Από τον καιρό του Προμηθέα, χρειαζόμαστε ενέργεια. Και μπορεί να είναι χρήσιμο, πριν ή αφού δείτε αυτή την ανάρτηση, να ρίξετε μια ματιά και στην προηγούμενη.
Η οικονομική ανάπτυξη χρειάζεται ενέργεια. Η οικονομική ανάπτυξη αυξάνει τις ανάγκες για ενέργεια. Οι πιο ισχυρές και οι πιο οικονομικά ισχυρές χώρες καταναλώνουν πολλή ενέργεια. Δεν θα παραθέσω 10άδες γραφήματα, αλλά μόνο 3-4 που νομίζω εξηγούν αυτό που μου φαίνεται σαν παραλογισμός, αλλά κρύβει μια αλήθεια που …ντρέπονται να μάς πουν και την στολίζουν πότε έτσι, πότε αλλιώς.
Κατ’ αρχάς, βγήκε η ετήσια παρουσίαση της ExxonMobil για τις “Προοπτικές για την Ενέργεια μέχρι το 2040: http://cdn.exxonmobil.com/~/media/global/files/outlook-for-energy/2018/2018-outlook-for-energy.pdf . Η φετινή παρουσίαση έχει μια σημαντική αλλαγή: Άρχισε να τονίζει, και αυτή, περί “εκπομπών CO2”, δηλαδή περί χρήσης ορυκτών καυσίμων. Αλλά έχει στην αρχή ένα γράφημα, που το δείχνει εδώ και και καιρό και που αξίζει να το κοιτάξει κανείς προσεκτικά:
Όσο ο πληθυσμός του κόσμου αυξάνει και όσο ανεβαίνει η οικονομική δραστηριότητα και το βιοτικό επίπεδο μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού σε στην Ασία και στην Αφρική (εκτός δηλαδή χωρών ΟΟΣΑ) τόσο θα αυξάνεται η ζήτηση για ενέργεια (για μεταφορές, για την βιομηχανία, για οικιακή χρήση, για ηλεκτροδότηση).
“Και χωρίς την εξοικονόμηση ενέργειας, από αποτελεσματικότερη χρήση της στην παγκόσμια οικονομία, η ζήτηση θα μπορούσε να διπλασιαστεί μέχρι το 2040”.
Αυτή η πρόταση, αν προσεχθεί κάθε λέξη και όλες μαζί, εξηγούν σε μεγάλο βαθμό το τι συμβαίνει. Εξηγεί επίσης τους διάφορους νεολογισμούς που μας σερβίρονται μετά το 1990: Σωτηρία του Κλίματος, Πράσινη Ανάπτυξη, Αποανάπτυξη, να μειωθεί ο …υπερπληθυσμός κλπ. Εννοείται ότι θα είναι κακά μαντάτα εάν διπλασιαστεί η ζήτηση.
Στον θαυμαστό καινούργιο κόσμο, έχουμε περισσότερο κόσμο, δεν ζούνε όλοι το ίδιο καλά και αν δεν περιοριστεί κάπως η ζήτηση (η ExxonMobil λέει, ευγενικά, “energy savings by gains in energy efficiency of the world’s economy” …δεν θα φτάνει για όλους και θα μοιράζεται με …άλλα κριτήρια.
Σε μια άλλη, πολύ ενδιαφέρουσα, ανάρτηση, παρουσιάζονται στοιχεία που επιβεβαιώνουν το γνωστό ότι η οικονομική ανάπτυξη συμβαδίζει με την χρήση ενέργειας:
Η ίδια ανάρτηση επισημαίνει, για παράδειγμα, ότι η μεγάλη ύφεση της δεκαετίας του 1930 προκλήθηκε και από το τέλος του εύκολου κάρβουνου ή/και την μείωση χρήσης του στην Αγγλία και σε άλλες ήδη ανεπτυγμένες τότε χώρες. Κάτι αντίστοιχο παρατηρείται και στην μετά το 1950-60 Γερμανία. Επισημαίνει ακόμα, ότι όπως υπαινίχθηκε και η ExxonMobil στην αθώα λεζάντα στο πρώτο γράφημα, ένα μέρος της οικονομικής ανάπτυξης είναι από την χρήση ενέργειας και ένα μικρότερο ποσοστό από στην αύξηση της αποτελεσματικότητας στην χρήση ενέργειας (που, προσθέτω εγώ, είναι πάντα με αύξηση κόστους).
Το παράδοξο είναι ότι τιμές για τα καύσιμα έχουν πέσει, λίγο με το κραχ του 2008, αλλά πιο έντονα μετά το 2011-12. Κάτι που έχει σχέση μάλλον με αποπληθωρισμό και μείωση σε διαθέσιμο εισόδημα. Και, ή αδυναμία ή τα όρια των παραδοσιακών μεθόδων τόνωσης της οικονομίας με αύξηση του χρέους.
Και ενώ όλα τα γραφήματα έχουν “πληροφόρηση” (η παρουσίαση της ExxonMobil έχει πολλά, αλλά και εδώ έχει πολλά), το ερώτημα που μου έχει μείνει είναι “Φταίει η έλλειψη ενέργειας για την ύφεση? Ή πέφτουν οι τιμές της ενέργειας χάρη στην ύφεση?” Δηλαδή ακολουθούμε τους “νόμους” της προσφοράς και ζήτησης? Ή πειράζουμε την ζήτηση για να επηρεάσουμε την προσφορά και την τιμή? Λίγο από τα δύο και αρκετό από το δεύτερο. Να το πούμε καταστολή της ζήτησης για “καλό σκοπό”? Ή στοχευμένη καταστολή της ζήτησης που δεν ακούγεται τόσο …αλτρουιστικό. Αν δεν είμαι σαφής, δεν πειράζει, πρώτον δεν θέλω να πω αυτό που σκέφτομαι και δεύτερον δεν μπορώ να είμαι και σίγουρος.
Και για να πάμε στο προσφιλές μου θέμα, είμαι πλέον σίγουρος για ένα θέμα: Οι λεγόμενες ΑΠΕ δεν λύνουν κανένα ενεργειακό πρόβλημα. Ακόμα κι αν αυξηθεί η ενσωμάτωσή τους σε εθνικές ηλεκτροπαραγωγές, τα EROIE είναι αμείλικτα.
Δεν συμφέρουν και όσο περισσότερο προσπαθούν, όσοι το προσπαθούν, τόσο χειρότερα (με εξαίρεση αυτούς που εξάγουν και εισπράττουν από τρίτους).
Οι λεγόμενες ΑΠΕ είναι ένας χυδαίος τρόπος διακρατικής αναδιανομής και χυδαίος τρόπος κυριολεκτικού πνιξήματος οικονομιών. Αλλά έχουν την …καλή παρενέργεια ότι προκαλώντας τοπικές αποβιομηχανίσεις και υφέσεις, βοηθάνε στην …συγκέντρωση υπέρ ολίγων χωρών και στην …οικολογία των υπολοίπων.
Και η Ελλάδα κάνει ιδιαίτερο καλό στην Σωτηρία του Πλανήτη:
