Γράφει ο κ. Διομήδης Χ. Σταμάτης, Ph.D. Πρωτοψάλτης Καθεδρικού Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Μητροπόλεως Detroit, Michigan U.S.A., Καθ. Παν/ου και παγκόσμιος σύμβουλος ποιότητος
Με μεγάλη μου λύπη εδιάβασα στο φύλλο 2188 του Ορθοδόξου Τύπον τις θέσεις του «Πρωτειομανή», στο άρθρο «Διάλογος μετά Πρωτειομανούς» της πρώτης σελίδος, του ιατρού κ. Γεωργίου Καραλή.
Επιστήμονες Θεολόγοι και κληρικοί που θεωρούν τους εαυτούς τους ως Ορθοδόξους, επιμένουν να αλλάξουν την πίστη και την παράδοση των Ορθοδόξων Χριστιανών. Πως είναι δυνατόν οι ποιμένες να γίνονται λύκοι και εμείς τα πρόβατα να τους ακολουθούμε και να τους προσαγορεύουμε «Παναγιώτατε,» «Σεβασμιώτατε,» «Θεοφιλέστατε,» «Σεβαστοί Πατέρες,» τίτλοι που δεν αρμόζουν σε αυτούς που πολεμούν την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν -την Ορθοδοξίαν.
Πως είναι δυνατόν να ακούμε ομιλίες τους, να αγοράζουμε βιβλία τους, όταν ισχυρίζονται ότι οι Άγιοι Πατέρες λύσανε τα προβλήματα της εποχής τους και όχι τα σημερινά; Λυπούμαι πολύ, διότι αυτοί οι λεγόμενοι «νέοι πατέρες» αγνοούν ότι οι Πατέρες που εμείς τιμούμε και διαβάζουμε, οι άγκυρες της πίστεώς μας είναι «αστέρες πολύφωτοι, του νοητού στερεώματος της μυστικής Σιών, οι ακαθαίρετοι πύργοι», όπως αποκαλούνται στο δοξαστικό των Πατέρων, ήχος πλ. Δ.
Αυτοί ήσαν και παραμένουν οι ασάλευτοι Πατέρες, που δογμάτισαν την πίστη μας σε πολλά σύγχρονα θέματα π.χ. εκτρώσεις, ομοφυλία, καύση νεκρών, ενδυμασία (ρούχα για άνδρες και γυναίκες) και άλλα πάρα πολλά θέματα, που σήμερα είναι στην μόδα.
Αυτοί οι “νέοι πατέρες” ισχυρίζονται ότι δεν είναι αληθής ο ισχυρισμός μας ότι μόνον εμείς οι Ορθόδοξοι αποτελούμε την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν, ενώ οι Ρωμαιοκαθολικοί και Προτεστάντες είναι αιρετικοί, θέση που διχάζει τον κόσμο και αντίθετη με το πνεύμα της εποχής μας.
Αυτοί οι άνθρωποι δεν ξέρουν τι πρεσβεύουν. 1) Μία είναι η Εκκλησία, διότι ο Χριστός μία Εκκλησία δίδαξε και εθεμελίωσε με το Αίμα Του. 2) Ο Χριστός ο ίδιος είπε «Εγώ είμαι το άλφα και το ωμέγα» δηλαδή (Ιωάν. 22. 13. Τίποτε άλλο δεν πρέπει να προσθέσετε η να αφαιρέσετε). 2) Η Εκκλησία ήταν πραγματικά μία για όλους τους πιστούς στο ξεκίνημα του Χριστιανισμού. Δυστυχώς όμως στην συνέχεια πολλοί τόλμησαν να παρέμβουν σε όσα εδίδαξε ο Χριστός και οι αυτόπτες αψευδείς μάρτυρες της διδασκαλίας και των θαυμάτων Του, Απόστολοι και οι επόμενοι αυτών Πατέρες, με δίκες τους θεωρίες, όπως οι Αρειανοί, Μονοφυσίτες, οι Κόπτες και άλλοι.
Το 1054 ο Πάπας Λέων IX εκήρυξε μεταξύ άλλων ότι η Θεία Ευχαριστία πρέπει να γίνεται με αζύμωτο ψωμί και ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σερουλάριος αρνήθηκε. Έτσι άρχισαν τα αναθέματα και το Μεγάλο Σχίσμα, μεταξύ Ορθοδόξων και Καθολικών. Βέβαια υπήρχαν και άλλοι λόγοι για το σχίσμα.
