«Από τι υποφέρετε; από Υπαρξη». Αυτός είναι ο τίτλος του έργου που παρουσιάζει η ομάδα χορού Αμάλγαμα, της Μαρίας Γοργία, σ’ ένα κτίριο της οδού Μενάνδρου, μια παράσταση εμπνευσμένη από την ποίηση και κυρίως την προσωπικότητα του ποιητή Νίκου Καρούζου.
Το δραματουργικό υλικό της συνθέτουν συνεντεύξεις του ποιητή («Συνεντεύξεις του Νίκου Καρούζου», εκδόσεις Ικαρος), αλλά και επιλογές από το ποιητικό του έργο. Το κείμενο πραγματεύεται το διαχρονικό ζήτημα της μη αποδοχής του θανάτου, της φθοράς του σώματος, τα αναπάντητα και βασανιστικά ερωτήματα για την ύπαρξη.
Ο Νίκος Καρούζος ήταν ένας ιδιαίτερος άνθρωπος κι ένας ιδιαίτερος ποιητής. Πραγματικά ασυμβίβαστος, δεν χώρεσε στο πλαίσιο κανενός συστήματος κι έφυγε χωρίς την αναγνώριση που του άξιζε από την πολιτεία.
Οι θεατές ακολουθούν τις οδηγίες των περφόρμερ, αφού σε κάποιες σκηνές τούς ζητούν ν’ ακολουθήσουν τη διαδικασία προσέλευσης στον χώρο.
Η Μαρία Γοργία | Για άλλη μια φορά, η χορογράφος ασχολείται με το έμφυλο ζήτημα, έχοντας γυναίκες να παίζουν και να μιλάνε τον «ανδρικό» λόγο του ποιητή και, συχνά, «ανδρικά» λόγια σε αρκετές σκηνές. Η Δάφνη Σταθάτου, ως το «σώμα» της ψυχής του Καρούζου, το νεανικό σώμα που παλεύει με «την παγίδα της ύπαρξης». Οι δύο ακόμα Καρούζοι του έργου, η υψίφωνος Λητώ Μεσσήνη, που τραγουδά και παίζει, καθώς και η ίδια η χορογράφος, δημιουργούν ένα παιχνίδι ανάμεσα στο σώμα, τον λόγο, την οπερατική φωνή και το αντικείμενο.
Στις επιλεγμένες άριες από το έργο Κατά Ματθαίον Πάθη του Μπαχ έχουν προσαρμοστεί μέρη από ποιήματα του Καρούζου από την ίδια τη χορογράφο. Σε κάποιες σκηνές, εμφανίζονται ερασιτέχνες περφόρμερ, έτσι ώστε να υπάρξει το στοιχείο του αφτιασίδωτου ρεαλισμού.
«Ο Καρούζος, στα δικά μου μάτια, είναι το υπερταλαντούχο στον λόγο πλάσμα και συνάμα το αθώο, πληγωμένο παιδί», λέει η Μαρία Γοργία. «Είναι, επίσης, ο εκπρόσωπος της αθώας Αριστεράς που, αν και ηττήθηκε, αναπνέει ακόμα το “όραμα της αταξικής κοινωνίας” και προσπαθεί να το στηρίξει. Από τη μια πλευρά, με συγκινεί πολύ η αντιφατική προσωπικότητά του, γεμάτη πάθος για τη ζωή αλλά και θανατερή, επαναστατική, αλλά ταυτόχρονα “διαδήλωση και κηδεία γίναν ένα”. Αθεος και θρήσκος, όπως και ο αριστερός Μακρονησιώτης πατέρας μου.
Από την άλλη πλευρά, και πάνω από όλα, είναι ο ποιητής που ταλανίζεται και ταλανίζει με τη γραφή του πάνω στο υπαρξιακό ζήτημα που βασανίζει και εμένα ολοένα περισσότερο τα τελευταία χρόνια. Αυτό το διαιώνιο ζήτημα της μη αποδοχής του Θανάτου, της φθοράς του σώματος αλλά και της ουσιαστικής σύνδεσης και “κυκλικής” σχέσης μεταξύ Ζωής και Θανάτου ήταν ο κυριότερος λόγος επιλογής του ποιητή Νίκου Καρούζου».
