Οι δυτικές μεταπολεμικές κοινωνίες, βυθισμένες στην παρακμή της υλιστικής ευμάρειας, ειδωλοποίησαν το ανθρώπινο σώμα, και το τοποθέτησαν στην θέση των ανθρώπινων και ηθικών αξιών τις οποίες κατήργησαν. Από τις πρώτες εκδηλώσεις του πολιτισμού η έννοια της ομορφιάς, του ωραίου, απασχολεί την ανθρώπινη σκέψη, την καθημερινή ζωή, και φιλοσοφική αναζήτηση. Άλλωστε η βασική του έννοια, ο διαχωρισμός δηλαδή ανάμεσα στο ωραίο και το άσχημο, βασίστηκε ουσιαστικά στην θρησκεία και την τέχνη. Ωραίο ίσον καλό, άσχημο ίσον κακό.
Ενώ όμως το αληθώς ωραίο, σηματοδότησε για αιώνες τον πολιτισμό, σήμερα με την δικτατορία της μαζικής κουλτούρας, αποτελεί μια από τις πλέον επικερδείς βιομηχανίες αλλοτρίωσης του ανθρώπου, διάβρωσης της κοινωνίας, και ως εκ τούτου παρακμής του πολιτισμού. Γιατί ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διαπιστώσουμε την παθολογία μιας κοινωνίας, δεν είναι άλλος παρά το πώς αυτή προσλαμβάνει την έννοια του ανθρώπου, κάτι το οποίο απορρέει από το πώς αντιλαμβάνεται και την έννοια του Θεού.
Η μαζική υποκουλτούρα
Σύμφωνα με τον Γ. Χριστογιάννη, «χαρακτηριστικό της μαζικής κουλτούρας είναι η ομογενοποίηση των προϊόντων της τέχνης δηλαδή η παραγωγή τους σε μεγάλες ποσότητες που ν’ ανταποκρίνεται στον χαμηλότερο κοινό παρονομαστή για τα γούστα θεατών ή ακροατών. Το φαινόμενο της ομογενοποίησης δεν εκδηλώνεται μόνο ποσοτικά, στον αριθμό των καταναλωτών -πρωτίστως στα αστικά κέντρα- αλλά και στις διάφορες φάσεις της ηλικίας». Στην σημερινή της μορφή είναι ένα κατασκεύασμα του αγγλοσαξονικού κόσμου, και ειδικά της Αμερικής, το οποίο μαζί με την ειδωλοποίηση του ανθρώπου, έφερε και τον κοινωνικό εκφυλισμό. Η αγγλοσαξονική υποκουλτούρα των μεταπολεμικών χρόνων, τόσο με την μαζική διάδοση του κινηματογράφου, όσο και στην συνέχεια με την ανεξέλεγκτη εισβολή της τηλεόρασης δημιούργησαν τα πρότυπα εκείνα τα οποία δια μέσου της υποβολής, επέβαλαν στο μεγάλο τμήμα των κοινωνιών. Εδώ μια παρατήρηση είναι απαραίτητη, καθώς εκ φύσεως ο άνθρωπος έχει την έμφυτη τάση να έλκεται από το ωραίο και να αποστρέφεται το άσχημο. Επίσης έμφυτη είναι η ροπή του ανθρώπου στην ωραιοπάθεια. Αυτήν την θεμελιώδη διαπίστωση η εμπροσθοφυλακή της παρακμής του δυτικού κόσμου τα media, χρησιμοποιούν σε απόλυτο βαθμό στις τεχνικές επικοινωνίας, με άλλα λόγια στην προπαγάνδα….
Η βιομηχανία της ομορφιάς είναι ταυτόσημη με την ύπαρξη των media, ειδικά της τηλεόρασης, η οποία είναι το χρονικά άμεσο και πλέον εύχρηστο μέσο υποβολής. Αρκετοί δεν διαθέτουν χρόνο να δουν κινηματογράφο, άλλοι δεν διαθέτουν χρήματα να αγοράζουν περιοδικά μόδας. Όλοι όμως καθημερινά παρακολουθούν την τηλεόραση να τους βομβαρδίζει συνεχώς με τα πρότυπα «ομορφιάς».