Ο Γουΐκλιφ (Wycliffe 1330-1384), ένας από τους φιλοσόφους, θεολόγους, καθηγητής στην Οξφόρδη (Oxford) άρχισε να προκαλή την Παπική «εκκλησία» της εποχής για θέματα κληρικών (privileged status of the clergy). Δηλαδή, άρχισε να κατηγορή την πολυτέλεια, μεγαλοπρέπεια των τοπικών εκκλησιών και ιδιαίτερα τις τελετές τους. Ήταν ο πρώτος θεολόγος που πρότεινε με ζήλο την μετάφραση της Αγίας Γραφής στην κοινή (ομιλουμένη) γλώσσα.
Το 1546, ο ιερέας Λούθηρος έφυγε από την καθολική κουλτούρα και άρχισε τον Λουθηρανισμό. Αργότερα, ο Κάλβην (Calvin, 1509-1564) και ο Γουέσλυ (Wesley 1703-1791) διετύπωσαν τις δίκες τους θεωρίες και άρχισαν τα πρώτα βήματα των Βαπτιστών (Baptists (Reformers)). Μέχρι σήμερα ακόμη χωρίζονται. Κατά το Pew Research Center υπάρχουν περίπου 30.000 θρησκευτικά δόγματα -Ομολογίες (Christian Denominations). Αξίζει να σημειώσουμε εδώ ότι αυτοί, που δημιούργησαν τα προβλήματα τότε ήσαν κληρικοί και θεολόγοι -όπως και σήμερα αυτοί, που δημιουργούν φασαρίες στην Ορθοδοξία είναι κληρικοί και θεολόγοι. Τότε όμως αυτοί έφυγαν και δημιούργησαν δική τους θρησκεία. Είχαν “μπέσα και πεποίθηση” για αυτά που έλεγαν. Έκαναν αυτό που πίστευαν αν και αυτό ήταν λάθος.
Είναι πάρα πολύ χαρακτηριστικό να σημειώσουμε εδώ ότι ο άθεος Γάλλος φιλόσοφος Βολταίρος (Voltaire 1694-1778), – είπε το 1756 «ότι η εκκλησία της Ρώμης [μετά το σχίσμα] δεν είναι ούτε Αγία, ούτε Ρωμαία, αλλά ούτε αυτοκρατορία». Μας υπενθύμισε μία άλλη φορά την συνθήκη της Βενετίας – Treaty of Venice in 1177. Με αυτήν την συνθήκη τελείωσε ο δεκάχρονος πόλεμος αφήνοντας α) τον Ρωμαίο αυτοκράτορα σε ήττα και β) το Παπικό κράτος να οργανωθή ως ανεξάρτητο κράτος -Βατικανό.
Σήμερα “οι καινούργοι πατέρες και θεολόγοι” θέλουν να αλλάξουν την πίστη μας, αλλά να κρατήσουν το όνομα και να λέγονται Ορθόδοξοι. Αυτό όμως είναι αδύνατον, διότι ορθοδοξία σημαίνει ορθή δόξα, δηλαδή ορθή πίστη. Αυτό το όνομα το κράτησαν οι Χριστιανοί, που ακολουθούσαν την ΟΡΘΗ ΠΙΣΤΗ, όπως την πήραν από τον Χριστό, τους μαθητάς Του και τους πραγματικούς και γνήσιους Πατέρες. 3) Ξεχάσανε ότι στο τέλος της θείας Λειτουργίας ψάλλουμε είδομεν το φως το αληθινόν, ελαβομεν πνεύμα επουράνιον…, και τελειώνουμε την Θ. Λειτουργία και όλες τις ακολουθίες μας με το Δι’ ευχών των αγίων Πατέρων ημών…» Άραγε δεν τα πιστεύουν αυτά που λένε; Είναι μόνο παπαγάλοι; Δεν τα εννοούν;
Και 4) Προσπαθούν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι για δύο χιλιάδες χρονιά πιστεύουμε ένα ψέμα και τους ‘αστέρες’ που τιμούμε και ανακηρύξαμε Αγίους ήταν λάθος μας. Ντροπή τους!
