Το Puma Punku στην Βολιβία
Εκεί που γεννήθηκε ο κόσμος!
Με έργα που μας παραπέμπουν στους Μινύες…
Ο Ήλιος και ο Ηρακλής στις παραδόσεις τους…
Του Γιώργου Λεκάκη
Στο Puma Punku (= Η Πύλη του Πούμα / Πάνθηρα) στο Τιχουανάκου / Tiwanaku στην Βολιβία υπάρχουν ερείπια του 536 μ.Χ. (αν και κάποιοι ισχυρίζονται ότι είναι ηλικίας άνω των 10.000 χρόνων, παρά την χρονολόγηση με άνθρακα).
Ξεχωρίζουν για διάφορους λόγους: Για την ιστορία τους και για την κατασκευή τους.
 |
| Η Πύλη του Ηλίου. |
Είναι κτισμένο στο βουνό Illimani (= Ήλιος + Μάνη; Ηλιολιμάνι;), μια ιερή κορυφή. Οι εντόπιοι επίστευαν ότι το Tiwanaku ήταν το σπίτι των πνευμάτων των νεκρών τους. Πίστευαν ότι η περιοχή αυτή ήταν ανάμεσα στον Ουρανό και την Γη! Πίστευαν ότι εδώ μπορούσε κανείς να αλλάξει νου, πνεύμα και εν τέλει ζωή[1]. Κι αυτό ίσως το πετύχαιναν μέσω της χρήσης παραισθησιογόνων φυτών[2].
Η κοντινή περιοχή διαθέτει λατομεία, που όμως δεν βγάζουν λίθους παρόμοιους…
Για να κτισθούν, πραγματοποιήθηκαν ακριβείς «κοπές», όχι μόνον για την προσθήκη λεπτομερειών στα ερείπια, αλλά και για την ακριβή τοποθέτηση των τεράστιων τετράγωνων λίθων! Τα τείχη κόπηκαν με γωνίες τέτοιες, ώστε να ταιριάζουν σαν… παζλ και να μην απαιτούν την χρήση κονιάματος, οιουδήποτε είδους! Σήμερα οι αρχαιολόγοι τα λένε… «μπλοκ»! Πολλά απ’ αυτά είναι σχήματος Η (< Ήλιος; Ηρακλής;).
 |
| Μπλοκ σχήματος Η. Για τον Ήλιο; Τον Ηρακλή; |
Το μεγαλύτερο από αυτά τα πέτρινα μπλοκ έχει μήκος 7,81 μ., πλάτος 5,17 μ., πάχος κατά μέσον όρο 1,07 μ., και υπολογίζεται ότι ζυγίζει περίπου 131 μετρικούς τόνους! Ακόμα και αιώνες αργότερα οι λίθοι ταιριάζουν τόσο σφιχτά, ώστε να μην μπορεί να περάσει ούτε μια λεπίδα ξυραφιού ανάμεσά τους[3]. Οι αρθρωτοί αυτοί σύνδεσμοι είναι ενδεικτικοί μιας εξαιρετικά εξελιγμένης γνώσεως κοπής πέτρας, τεχνολογίας και γεωμετρίας! Όσο και να προσπαθεί κάποιος να ξαναδημιουργήσει αυτές τις «κοπές», με τα εργαλεία που νομίζουμε ότι ήταν διαθέσιμα τότε, δεν θα τα καταφέρει…
Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι οι συνδετήρες (cramps), που χρησιμοποιήθηκαν για να συγκρατήσουν τα μπλοκ, αποτελούνται από ένα μοναδικό κράμα χαλκού-αρσενικού-νικελίου![4]
Ξεχωρίζουν επίσης τα περίπλοκα γλυπτά στους λίθους με ευθείες γραμμές και γωνίες. Δεν υπάρχουν καθόλου στίγματα.
Οι σύγχρονοι μηχανικοί υποστηρίζουν ότι η βάση του Ναού του Πάνθηρα, κατασκευάσθηκε με μια τεχνική που ονομάζεται στρωματοποίηση και εναπόθεση.
 |
| Αναπαράσταση ενός μόνο μεγάρου του Puma Punke. Σχέδιο του Al. Vranich για το Archaeological Institute of America. |
Η μετακίνηση των βράχων στην περιοχή ήταν ακόμα μία πρόκληση, καθώς κάποιοι ζύγιζαν μέχρι και 100 τόνους και μετακινήθηκαν από ένα λατομείο που απέχει 60 μίλια από τον χώρο. Ο κόκκινος ψαμμίτης μεταφέρθηκαν από λατομείο κοντά στην λίμνη Titicaca, περίπου 10 χιλιόμετρα μακριά. Ο ανδεσίτης από λατομεία στην χερσόνησο Copacabana, περίπου 90 χιλιόμετρα μακριά. Εξ άλλου, εκεί δεν υπήρχαν τότε ακόμη δένδρα, που να μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να γίνουν κύλινδροι για να μετακινηθούν οι τεράστιες πέτρες. Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι η μεταφορά αυτών των λίθων έγινε από το πολυπληθές εργατικό δυναμικό της αρχαίας Tiwanaku, με την χρήση δερμάτινων σχοινιών-λουριών, με ράμπες και κεκλιμένα επίπεδα…
Οι μηχανικοί της Tiwanaku ήταν επίσης έμπειροι και στην δημιουργία άλλων υποδομών, όπως λειτουργικά συστήματα άρδευσης, υδραυλικούς μηχανισμούς και κανάλια αποχετεύσεως λυμάτων. Το σύνθετο σύστημα άρδευσης, εκτείνεται σε απόσταση άνω των 30 τετρ. χλμ. – για τέτοια έργα περίφημοι ήσαν οι Μινύες!
