Η συνηθέστερη ερώτηση αφορά το από πού προέρχονται τα χρήματα, με τα οποία δανείζονται κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά – ειδικά σε μία εποχή, όπου τα παγκόσμια χρέη έχουν εκτοξευθεί στη στρατόσφαιρα. Στα πλαίσια αυτά έχουν ασφαλώς ενδιαφέρον τα παρακάτω νούμερα:
(α) Η συνολική αξία των αποθεμάτων ασημιού του πλανήτη, υπολογιζόμενα σε 1 δις ουγγιές, είναι περί τα 17 δις $ – με μία μέση σημερινή τιμή της τάξης των 17 $ ανά ουγγιά.
(β) Η συνολική αξία των αποθεμάτων χρυσού, τα οποία υπολογίζονται στους 187.200 τόνους, είναι 7,7 τρις $ – με μέση τιμή τα 1.275 $ ανά ουγγιά.
(γ) Η πλέον ταχύτερα αυξανόμενη κατηγορία παγίων περιουσιακών στοιχείων είναι τα κρυπτογραφημένα (ψηφιακά) νομίσματα, συνολική αξίας σήμερα στα 173 δις $ – εκ των οποίων τα 100 δις $ αφορούν το BITCOIN, τα 28 δις $ το ETHEREUM και τα 45 δις $ όλα τα υπόλοιπα.
(δ) Οι έξι μεγαλύτερες εταιρείες του πλανήτη είναι οι εξής αμερικανικές, κατά σειρά χρηματιστηριακής αξίας: APPLE, ALHPABET (GOOGLE), MICROSOFT, FACEBOOK, AMAZON, BERKSHIRE HATHAWAY (Buffet). Η χρηματιστηριακή αξία της APPLE είναι 873 δις $ σήμερα (περίπου 5 φορές το ΑΕΠ της Ελλάδας), ενώ της ALPHABET 713 δις $.
(ε) Η περιουσία των 50 πλουσιότερων ανθρώπων του πλανήτη υπολογίζεται στα 1,9 τρις $ (περίπου 11 φορές το ΑΕΠ της Ελλάδας), ενώ οι εννέα πρώτοι είναι οι εξής: Gates (89), Bezos (84), Buffet (81), Zuckerberg (73), MA (39), Musk (21). Ο μοναδικός κινέζος είναι ο ΜΑ, ο ανταγωνιστής της AMAZON στην Κίνα.
(στ) Ο Ισολογισμός της Fed αυξήθηκε στα 4,5 τρις $ το 2014 από 1 τρις $ το 2008 λόγω των πακέτων ποσοτικής διευκόλυνσης – ενώ παραμένει έκτοτε στα ίδια επίπεδα. Όλων μαζί των μεγάλων κεντρικών τραπεζών υπολογίζονται στα 17 τρις $.
(ζ) Η συνολική αξία των κερμάτων και χαρτονομισμάτων του πλανήτη, των μετρητών χρημάτων δηλαδή, τοποθετείται στα 7,6 τρις $. Μαζί με τις καταθέσεις όψεως, τα χρήματα φτάνουν στα 36,8 τρις $ – ενώ όλα μαζί (μετρητά, καταθέσεις όψεως, καταθέσεις προθεσμίας, αποταμιεύσεις κλπ.) υπολογίζονται στα 90,4 τρις $. Είναι δηλαδή περισσότερα από το παγκόσμιο ΑΕΠ (75,6 τρις $ το 2016 – πηγή) – με μόλις το 8% σε φυσική μορφή, ενώ τα υπόλοιπα 92% σε ηλεκτρονική μορφή.
(η) Η αξία των χρηματιστηρίων διεθνώς υπολογίζεται στα 73 τρις $,περίπου όσο το παγκόσμιο ΑΕΠ – με το 38% στις Η.Π.Α., το 11% στην Ευρώπη, το 10% στην Κίνα, το 7% στην Ιαπωνία, το 5% στη Μ. Βρετανία (θεωρείται ήδη εκτός Ευρώπης) και το 29% στον υπόλοιπο πλανήτη.
