, σε κάθε περίπτωση, η Βουλή παρέχει συνοδούς στα Άτομα με Αναπηρία ώστε να τα βοηθήσει στην είσοδό τους στο κτήριο.

Προσβάσιμες στα άτομα με αναπηρία είναι και τρεις βασικοί χώροι του κοινοβουλίου, η αίθουσα της Ολομέλειας (νότια και βόρεια είσοδος), καθώς και η αίθουσα της Γερουσίας και ο εκθεσιακός χώρος «Ελ. Βενιζέλος». Η αίθουσα της Γερουσίας είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αίθουσα του κοινοβουλίου και ειδικό αναβατόριο διευκολύνει την πρόσβαση σε αυτή, ενώ στον εκθεσιακό χώρο «Ελ. Βενιζέλος» πραγματοποιούνται ενδιαφέρουσες εκθέσεις.

Ασανσέρ, τουαλέτες και θέσεις πάρκινγκ ειδικά διαμορφωμένα για ΑμεΑ

Στον χώρο του κοινοβουλίου υπάρχει επίσης ειδικό ασανσέρ, όπου οι πόρτες ανοίγουν αυτόματα και το πληκτρολόγιο είναι χαμηλά για τη διευκόλυνση των ατόμων που κινούνται με αμαξίδιο, ενώ οι ενδείξεις του είναι γραμμένες και στον Κώδικα Μπράιγ για τη διευκόλυνση των ατόμων με προβλήματα όρασης.

Παράλληλα, υπάρχουν ειδικές τουαλέτες στο ισόγειο και στον δεύτερο όροφο για την εξυπηρέτηση των Ατόμων με Αναπηρία, ενώ ειδικές χειρολαβές υπάρχουν και σε κάποιες από τις υπόλοιπες τουαλέτες. Επίσης, τα άτομα με αναπηρία μπορούν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο και με όχημα από την είσοδο της λεωφόρου Αμαλίας, όπου υπάρχουν ειδικοί χώροι για παρκάρισμα.

Διερμηνεία στη νοηματική από το Κανάλι της Βουλής

Τέλος, το Κανάλι της Βουλής έχει φροντίσει ώστε η μετάδοση πολλών από τις εργασίες της Βουλής να γίνεται με παράλληλη διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα, ώστε να εξυπηρετηθούν τα άτομα με προβλήματα κώφωσης. Παράλληλη διερμηνεία στη νοηματική γλώσσα γίνεται στις πιο σημαντικές συνεδριάσεις της Ολομέλειας της Βουλής, καθώς και στις Επιτροπές Κοινωνικών και Μορφωτικών Υποθέσεων και την Υποεπιτροπή για τα άτομα με αναπηρία, όπου συχνά συζητούνται τα δικά τους προβλήματα.

Αλλαγή του υποδείγματος των δημόσιων πολιτικών για την αναπηρία

Η Βουλή μπορεί όμως να δίνει λύσεις και στα θεσμικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία με την ψήφιση νομοσχεδίων που εισηγείται η κυβέρνηση. Στην πρόσφατη ψήφιση νομοσχεδίου που περιλάμβανε ρυθμίσεις για τα ζητήματα των ατόμων με αναπηρία, ο υπουργός Επικρατείας Χρ. Βερναρδάκης επισήμανε ότι, παρά την κύρωση της διεθνούς σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία από το 2012, οι προβλέψεις της σύμβασης δεν είχαν ενσωματωθεί στο νομικό πλαίσιο της χώρας μας.

Ο Χρ. Βερναρδάκης τόνισε ότι με το νομοσχέδιο αυτό ολοκληρώθηκε «ένας πρώτος μεγάλος κύκλος παρεμβάσεων στο θεσμικό και διοικητικό επίπεδο» σε σχέση με τα ζητήματα της αναπηρίας, ενώ αναφέρθηκε εκτενώς στη σημασία της αλλαγής του «ιδεολογικού και φιλοσοφικού υποδείγματος των δημόσιων πολιτικών για την αναπηρία». Ο Χρ. Βερναρδάκης υπογράμμισε το πέρασμα από το ιατρικό στο κοινωνικό μοντέλο, δηλαδή από την αντιμετώπιση της αναπηρίας ως προσωπικής τραγωδίας στην αντιμετώπιση της αναπηρίας ως μιας άλλης μορφής κανονικότητας.

Ανθρώπινο δικαίωμα και όχι φιλανθρωπία

Στο ίδιο κλίμα ήταν και η παρέμβαση του προέδρου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Γ. Βαρδακαστάνη κατά την ακρόαση φορέων σχετικά με το νομοσχέδιο. Ο Γ. Βαρδακαστάνης αντιμετώπισε θετικά το νομοσχέδιο, καθώς οι διατάξεις του «δικαιώνουν τους πολύχρονους αγώνες του αναπηρικού κινήματος». Ο Γ. Βαρδακαστάνης επέμεινε ιδιαίτερα στην αλλαγή παραδείγματος στις πολιτικές για την αναπηρία, δηλαδή στην αντιμετώπιση της αναπηρίας ως ζήτημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όχι ως υπόθεση που συνδέεται με την κοινωνική αλληλεγγύη ή τη φιλανθρωπία.

Εγρήγορση για τα ζητήματα αναπηρίας

Στην ίδια συζήτηση, η παρέμβαση της Σ. Κολοτούρου ανέδειξε την ανάγκη συνεχούς εγρήγορσης για τα ζητήματα των ατόμων με αναπηρία. Η πρόεδρος της Ακουστήριξης, της κίνησης για την προσβασιμότητα των κωφών και βαρήκοων με προφορικό λόγο, έθιξε το ζήτημα των ατόμων που μπορούν να μιλούν, αλλά όχι να ακούν και του θεσμικού κενού που υπάρχει σχετικά με αυτούς. Τα συγκεκριμένα άτομα δεν έχουν ανάγκη να χρησιμοποιούν τη νοηματική γλώσσα για να επικοινωνήσουν, έχουν όμως ανάγκη να διαβάζουν χείλη ή υπότιτλους. Ο υποτιτλισμός και το σύστημα μετατροπής ομιλίας σε κείμενο (speech-to-text) είναι σημαντικά εργαλεία γι’ αυτούς, αλλά απαντώνται σπάνια, συμβάλλοντας στον αποκλεισμό τους.