Ο χώρος της ομάδας Αμάλγαμα στην οδό Μενάνδρου έχει μεταβληθεί, ώστε σε κάποιες σκηνές να παραπέμπει σε μια αφαιρετική πισίνα, ένα περίεργο spa, ίσως και έναν ναό… Κι επειδή η θάλασσα είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο στην ποίηση του Καρούζου, εδώ επιλέγεται το εμφιαλωμένο σε μπουκάλια νερό, δημιουργώντας αντιφάσεις και συμβολισμούς, αλλά και ομόφωνα νοήματα με κάποια από τα λεγόμενα του ποιητή: «Σας θέλω λιγάκι τρελούς, να ξεφεύγετε από κείνα τα εμφιαλωμένα νοήματα της φιλοσοφικής διαλεκτικής, να ξεφεύγετε. Η ζωή δε θέλει πώμα».
Ο χώρος του «Αμάλγαμα» ένας μη θεατρικός, αντισυμβατικός χώρος, σε μια σχετικά υποβαθμισμένη περιοχή, στην καρδιά της Αθήνας, δεν πτοεί την Μαρία Γοργία, αντίθετα: «Η Ομόνοια και η γύρω περιοχή, και ειδικά αρκετά σημεία της, δεν είναι “στιγματισμένα” στον βαθμό ή με την έννοια που ο Τύπος τα προβάλλει… Σε μεγάλο βαθμό είναι μια περιοχή ασφαλέστερη από άλλες της Αθήνας. Εχουμε πολύ καλές σχέσεις με τη γειτονιά. Στο φετινό έργο, μέρος από τα δεκάδες μπουκάλια που χρησιμοποιούμε στις πρόβες, μας τα έχει δώσει το διπλανό ινδικό εστιατόριο».
Στις 4 και 5 Απριλίου, η ομάδα ταξίδεψε στο Μιλάνο και συμμετείχε στο International Prize IL Teatro Nudo Di Tereza Pomodoro με το έργο «Το στρώμα» – επιλέχθηκε από τα μέλη της επιτροπής του διαγωνισμού (Eugenio Barba, Peter Stein, Lev Dodin, Στάθης Λιβαθινός, Tadashi Suzuki κ.ά.).
Η Μαρία Γοργία χαίρεται που το υπουργείο Πολιτισμού επανέφερε τις επιχορηγήσεις φέτος και μάλιστα για το χορό, «τέχνη παραγνωρισμένη εδώ και χρόνια από την πολιτεία», όπως λέει.
«Τα χρήματα που δόθηκαν για τον χορό δεν μειώθηκαν σε σχέση με το παρελθόν, ενώ στο θέατρο υπήρξε μεγάλη μείωση. Ωστόσο, αυτό που ακόμα λείπει και που είναι αναγκαίο να υπάρξει, είναι η “πολιτιστική πολιτική”. Να χτιστεί πλάνο για τον πολιτισμό και για την τέχνη του χορού που να έχει στόχους, προτεραιότητες και καλλιτεχνικό όραμα. Θεωρώ ότι πρέπει να σπάσει η συγκεντρωτική δομή, το προσωποκεντρικό σύστημα σ’ όλα τα κέντρα εξουσίας, είτε του πολιτισμού είτε αλλού. Αυτό δεν αφορά μόνο τις επιτροπές αξιολόγησης. Το πώς επιλέγονται σε όλες τις υψηλόβαθμες θέσεις, είτε αυτό αφορά το εκπαιδευτικό σύστημα είτε αφορά κέντρα και φεστιβάλ πολιτισμού, αλλά και άλλα κέντρα εξουσίας, όλη αυτή η διαδικασία χρειάζεται αναθεώρηση, πολύπλευρη αξιολόγηση και πολυμελείς επιτροπές».
INFO: Χώρος Αμάλγαμα (Μενάνδρου 47, 5ος όροφος, Ομόνοια, Τηλ.: 6944686991). «Από τι υποφέρετε; από Υπαρξη». Σύλληψη-χορογραφία-σκηνοθεσία: Μαρία Γοργία. Ερμηνεύουν: η Δάφνη Σταθάτου, η υψίφωνος Λητώ Μεσσήνη και η Μαρία Γοργία. Κείμενα από συνεντεύξεις και Ποιήματα του Νίκου Καρούζου. Επιλογή κειμένων-προσαρμογή ποιημάτων στα λυρικά τραγούδια και κείμενα: Μαρία Γοργία. Δραματουργική Επιμέλεια: Μιράντα Βατικιώτη. Κοστούμια και σκηνογραφική επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης. Μουσική: Κατά Ματθαίον Πάθη, Σεμπάστιαν Μπαχ. Συμμετέχουν: Στέλλα Ατζέμη, Μαρίνα Μπάμπαλη, Ηρώ Τσαρνά. Παραστάσεις: Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21:00. Ο χώρος υποδέχεται αυστηρά έως 45 άτομα.