Καλλιεργούσαν πατάτα, quinoa, καλαμπόκι και άλλα.
Στο Tiwanaku, ίσως, λένε, γίνονταν ανθρωποθυσίες. Απομεινάρια αποσυναρμολογημένων σωμάτων έχουν βρεθεί σε ολόκληρην την περιοχή. Κεραμικά αντικείμενα απεικονίζουν εικόνες πολεμιστών, καλυμμένες με κρανία πούμα (σαν τον Ηρακλή να φορά την λεοντή), αποκεφαλίζοντας τους εχθρούς τους και κρατώντας τα κρανία των ως τρόπαια, ενώ άλλοι κοσμούν τις ζώνες τους με ανθρώπινες κεφαλές με τις γλώσσες τους σκισμένες…
Όταν οι Ίνκας κατέκτησαν την περιοχή, τον 15ο αιώνα, ενσωμάτωσαν την Puma Punku και την υπόλοιπη πόλη Tiwanku στην αυτοκρατορία τους. Η Puma Punku έγινε ένα τεράστιο κομμάτι της κουλτούρας των Ίνκας (Incan), επειδή θεωρήθηκε ότι είναι ο τόπος όπου ο Viracocha εδημιούργησε τους προγόνους όλων των εθνοτήτων και τους έστειλε να «γεμίσουν» τον κόσμο. Κατά την τοπική παράδοση, πιστεύεται ότι είναι η περιοχή όπου δημιουργήθηκε ο κόσμος! Θεωρείται ότι το Puma Punku αποτέλεσε πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο. Στην ακμή τους, το 700 μ.Χ., οι πόλεις Puma Punku και Tiwanaku είχαν 400.000 κατοίκους! Είχαν πολύ εκτεταμένη υποδομή. Στην κορύφωσή του, ο πολιτισμός Tiwanaku κυριάρχησε σε ολόκληρη την λεκάνη της λίμνης Titicaca, σε τμήματα της Βολιβίας και της Χιλής.
Γύρω από το Puma Punku ευρίσκονται ναοί και πυραμίδες (Akapana, Kalasasaya, Putuni και Kerikala), επίσης πνευματικά και τελετουργικά κέντρα για το Tiwanaku. Αυτή η περιοχή θα μπορούσε να θεωρηθεί ως το κέντρο του κόσμου των Άνδεων!
Από το 1000 μ.Χ. ο πολιτισμός κατέληξε απότομα, για λόγους που είναι ακόμα άγνωστοι, έως σήμερα… Οι ερευνητές εξακολουθούν να αναζητούν απαντήσεις γιατί. Ίσως, λένε, λόγω ταχείας περιβαλλοντικής μεταβολής, ενδεχομένως εκτεταμένη ξηρασία. Δεν θα μπορούσαν να παράγουν τις τεράστιες ποσότητες από τις καλλιέργειες, που ήταν απαραίτητες για τον τεράστιο πληθυσμό τους… Αλλά αυτό, εάν ισχύει, αποδεικνύεται εύκολα σήμερα… Και όταν αυτή ετελείωσε, γιατί δεν επέστρεψαν; Τι έκανε τους κατοίκους να εγκαταλείψουν το ιερό και μεγαλεπήβολο Puma Punku πριν καν να τελειώσει;
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: InteractiveArchaeological Investigation at Pumapunku Temple, στο Archaeological Institute of America.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Βλ. V. Morell “Empires Across the Andes National Geographic”, τ. 201, Iss. 6: 106, 2002.
[2] Οι εξετάσεις δειγμάτων μαλλιών εμφανίζουν κατάλοιπα ψυχοδραστικών ουσιών σε πολλές μούμιες που βρέθηκαν στον πολιτισμό Tiwanaku από την βόρειο Χιλή, ακόμη και σε εκείνες μωρών, ηλικίας μικρότερης του ενός έτους, αποδεικνύοντας την σημασία αυτών των ουσιών για το Tiwanaku – βλ. C. Q. Choi “Drugs Found in Hair of Ancient Andean Mummies”, στο National Geographic News, 22.10.2008.
[3] Βλ. E. Robinson “In Bolivia, Great Excavations; Tiwanaku Digs Unearthing New History of the New World”, The Washington Post. Dec 11, 1990: d.01.
[4] Το μοναδικό αυτό κράμα βρέθηκε και στην βάση της πυραμίδος Akapana στο Tiwanaku) και σε μεταλλικά αντικείμενα, στην περιοχή μεταξύ Tiwanaku και San Pedro de Atacama, του 600-900 μ.Χ.
