Ο Οδυσσέας έμεινε μαζί με τους συντρόφους του στο νησί ένα έτος και κατόπιν πήγε πρώτα στον Άδη, όπου μίλησε με τις ψυχές. Όταν γύρισε από εκεί, εξακολούθησε τον δρόμο της επιστροφής προς την πατρίδα του. Από την Κίρκη απέκτησε τον Τηλέγονο.
Στην ποίηση του Ησίοδου, η Κίρκη συνδέεται με την Ιταλία, γιατί αναφέρεται πως κατοικούσε στην Τυρρηνική θάλασσα.
Στη Ρώμη, τη λάτρευαν ως θεά, και στην Αινειάδα ο Βιργίλιος περιγράφει το ανάκτορό της, έχοντας πρότυπο τους ομηρικούς στίχους. Άλλη παράδοση τοποθετεί στην Ελλάδα τον τάφο της. Αλλά σε ποιο σημείο;
.jpg)
ΑΝΟΙΓΟΝΤΑΣ κανείς ένα Ελληνικό Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό, θα δει ότι η Κίρκη ήταν μια μάγισσα γνωστή από τα ομηρικά έπη (Οδύσσεια 135 κ.έ.). Αδελφή του Αιήτου, κόρη του Ηλίου και της Πέρσης, κόρης του Ωκεανού. Στην νήσο Αιαία, όπου κατοικούσε σε λαμπρά δώματα η ευπλόκαμος Κίρκη, μέσα σε ένα ωραιότατο δάσος, έφτασε ο Οδυσσέας με τους συντρόφους του, μόλις είχαν φύγει από το νησί των Λαιστρηγόνων. Δύο νύχτες και δύο ήμερες έμειναν οι κουρασμένοι πολεμιστές κοντά στην ακτή, για να συνέλθουν από την κόπωση και τις περιπέτειες. Την τρίτη ημέρα, αφού ο Οδυσσέας ανέβηκε σε μέρος ψηλό και κατόπτευσε το νησί, είδε καπνό να ανεβαίνει από τη γη και κατάλαβε πως βρισκόταν κοντά σε ανθρώπινες κατοικίες. Κληρώθηκε τότε ο Ευρύλοχος και εκείνος, αφού διάλεξε μερικούς ακόμη συντρόφους, πήγε μπροστά στα ανάκτορα της Κίρκης μαζί τους. Ο ίδιος έμεινε έξω, παρακολουθώντας την κίνηση, ενώ οι σύντροφοί του έμπαιναν στα ανάκτορα. Η Κίρκη τους υποδεχόταν με μεγάλη φιλοφροσύνη, έχοντας γύρω της παράξενα πλάσματα με κεφάλια άγριων ζώων ή και τέλεια ζώα (λιοντάρια, λεοπαρδάλεις κλπ.). Ο Ευρύλοχος είδε τότε ότι η Κίρκη τους πρόσφερε διάφορα φαγητά, μέσα στα οποία έβαζε μαγικά βότανα, που είχαν την ιδιότητα να αποκοιμίζουν τη μνήμη τους. Με τα φίλτρα αυτά, οι φίλοι του λησμονούσαν την πατρίδα τους και τους αγαπημένους τους, και τότε η Κίρκη τους άγγιζε με τη μαγική της ράβδο και τους μεταμόρφωνε σε ζώα. Ο Ευρύλοχος έτρεξε να αναγγείλει το γεγονός στον Οδυσσέα, εκείνος όμως, προτού πάει να βοηθήσει τους συντρόφους του, συνεννοήθηκε με τον Ερμή, ο οποίος του έδωσε πρώτα ένα βότανο, σαν αντίδοτο εναντίον των βοτάνων της Κίρκης, και του είπε ότι μόλις δοκίμαζε η μάγισσα να χρησιμοποιήσει και εναντίον του το μαγικό της ραβδί για τη μεταμόρφωση, θα έπρεπε να σύρει το ξίφος του και να επιτεθεί εναντίον της απειλητικά, σαν να επρόκειτο να τη σκοτώσει.
Έπειτα, όταν η Κίρκη θα τον καλούσε στην κλίνη της, να μην το δεχόταν προτού ξαναφέρει στην προηγούμενη όψη τους συντρόφους του και προτού του ορκιστεί, με τον φοβερό όρκο των θεών, ότι δεν σχεδίαζε κανένα κακό εις βάρος του. Ο Οδυσσέας έκανε όσα του είπε ο Ερμής και χάρη στο βότανο μώλυ, που είχε «μαύρες ρίζες και άνθος όμοιο με το γάλα», μπόρεσε να μεταμορφώσει ξανά τους συντρόφους του σε ανθρώπους και χάρη στο ξίφος του να υποτάξει την Κίρκη. Έμεινε μαζί με τους συντρόφους του στο νησί ένα έτος και κατόπιν πήγε πρώτα στον Άδη, όπου μίλησε με τις ψυχές. Όταν γύρισε από εκεί, εξακολούθησε τον δρόμο της επιστροφής προς την πατρίδα του.
Από την Κίρκη απέκτησε τον Τηλέγονο. Στην ποίηση του Ησίοδου, η Κίρκη συνδέεται με την Ιταλία, γιατί αναφέρεται πως κατοικούσε στην Τυρρηνική θάλασσα. Στη Ρώμη, τη λάτρευαν ως θεά, και στην Αινειάδα ο Βιργίλιος περιγράφει το ανάκτορό της, έχοντας πρότυπο τους ομηρικούς στίχους.
Άλλη παράδοση τοποθετεί τον τάφο της Κίρκης στην Ελλάδα, κοντά στην Ελευσίνα. Στην αλεξανδρινή εποχή, τη συνδέουν με τον μύθο των Αργοναυτών και την εμφανίζουν να εξαγνίζει τους Αργοναύτες, στην Αυσονία, για τον φόνο του Αψύρτου, κατά συμβουλή της Αργούς, του πλοίου που μιλούσε. Στην περίπτωση αυτή, τη θεωρούν κόρη του Αιήτου και της Εκάτης, από την οποία διδάσκεται την τέχνη της μαγείας, και αδελφή της Μήδειας. Με δηλητηρίαση του νερού του λουτρού της, μεταμορφώνει την ωραία κόρη Σκύλλα, ερωμένη του Γλαύκου, από ζηλοτυπία, σε επικίνδυνο τέρας που γαβγίζει, και σκοτώνει τον σύζυγό της, βασιλιά των Σαρματών.
Στα έργα της αρχαίας τέχνης, τα εμπνευσμένα από τον μύθο της Κίρκης, η μάγισσα εμφανίζεται συνήθως με τους συντρόφους του Οδυσσέα μεταμορφωμένους σε τέρατα με ανθρώπινο σώμα και κεφάλι χοίρου. Σε μελανόμορφη λήκυθο, που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών, η Κίρκη εικονίζεται στη μέση κρατώντας έναν σκύφο, που τον προσφέρει σε έναν άνδρα που στέκεται μπροστά της, ενώ πιο πέρα βρίσκεται ένας άλλος, μεταμορφωμένος σε τέρας με κεφάλι χοίρου.
Σε σκύφο του Βρετανικού Μουσείου, η Κίρκη προσφέρει στον Οδυσσέα το ποτό. Στη λάρνακα του Κυψέλου φαίνεται μαζί με τον Οδυσσέα μέσα σε σπήλαιο!..
[Στη δεύτερη εικόνα: Μια σύγχρονη Ελληνίδα με στολή της Κίρκης]