Μέσω της τηλεόρασης αλλά και γενικότερα της μαζικής κουλτούρας των media δημιουργήθηκε η λεγόμενη τάξη των «επωνύμων» (celebrities), τραγουδιστές, ηθοποιοί, παρουσιαστές, μοντέλα, και …λοιποί καλλιτέχνες στην πλειοψηφία τους. Δια μέσω αυτής της κατάστασης ήρθε για πρώτη φορά στην μαζική κοινωνική κατανάλωση το θέμα των πλαστικών επεμβάσεων.
Η δικτατορία των media κατασκεύασε το ιδανικό προφίλ διαφόρων πλαστικών χειρούργων, τους προώθησε κατάλληλα μέσα στο καλλιτεχνικό life style, και τους αναγνώρισε το «αλάθητο» των λόγων τους για την «ομορφιά». Πέραν από τα γνωστά (και τραγελαφικά) πρόσωπα στην Ελλάδα, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως το 1998, 2,1 εκατομμύρια Αμερικανές κατέφυγαν στην αισθητική χειρουργική. Το 2001, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, ο αριθμός των ανθρώπων, στην πλειοψηφία τους γυναικών, που είχαν κάνει πλαστικές επεμβάσεις είχε τριπλασιαστεί. Στην Ευρώπη, τα «ινστιτούτα ομορφιάς», τα spa, και οι πλαστικοί χειρουργοί γνωρίζουν εντυπωσιακή αύξηση κερδών, και ανάπτυξη εργασιών.
Το συγκεκριμένο παρακμιακό σύστημα εκμεταλλεύεται την έμφυτη γυναικεία ματαιοδοξία και ωραιοπάθεια. Έτσι για παράδειγμα όλες οι life style «κυρίες» «οφείλουν» να είναι νέες, όποια ηλικία και αν έχουν. Οι τηλεπαρουσιάστριες πρέπει να είναι στην πλειοψηφία τους ξανθιές, με μεγάλα στήθη να επιδεικνύουν, με κατάλευκα δόντια, με ιδανικά κιλά, πάντοτε χαμογελαστές και πρόθυμες να ικανοποιήσουν την κάθε κανιβαλιστική επιθυμία των τηλεθεατών. Επιπλέον πρέπει να έχουν τουλάχιστον ένα διαζύγιο στο «βιογραφικό» τους σύμφωνα με τα πρότυπα του life style. Ακόμη και στην πολιτική βλέπουμε τα κόμματα να επιλέγουν διάφορες «επώνυμες», μοντέλα, ηθοποιούς, για να αποκομίσουν ψήφους, από τους μαζάνθρωπους τηλεθεατές. Με τον τρόπο αυτό λοιπόν το καθεστώς των ΜΜΕ δημιουργεί το πρότυπο της «επιτυχημένης γυναίκας», της αιωνίως νέας, της αιωνίως όμορφης, της καθημερινά χαρούμενης, της αενάως πλούσιας και ανεξάρτητης.
Αυτό το παρακμιακό κοινωνικό πρότυπο, το απόλυτο είδωλο της καταναλωτικής κοινωνίας, αδυνατεί η μάζα να καταλάβει πως η προώθηση του αποσκοπεί στον πλήρη εκφυλισμό της κοινωνίας. Το υποσυνείδητο άλλωστε αντιδρά σε εξαιρετικά απλοποιημένες έννοιες: δύναμη σεξ, ηδονή, χρήμα. Εκεί επικεντρώνεται όλη η βιομηχανία της ομορφιάς, στα ασυνείδητα βάθη της διαφθαρμένης ψυχής. Η αρχέγονη τάση μιμητισμού των ανθρώπων, αντιγράφοντας αυτούς τους οποίους βλέπουν και θαυμάζουν ως είδωλα, επιφέρει σοβαρό πλήγμα στις κοινωνικές σχέσεις. Φανταστείτε για παράδειγμα έναν άνδρα ο οποίος καθημερινά βλέπει τις ξανθιές τηλεπαρουσιάστριες, και ύστερα βλέπει την σύζυγο του η οποία είναι μια απλή καθημερινή γυναίκα. Αποτέλεσμα; Την απεχθάνεται κάθε μέρα και περισσότερο, γιατί σύμφωνα με το life style μια τέτοια γυναίκα αρμόζει στους αποτυχημένους. Ζει μαζί της και βλέπει στο πρόσωπο της την υπενθύμιση της αποτυχίας του. Αντίστοιχα αυτό συμβαίνει και με τις γυναίκες, με τα πρότυπα του γυμνασμένου, πλούσιου και πετυχημένου άνδρα με το γρήγορο cabrio, τον οποίο αυτές δεν κατάφεραν ποτέ να κάνουν δικό τους. Ο άνδρας της δεν είναι γυμνασμένος και πάμπλουτος. Τον απεχθάνεται, γιατί τα μεσημεριανά της έμαθαν ότι ένας τέτοιος άντρας δεν της αξίζει.