(θ) Το συνολικό παγκόσμιο χρέος (κράτη, επιχειρήσεις και νοικοκυριά) υπερβαίνει τα 215 τρις $ ή το 325% του ΑΕΠ του πλανήτη – ενώ τα 70 τρις $ ή το 33% προστέθηκαν τα τελευταία δέκα χρόνια, μετά την κρίση. Κυριότερη αιτία της αύξησης του είναι η Κίνα, στην οποία το συνολικό χρέος από 200% του ΑΕΠ της το 2011 εκτοξεύθηκε στο 300% σήμερα – με το 150% του χρέους ως προς το ΑΕΠ να αφορά τις επιχειρήσεις εκτός των τραπεζών.
(ι) Τα ακίνητα παγκοσμίως (σπίτια, γραφεία, καταστήματα, ξενοδοχεία, βιομηχανική γη, αγροτική γη, λοιπή εμπορική γη), τα οποία ουσιαστικά τοποθετούνται απέναντι στο χρέος, έχουν συνολική αξία ύψους 217 τρις $ – εκ των οποίων τα 162 τρις $ ή το 75% αφορά τα σπίτια.
Το 21% από τα σπίτια (residence) ευρίσκονται στις Η.Π.Α., παρά το ότι κατοικεί μόλις το 5% του πληθυσμού του πλανήτη, ενώ το 24% στην Ευρώπη – στην οποία κατοικεί το 11% του πληθυσμού. Όταν σπάζουν οι φούσκες στα ακίνητα, όπως οι σημερινές στην Αυστραλία, στον Καναδά κοκ., τότε μειώνεται απότομα η αξία των εγγυήσεων και δημιουργούνται τεράστια προβλήματα στις τράπεζες – οι οποίες πρέπει να μειώσουν αντίστοιχα τα δάνεια τους, άρα το παγκόσμιο χρέος.
Η συνολική ποσότητα των χρημάτων πάντως (90,4 τρις $), μαζί με την αξία των ακινήτων (217 τρις $), υπερβαίνει κατά πολύ το παγκόσμιο χρέος (215 τρις $) – πόσο μάλλον εάν προσθέσουμε την αξία των χρηματιστηρίων (73 τρις %)
(κ) Η κατώτερη αξία της αγοράς παραγώγων υπολογίζεται στα 544 τρις $, δηλαδή πάνω από το επταπλάσιο του παγκοσμίου ΑΕΠ. Η υψηλότερη αξία, η οποία συμπεριλαμβάνει τόσο τις αγορές, όσο και τις πωλήσεις, υπολογίζεται στα 1,2 τετράκις $ ή 16 φορές το παγκόσμιο ΑΕΠ – αποτελώντας μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια του παγκοσμίου χρηματοπιστωτικού συστήματος.
Αρκετοί βέβαια θεωρούν πως πρόκειται για ένα παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος, αφού από τη μία πλευρά ευρίσκονται αυτοί που τα αγοράζουν, ενώ από την άλλη αυτοί που τα πουλούν – κάτι που όμως δεν συμπεριλαμβάνει τον κίνδυνο των αγορών επί πιστώσει, ο οποίος εμφανίζεται όταν κάποιος αδυνατεί να εξυπηρετήσει τις υποχρεώσεις του, προκαλώντας στη συνέχεια μία αλυσιδωτή αντίδραση τεραστίων διαστάσεων, όπως αυτή που βιώσαμε το 2008. Τα πλέον γνωστά παράγωγα, τα οποία πυροδότησαν την κρίση του 2008, είναι τα «δομημένα προϊόντα» (συσκευασμένα δάνεια) και τα CDS – ενώ τα περισσότερα στοιχήματα αφορούν τις νομισματικές ισοτιμίες.