Ο Χριστός είπε. Εγώ είμαι η οδός (Ιωάν. 14.6). Δεν είπε εγώ έχω δύο η τρεις οδούς.
Ο Χριστός είπε. Εγώ είμαι η αλήθεια (Ιωάν, 14.6). Δεν είπε εγώ έχω δύο η τρεις αλήθειες. Δεν υπάρχουν δύο πνεύμονες ούτε πανθεϊσμός για την αλήθεια.
Ο Χριστός είπε. Εγώ είμαι η ζωή (Ιωάν. 14.6). Δεν είπε εγώ έχω δύο η τρεις ζωές.
Ο Χριστός είπε. Πολλοί μεν οι κλητοί, λίγοι οι εκλεκτοί (Ματ. 22.14).
(Για τον «Πρωτειομανή» και για όσους συμφωνούν μαζί του δηλώνουμε πως είμαστε ευτυχείς, που μας αξίωσε ο Θεός να συναντήσουμε και να κρατήσουμε την ορθόδοξη πίστη μας. Λυπούμαι που “οι νέοι πατέρες (;)» υποστηρίζουν ότι η Ορθοδοξία χωρίς τον οικουμενισμό είναι καταδικασμένη να γίνη «περιφερειακή» στην σημερινή εποχή.
Νομίζω ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν αντιληφθεί ότι η ορθοδοξία δεν είναι, ούτε πρόκειται να γίνει μία θρησκεία, όπως την νομίζουν. Τουναντίον η ορθοδοξία είναι ΠΙΣΤΙΣ και ΛΑΤΡΕΙΑ. [Η αληθινή πίστη περιλαμβάνει εδραιωμένη βεβαιότητα και ακλόνητη πεποίθηση, που επικεντρώνεται σαφώς στον Θεό. Χάρη στην πίστη τον βλέπουμε ως στοργικό Πατέρα μας και είμαστε σίγουροι ότι όλες οι υποσχέσεις του οπωσδήποτε θα εκπληρωθούν. Αλλά η γνήσια πίστη περιλαμβάνει περισσότερα. Όπως ένας ζωντανός οργανισμός, έτσι και αυτή πρέπει να τρέφεται, για να επιβιώσει. Πρέπει να εκδηλώνεται έμπρακτα, αλλιώς θα πεθάνει (Ιάκ 2. 26). Η λατρεία της Εκκλησίας μας χαρακτηρίζεται ως μυσταγωγική, διότι «μυεί» τον πιστό στη λατρεία του αληθινού Θεού. Είναι, ακόμη, αναγωγική, διότι στρέφει τον πιστό προς τα άνω («άνω σχώμεν τας καρδίας») αλλά και πνευματική, διότι γίνεται «εν πνεύματι και αληθεία» (Ιωάν. 4, 23). Είναι λατρεία λογική, διότι ο άνθρωπος πλησιάζει το Θεό ως λογικό ον και δε στηρίζει τη λατρεία του σε «άλογα» μέσα (π.χ. θυσίες ζώων κ.τ.ο.) 2. Και, τέλος, είναι ορθόδοξη, γιατί θεμελιώνεται στην Παράδοση και στην πίστη των αγίων].
Έχουν ξεχάσει την βεβαίωση του Αποστόλου Παύλου που μας νουθετεί λέγοντας «εν σώμα και εν Πνευμα, καθώς και εκλήθητε εν μια ελπίδι της κλήσεως υμών εις Κύριος, μία πίστις, εν βάπτισμα· εις Θεός και Πατήρ πάντων, ο επί πάντων και δια πάντων και εν πάσιν» (Εφεσ. 4. 6-7).
Ο Χριστός είπε ότι δεν μπορούμε να ρίχνουμε τα μαργαριτάρια στους χοίρους (Ματ. 7.6).
Ο Χριστός είπε ότι οι ποιμένες πρέπει να ποιμαίνουν τα πρόβατα (Α Πέτρου 5.2-3, Δοξαστικό ΙΑ , ήχος πλ. Δ), και η υμνολογία μας συμπληρώνει ότι «την ποίμνην σου διαφύλαττε εκ λύκων λυμαινομένων» (Δοξαστικό ΙΑ , ήχος πλ. Δ).