Όλοι αυτοί αισθάνονται αποτυχημένοι, ανίκανοι, και δυστυχισμένοι που δεν καταφέρνουν να ζουν όπως τα τηλεοπτικά είδωλα. Αποτέλεσμα; Να είναι η Ελλάδα (μέχρι τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης) η πρώτη χώρα παγκοσμίως αναλογικά με τον πληθυσμό της, σε αριθμό τηλεπαιγνιδιών, τα οποία κατέχουν τις κορυφαίες θέσεις τηλεθέασης και η πρώτη σε αριθμό τηλεοπτικών σταθμών, και τηλεπαρουσιαστών. Ένας στους τρεις έχει λάβει μέρος τουλάχιστον μια φορά σε τηλεπαιγνίδι!
Κίβδηλα πρότυπα
Η γνωστή καπιταλιστική διαφήμιση έλεγε «η Coca Cola πάει με όλα». Αυτό ισχύει κατά απόλυτο τρόπο στην περίπτωση των σύγχρονων «ιερών κανόνων» του αντιρατσισμού και του πολυπολιτισμού. Έτσι λοιπόν δεν ήταν δυνατόν να απουσιάζουν από την κορυφαία εκδήλωση της μαζικής κουλτούρας, την βιομηχανία της ομορφιάς. Η προώθηση της πολυπολιτισμικής κοινωνίας είναι ένας βασικός άξονας της μαζικής κουλτούρας. Για παράδειγμα το γνωστό μοντέλο από την Αφρική διαφημίζεται από τα διεθνή media ως η «μαύρη γαζέλα», η ομορφότερη γυναίκα του κόσμου, η πλέον ακριβοπληρωμένη. Ποιος άραγε κρίνει ποια είναι η ομορφότερη γυναίκα στον κόσμο; Στα γνωστά τηλεπαιγνίδια οσάκις εμφανίζονται αφρικανοί, και αφρικανές διαγωνιζόμενοι, η κριτική επιτροπή (άλλο ένα καινοφανές «επάγγελμα» των καιρών μας) σπεύδουν αμέσως «στοργικά» να συμπαρασταθούν στο δύσμοιρο παιδί, στο υπερταλέντο των πέντε ηπείρων, στον μαχητή της ζωής, στην «εξωτική ομορφιά» του next top model….
Και φυσικά η επιλογή τους και η επιτυχία τους είναι δεδομένη, ασχέτως την αξία τους. Δηλαδή οι επαγγελματίες αντιρατσιστές κάνουν αυτό το οποίο τάχα απεχθάνονται. Επιλέγουν να προωθήσουν κάποιον όχι λόγω της αξίας του αλλά λόγω του χρώματος του. Αυτό σύμφωνα με την αντιρατσιστική θεωρεία δεν είναι ρατσισμός; Όσον αφορά την δεύτερη ιερή αγελάδα της αντιρατσιστικής βιομηχανίας, τους ομοφυλόφιλους, εδώ τα πράγματα περιπλέκονται. Ενώ η βιομηχανία της ομορφιάς έχει σαν αντικείμενο την τυποποίηση του γυναικείου σώματος, και την κατασκευή ενός τοτέμ γυναικείας εμφάνισης, στον «χώρο» (όπως τον αποκαλούν) κυριαρχούν απόλυτα οι ομοφυλόφιλοι, διάφορες κωμικοτραγικές καρικατούρες μόδιστρων, κομμωτών, «τηλεκριτών», οι οποίοι παριστάνουν τους ινστρούχτορες της ομορφιάς και της τέχνης.
