Η έκταση των αστικών περιοχών αυξάνεται σε όλο τον κόσμο και οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν σήμερα σε πόλεις. Η αστικοποίηση έχει ως αποτέλεσμα δραματικές περιβαλλοντικές μεταβολές, όπως αυξημένες θερμοκρασίες και αυξημένη ρύπανση.
Αυτές οι περιβαλλοντικές αλλαγές που προκαλούνται από την παγκόσμια αστικοποίηση δημιουργούν νέα οικοσυστήματα με άγνωστες συνέπειες για την εξέλιξη της ζωής.
Οι πόλεις ανά τον κόσμο τροφοδοτούν την εξέλιξη μεταξύ των μικροβίων, των φυτών και των ζώων, οδηγώντας σε φυσικές μεταλλάξεις και μεταβάλλοντας τη ροή των γονιδίων, σύμφωνα με επιστημονική ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science.
Η προβλεπόμενη εξάπλωση της αστικοποίησης τις επόμενες δεκαετίες θα συνεχίσει να αναμορφώνει και να δημιουργεί νέα είδη με απροσδόκητους τρόπους.
Η μελέτη των καθηγητών βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο εγείρει ερωτήματα σχετικά με το ποια ντόπια είδη μπορούν να προσαρμοστούν κατά τη διάρκεια της αστικοποίησης και αν αυτά θα επηρεάσουν την υγεία των οικοσυστημάτων και των ανθρώπων.
Η απώλεια των οικοτόπων και η ύπαρξη των αστικών φραγμών (δρόμοι, κτίρια κ.λπ.) θέτουν προκλήσεις σε όλα τα είδη και ορισμένα μπορούν να προσαρμοστούν με ανεπιθύμητους τρόπους.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν διάφορα μέσα γενετικής προσαρμογής, όπως η μετάλλαξη, η μετακίνηση των γονιδίων μέσω της διασποράς, η ουδέτερη εξέλιξη και η προσαρμοστική εξέλιξη μέσω της φυσικής επιλογής του Δαρβίνου, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το αστικό περιβάλλον έχει αντίκτυπο σε καθέναν από αυτούς τους μηχανισμούς εξέλιξης. Και ότι, πλέον, οι άνθρωποι και οι πόλεις μας είναι μια από τις πλέον κυρίαρχες δυνάμεις της σύγχρονης εξέλιξης.
Στη μελέτη αναφέρεται ότι πολλά απειλούμενα ή υπό εξαφάνιση είδη έχουν βρει οικολογικούς θύλακες μέσα στα αστικά περιβάλλοντα που τους επέτρεψαν να ευδοκιμήσουν, όπως ο πετρίτης, ένα είδος γερακιού που φωλιάζει πάνω σε ουρανοξύστες.
Πλέον, υπάρχουν κουνούπια που έχουν εξελιχθεί για να ζήσουν στους σταθμούς του μετρό του Λονδίνου και να προσαρμοστούν, έτσι ώστε να μη χρειάζεται πλέον να τρέφονται με αίμα για την παραγωγή αυγών.
Αντίθετα με τους συγγενείς τους, δεν έχουν ούτε την ανάγκη να αδρανοποιηθούν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Στην πραγματικότητα, τα δύο κουνούπια είναι τόσο διαφορετικά γενετικά ώστε δεν μπορούν πλέον να αναπαραχθούν μεταξύ τους.
Δυστυχώς, αυτά τα κουνούπια μπορούν να μεταφέρουν πολλές ασθένειες και σήμερα μπορεί να τα συναντήσει κανείς και στη Νέα Υόρκη, το Σικάγο και το Λος Αντζελες.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Στην Αριζόνα οι σπίνοι έχουν αναπτύξει μακρύτερα και ευρύτερα ράμφη σε σχέση με τους σπίνους που διαβιώνουν σε αγρούς, για να καταναλώνουν πιο εύκολα τους σπόρους που τους προσφέρονται από τους ανθρώπους σε τροφοδότες πουλιών.
Στις πόλεις του Πουέρτο Ρίκο, οι σαύρες έχουν εξελιχθεί ώστε να έχουν μακρύτερα άκρα και δάκτυλα ποδιών ώστε να μετακινούνται πιο εύκολα στις σκληρές τεχνητές επιφάνειες, όπως το σκυρόδεμα ή το τούβλο.
Αρκετές μελέτες έχουν επίσης δείξει ότι η αστική ρύπανση μπορεί να αυξήσει τα ποσοστά μετάλλαξης του DNA σε πτηνά και θηλαστικά.
Οι πληθυσμοί των λευκών ποντικιών στη Νέα Υόρκη, για παράδειγμα, διαφοροποιήθηκαν ο ένας από τον άλλον σε λίγες μόνο γενιές μετά την αστικοποίηση, εξαιτίας του περιορισμού και της απομόνωσής τους σε διάφορα πάρκα.
Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης ότι τα ζώα στις πόλεις δείχνουν μικρότερη γενετική ποικιλομορφία από αυτά που ζουν σε λιγότερο αστικές περιοχές.
Για παράδειγμα, οι κόκκινες αλεπούδες που μετανάστευσαν πρόσφατα στη Ζυρίχη της Ελβετίας δείχνουν μικρότερη γενετική ποικιλομορφία από ό,τι οι κοντινές που ζουν σε αγροτικές περιοχές, κάτι που θα μπορούσε να τις θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο από ασθένειες και κλιματικές αλλαγές.
Ταχεία προσαρμογή
Τελικά, τα ζώα, μέσω της φυσικής επιλογής και τυχαίων μεταλλάξεων, προσαρμόζονται στη χρήση των φυτοφαρμάκων, τη ρύπανση, το τοπικό κλίμα και τη δομή των πόλεων.
Και όλα συμβαίνουν με πολύ ταχύτερο ρυθμό από ό,τι κανονικά θα περίμενε κανείς.
«Είναι καλά νέα ότι κάποιοι οργανισμοί είναι σε θέση να προσαρμοστούν, όπως τα ντόπια είδη που έχουν σημαντικές οικολογικές λειτουργίες στο περιβάλλον.
Αλλά μπορεί επίσης να είναι κακή είδηση ότι η ικανότητα ορισμένων από αυτούς τους οργανισμούς να προσαρμοστούν στις πόλεις μας μπορεί να αυξήσει τη μετάδοση ασθενειών, λέει ένας εκ των ερευνητών που πραγματοποίησαν τη μελέτη.
«Οι κοριοί, για παράδειγμα, ήταν σπάνιοι πριν από δύο δεκαετίες, αλλά έχουν προσαρμοστεί στα εντομοκτόνα και έχουν εξελιχτεί σε αφθονία σε όλο τον κόσμο», πρόσθεσε.
«Δεδομένου ότι τα είδη εξελίσσονται τόσο γρήγορα ως απάντηση στην αστικοποίηση, οι πόλεις γίνονται επίσης μια αίθουσα διδασκαλίας που προσφέρει την ευκαιρία να δούμε παραδείγματα εξέλιξης από πρώτο χέρι.
Η αστική εξέλιξη μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο για την εκπαίδευση των κατοίκων της πόλης για την πραγματικότητα και τη σημασία της εξελικτικής βιολογίας.
Οι άνθρωποι που δεν πιστεύουν στην εξέλιξη δεν χρειάζεται να προχωρήσουν πέρα από το κατώφλι τους για να δουν δείγματά της», επισημαίνει ο ίδιος.
Πηγή: https://www.efsyn.gr