Ο Χριστός είπε ότι «δεν μας θέλει χλιαρούς στην πίστη, αλλά θερμούς η ψυχρούς» (Αποκ. 3.1516).
Οι νεοπατερικοί θεολόγοι έχουν ξεχάσει ότι ο Χριστός την ώρα της κρίσης θα διαχωρίσει τα πρόβατα από τα ερίφια (Ματ. 25. 31-41). Αυτό σημαίνει αποδεικτικά ότι κρίση θα γίνει και κάποιοι δεν θα πάρουν την αιωνιότητα της σωτηρίας. Δεν ξέρουμε πως θα μας κατατάξει ο Χριστός, αλλά εμείς οι ορθόδοξοι έχουμε την βασική ελπίδα ότι πράττοντες αυτά που διδαχτήκαμε έχουμε μεγάλη πιθανότητα να τύχουμε του ελέους Του.
Έχουν ξεχάσει ότι το να είμαστε ζηλωτές για την ακεραιότητα της πίστης δεν είναι κακό πράγμα. Αντιθέτως να μοιάσουμε στον Απ. Παύλο και σε πολλούς Αγίους μας, που δώσανε και την ζωή τους γι’ αυτήν την Ορθόδοξη Πίστη. Ο ίδιος ο Χριστός αποκαλεί τον Απ. Πέτρο «ζηλωτή».
Μήπως οι ‘νέοι πατέρες’ θέλουν να κάνουν τις εκκλησίες μας λέσχες και χώρους ψυχαγωγίας, όπως έκαναν οι Καθολικοί την εκκλησία του Αγ. Ανδρέα στην Αγγλία; Μασόνοι, και σατανιστές τοποθέτησαν στην Αγία Τράπεζα του Ναού τα δικά τους σύμβολα και όχι χριστιανικά.
Μήπως οι ‘νέοι πατέρες’ θέλουν να ξεφτιλίσουν την πίστη μας με το να δίνουν δηλητηριώδη μανιτάρια στους κληρικούς μας, ιεροκήρυκες και θεολόγους να μας διδάξουν νέες θεολογίες; Πράγματι, Καθολικοί παπάδες, Προτεστάντες, Ορθόδοξοι κληρικοί και άλλοι ηγέτες Θρησκειών (παπάδες, Ραββίνοι, Βουδιστές) συμμετέχουν σε πανεπιστημιακές έρευνες στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins University, για να ιδούν τα αποτελέσματα, όταν παίρνουν πολύ δυνατές δόσεις του psychedelic drug ‘psilocybin’, που είναι στα μανιτάρια. Ντροπή! Απαράδεκτο για ορθοδόξους κληρικούς να τρέχουν στα μανιτάρια να βρουν λόγια να μας πείσουν στις διαβολικές τους νοοτροπίες. Το Πανεπιστήμιο δεν αναφέρει τα ονόματα των μετασχόντων στην πανεπιστημιακή έρευνα. Η εκκλησιαστική Αρχή όμως πρέπει να τους αναζητήσει και να τους καθαιρέσει.
Οι στυλοβάτες του επισκοπικού θρόνου καταλήγουν σε πόδια λιονταριού, που νοηματοδοτούν τον Επίσκοπο να υπερασπίζεται ως λέων την ορθόδοξο πίστη μας. Αντί όμως να βλέπουν τα πόδια του λιονταριού, χαϊδεύουν τα ασημένια η χρυσά εγκόλπια και σταυρούς στα στήθια τους.
Δεν πρέπει να ξεχνούν τον όρκο που δώσανε στην χειροτονία τους ότι θα υπερασπιστούν την ορθόδοξο πίστη, ακόμη και με την ζωή τους.
Τα ράσα και τα καλυμμαύχια δεν κάνουν τους κληρικούς. Οι ανάξιοι της αποστολής τους κληρικοί κινούνται στο σκοτάδι και έχουν την συμπεριφορά του χαμαιλέοντα (είδος σαύρας – Chamelian). Στο φως της δημοσίας ομολογίας αλλάζουν την συζήτηση και μιλάνε για ένα ‘αόριστο’ Θεό.