Καθίσταται σαφές πως οι συγκεκριμένοι άνθρωποι ζουν μέσα σε μια απελπιστική ψυχική τραγωδία, καθώς επιθυμούν να είναι γυναίκες ενώ δεν μπορούν. Έτσι κάνουν τα πάντα για να μιμηθούν την γυναικεία φύση, αλλάζουν την φωνή τους, την εμφάνιση τους, το ντύσιμο τους, και το πλέον τραγικό είναι πως όλη αυτή η παρακμή, αυτός ο απόλυτος εκφυλισμός και ευτελισμός της ανθρώπινης φύσης δια μέσου των media προβάλλεται ως ένα φυσιολογικό κοινωνικό πρότυπο επιτυχίας.
Η φαινομενικά ασυμβίβαστη σχέση του τυποποιημένου γυναικείου σώματος, με την προβολή της ομοφυλοφιλίας ως θεμιτού κοινωνικού προτύπου, και επαγγελματικής επιτυχίας, συγκλίνουν στον κοινό σκοπό, ο οποίος δεν είναι άλλος παρά η μετάλλαξη των κοινωνικών δομών, και των ηθικών αξιών οι οποίες τις δημιούργησαν, και στο βάθος μια ευθεία αμφισβήτηση αυτής της ίδιας της έννοιας και της ουσίας του ανθρώπινου φύλου.
Συμπεράσματα
Αν όλα τα ανωτέρω ήταν καταστάσεις οι οποίες αφορούν μια μικρή μειοψηφία εκφυλισμένων ανθρώπων, ενδεχομένως να μην υπήρχε πρόβλημα. Από την στιγμή όμως κατά την οποία το συγκεκριμένο πρότυπο ζωής επιβάλλεται καθημερινά από τα media, τις αδίστακτες εργασιακές σχέσεις του καπιταλιστικού κόσμου, ακόμη και από την ίδια την αλλοτρίωση των κοινωνικών σχέσεων, καθίσταται σαφές πως απειλεί την ίδια την ύπαρξη του μέλλοντος ενός λαού. Σύμφωνα με πρόσφατα στατιστικά στοιχεία μια στις δέκα Ελληνίδες ηλικίας 15-35 ετών έχει πέσει θύμα της νευρικής ανορεξίας. Ακόμη διεθνείς έρευνες έχουν δείξει πως η πλειοψηφία αυτών των ασθενών είναι Καυκάσιοι (95% γυναίκες) και ανήκουν στη μεσαία και ανώτερη κοινωνικοοικονομική τάξη. Οι δυτικές, εκβιομηχανισμένες κοινωνίες προηγούνται στα ποσοστά, με άτομα που ασχολούνται με το modeling , καλλιτέχνες ή άλλα επαγγέλματα που απαιτούν τέλειες αναλογίες….
Επιπλέον για την Ελλάδα τραγικά είναι τα μηνύματα για τον θεσμό της οικογένειας. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας ένας στους τέσσερις γάμους καταλήγει σε διαζύγιο, ενώ το ποσοστό αυτό αναμένεται στα επόμενα χρόνια να αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Στα δεδομένα αυτά πρέπει να υπολογιστεί το δημογραφικό πρόβλημα καθώς ο δημογραφικός δείκτης έχει πέσει κάτω του 1,2 παιδιά ανα οικογένεια!
Σύνθημα της βιομηχανίας της ομορφιάς δεν είναι «καριέρα ή οικογένεια»; Τα πρότυπα της δεν είναι αυτά οποία επιβάλουν την αποστροφή στην οικογένεια και την συζυγική ζωή; Τα είδωλα της δεν είναι αυτά τα οποία ευθύνονται για την έξαρση της νευρικής ανορεξίας;
Πόσο προφητικός ήταν άραγε ο λόγος του Π. Σινόπουλου 30 χρόνια πριν:
Οι βάρβαροι δεν θα ξανάρθουν απ`τα σύνορα.
Τους εκπαιδεύουν οι σοφοί με τηλεόραση.
Κι οι ορδές τους απ` τα παιδικά δωμάτια θα ορμήσουν.