Για τους Θεολόγους καθηγητάς, ο Χριστός είπε ‘μηδέ κληθήτε καθηγηταί. Εις γαρ υμών εστιν καθηγητής, ο Χριστός’ (Ματ. 23. 10). Εις τας Παροιμίας του Σολομώντος διαβάζουμε α) αρχή σοφίας φόβος Κυρίου, και βουλή αγίων σύνεσις, το δε γνώναι νόμον διανοίας εστίν αγαθής (Παρ. 9. 10), β) Υιέ, μη σε πλανήσωσιν άνδρες ασεβείς, μηδέ βουληθής (Παρ. 1. 10), γ) εγκωμιαζομένων δικαίων ευφρανθήσονται λαοί, αρχόντων δε ασεβών στένουσιν άνδρες (Παρ. 29. 2), και δ) Υιέ, φύλασσε εμούς λόγους, τας δε εμάς εντολάς κρύψον παρά σεαυτώ. Υιέ, τίμα τον Κύριον, και ισχύσεις, πλην δε αυτού μη φοβού άλλον. Φύλαξον εμάς εντολάς, και βιώσεις, τους δε εμούς λόγους ώσπερ κόρας ομμάτων· περίθου δε αυτούς σοις δακτύλοις, επίγραψον δε επί το πλάτος της καρδίας σου. είπον την σοφίαν σην αδελφήν είναι, την δε φρόνησιν γνώριμον περιποίησαι σεαυτώ- ίνα σε τηρήση από γυναικός αλλοτρίας και πονηράς, εάν σε λόγοις τοις προς χάριν εμβάλληται. από γαρ θυρίδος εκ του οίκου αυτής εις τας πλατείας παρακύπτουσα (Παρ. 7, 1-6). Δεν νομίζω να χρειάζονται σχόλια σε αυτά τα εδάφια. Τα ευκόλως εννοούμενα παραλείπονται.
Και αναρωτιόμαστε. Τι σοφία υποστηρίζουν; Τι λόγους φυλάττουν; Δεν φοβούνται τον Κύριον, που δήθεν τον εγκωμιάζουν με ωραιότατα εγκώμια; Δεν είναι αυτό υποκρισία; Πως είναι δυνατόν τέτοιοι υποκριταί να μπορούν να διδάξουν και να κηρύξουν εις το όνομα του Τριαδικού Θεού εφ’ όσον έχουν νικηθή από την εγκόσμια φήμη και δεν ενδιαφέρονται για την Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν Εκκλησίαν —την Ορθοδοξία.
Οι καρποί της απιστίας τους διαπιστώνονται από τις άδειες εκκλησίες παγκοσμίως, όπως μας βεβαιώνει η στατιστική, αφού πολλοί καθολικοί και ορθόδοξοι αφήνουν την πίστη τους και τρέπονται προς ετερόδοξες φιλοσοφίες η θρησκείες. Οι στατιστικές μελέτες εκδίδονται ετησίως από την Pew Research Center και μπορείτε να τις βρείτε στη ιστοσελίδα τους. [Στο νέο μου βιβλίο που ελπίζω να εκδοθή από την XYLAN Press την άνοιξη του 2018 με τίτλο «Rediscovering Orthodoxy in the middle of heretics and ecumenists» αναπτύσσω αρκετά το ανωτέρω θέμα].
Τι λοιπόν πρέπει να γίνει με αυτούς;
Υπάρχουν πόλλοι κληρικοί και θεολόγοι άξιοι θεράποντες της ορθοδοξίας, που είναι οι πραγματικοί ιεράρχες. Υπάρχουν δυστυχώς και οι λίγοι, που θορυβούν ανακατεύοντας το αέρα μέσα στην οικογένεια της ορθοδοξίας. Αυτοί παρομοιάζουν με τον κηφήνα στη κυψέλη. Οι κηφήνες της κυψέλης κάνουν αέρα, για να εξατμιστεί το νερό από το νέκταρ και να μείνει το μέλι. Οι σημερινοί κηφήνες της Ορθοδοξίας με τον αέρα, που δημιουργούν δεν αφήνουν το μέλι να είναι γνήσιο αλλά το χαλάνε, το κάνουν ξυνό.
Λοιπόν τι πρέπει να πράξουμε;
Πρέπει να ενδιαφερθούμε και να αφυπνιστούμε και να τους ονομάσουμε – ποιοί είναι; Έχουν γίνει καρκίνος, που εξαπλώνεται στους πιστούς, νομίζοντας ότι ο κόσμος αδιαφορεί και δεν τους απειλεί. Το πρόβλημα έχει φθάσει μέχρι Μητροπολίτες, ακόμη και Πατριάρχες, που δεν δέχονται να υπερασπιστούν την πίστη, για την οποία έλαβαν όρκο. Έγιναν υποκριταί των λόγων και του όρκου των.
Πρέπει να προσπαθήσουμε να τους φέρουμε πίσω στην αγίαν πίστη μας. Αν το αρνηθούν να τους αφήσουμε ελεύθερους να δημιουργήσουν καινούργια θρησκεία. Δεν ανήκουν στην οικογένεια της Ορθοδοξίας. Νεν πρέπει να τους αφήσουμε ελεύθερους να λένε αντίθετα λόγια από ο,τι πιστεύουμε. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε να κόβουν τις ακολουθίες με το ‘έτσι θέλω’. Δεν πρέπει να τους δικαιολογούμε, όταν δεν ακολουθούν το Τυπικό της Εκκλησίας. Πρέπει να τους υπενθυμίζουμε ότι οι Κανόνες των Πατέρων και των Οικουμενικών συνόδων είναι για όλους μας και όχι για μερικούς και όποτε τους διευκολύνει. Αν αυτά που πρεσβεύουν τα πιστεύουν και οι ίδιοι, πρέπει να δείξουν μόνοι τους την εφαρμογή των λόγων τους και να συμπεριφερθούν σαν τον Λούθηρο και τους άλλους, όταν διεφώνησαν. Να πάνε στο καλό. Δεν ανήκουν στην Ορθοδοξία!
Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι δεν υπάρχει μέσος όρος για την πίστη μας! Όσοι μας μιλούν διαφορετικά είναι λανθασμένοι, είναι υποκριταί, και ο σκοπός τους φαίνεται να είναι ‘να αποκτήσουν φήμη, και δύναμη’.
Το κουδούνι του συναγερμού κτυπάει, εμείς όμως τι κάνουμε; Πρέπει να γίνουμε ζηλωτές, όπως ο Απόστολος Πέτρος και Παύλος και πολλοί άλλοι Πατέρες. Πρέπει να γίνουμε ζηλωταί για τον Χριστό χωρίς φανατισμό και χωρίς υπερηφάνεια. Να δείχνουμε τον ζήλο μας με ταπεινοφροσύνη και αγάπη.
Πρέπει οπωσδήποτε να βγάλουμε τα φίδια από τα ξέρα ξύλα και να τα ρίξουμε στη φωτιά (Πραξ 28.3). Είναι σημαντικά τα λόγια του Αποστόλου. Μας δείχνει ότι τα φίδια πρέπει να τα καταστρέψουμε για πάντα, γιατί άμα τα ρίξουμε πάλι σε ξερά ξύλα το πρόβλημα θα συνεχιστεί.
Ελπίζω οι λόγοι μου να ενθαρρύνουν πολλούς για την αγαπητή μας Ορθοδοξία. Υπάρχει ελπίδα να αναγνωρίσουμε τα ιερά κειμήλιά μας, να έλθουμε πίσω στην ιερά Παράδοση και στην πίστη, η οποία είναι η δύναμη και η ενέργειά μας για τα πάντα.
Υπάρχει ακόμη ελπίδα για τους ιεράρχες και θεολόγους μας να ξαναβρούν και να φροντίσουν την Ορθοδοξία. Το ποίμνιο χρειάζεται γερούς τσοπάνους. Υπάρχουν βέβαια αυτοί, αλλά όλοι μας πρέπει να τους ενθαρρύνουμε να μιλάνε και να προκαλούν τους υποκριτάς σε διαλέξεις, ομιλίες και με γραφόμενα. Είναι καιρός να μιλήσουμε και να ομολογήσουμε!
Σημ.: Ευχαριστώ τον κ. Α. Κ. για το ενδιαφέρον, που έδειξε, ώστε να τελειώσω το άρθρο τούτο και για τις παρατηρήσεις του, τις οποίες συσσωμάτωσα στο κείμενο.
Ορθόδοξος Τύπος
