Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
Ενώ η Τουρκία βαδίζει σε μια πολύ κρίσιμη εκλογική αναμάρτητη μεγάλο ερώτημα είναι τι θα κάνουν οι Αλεβήτες που ανέκαθεν βρίσκονταν απέναντι από τον Σουνίτη Ισλαμιστή Ερντογάν
Άλλοι τους υπολογίζουν σε 25 εκατομμύρια, άλλοι σε 10, το γεγονός είναι πως αποτελούν σήμερα το μεγαλύτερο εσωτερικό «αγκάθι» στην σύγχρονη ισλαμική Τουρκία του Ερντογάν καθώς αμφισβητούν έντονα την κλασική ισλαμική ταυτότητα, δεν πατούν το πόδι τους στα τζαμιά και δεν τηρούν τις ισλαμικές νηστείες. Πέρα τούτων υπάρχει και το πολιτικό σκέλος καθώς η Τουρκία πλησιάζει στις εκλογές της 7 Ιουνίου και πολλοί προσπαθούν να τους προσεταιριστούν. Οι Αλεβήτες διαφωνούν ριζικά και έντονα με την πολιτική του Ερντογάν εναντίον του Άσαντ της Συρίας που τον θεωρούν σαν αδελφό τους θρησκευτικά.
Στις 17 Φεβρουαρίου του 2012 εκδόθηκε στην Τουρκία ένα βιβλίο, που προκάλεσε μεγάλο σκάνδαλο αλλά και επίκεντρο έντονων συζητήσεων, του Erdoğan Çinar και μιας ομάδας Τούρκων ερευνητών με τον χαρακτηριστικό τίτλο : «Σκάνδαλο η ιστορία των Αλεβητών». Το βιβλίο αυτό, περιγράφοντας την ιστορία των Αλεβητών, υποστηρίζει ότι οι Αλεβήτες της Τουρκίας είναι στην πραγματικότητα οι χαμένοι χριστιανοί της Μικράς Ασίας, ένα πραγματικά μεγάλο ιστορικό πρόβλημα στο οποίο όμως η σύγχρονη επίσημη Τουρκία αποφεύγει συστηματικά να δώσει πειστικές απαντήσεις.
Οι Αλεβήτες εμφανίστηκαν σε μια περιοχή στην βορειοανατολική Καππαδοκία, όπου υπήρχε πυκνός ελληνορθόδοξος χριστιανικός πληθυσμός. Πολλά χριστιανικά στοιχεία που υπάρχουν στους Αλεβήτες δίνουν πραγματικά ερείσματα σε όσους υποστηρίζουν την εκδοχή περί χαμένης χριστιανικής τους ταυτότητας. Οι Αλεβήτες πιστεύουν στον άγιο Γεώργιο, ενώ στα μοναστήρια τους γίνονταν εξομολόγηση των νέων μελών και μετά την εξομολόγηση τους έδιναν να ποιούν κρασί και να φάνε ψωμί και τυρί. Οι «μοναχοί» τους είχαν εφαρμόσει την αγαμία και σε πολλά σημεία θύμιζαν χριστιανικά ορθόδοξα μοναστήρια.
Οι δοξασίες τους έχουν πολλά κοινά στοιχεία με την ορθόδοξη χριστιανική παρουσία στην Μικρά Ασία και για τον λόγο αυτό προσέλκυσαν από νωρίς χιλιάδες χριστιανούς ελληνορθόδοξους στις τάξεις τους. Μια μοναδική τελετουργία που είχαν και που μας θύμιζε τον Μυστικό Δείπνο, ήταν η αλεβητική παράδοση του τελετουργικού δείπνου. Οι γυναίκες διατηρήσαν το καθεστώς της ελευθερίας και της ισότητας με τους άντρες, κάτι που υπήρχε από την αρχαία εποχή στον ελληνισμό της Μικράς Ασίας. Ακόμα και Οθωμανοί ιστορικοί, όπως οι Γιακούμπ και Χασλούκ, έχουν τονίσει ότι ο Αλεβητισμός οφείλει πάρα πολλά από τις δοξασίες του στις χριστιανικές δοξασίες και τελετές των κατοίκων της Μικράς Ασίας. Αποκορύφωμα όλων αυτών ήταν η αλεβητική δοξασία για την Αγία Τριάδα που έφερε ακόμα πιο κοντά τους Αλεβήτες στον ελληνορθόδοξο χριστιανισμό της Μικράς Ασίας.
Η Ενότητα του Θεού, του Μωάμεθ, και του προφήτη Αλί, ήταν η αλεβητική έκδοση της Αγίας Τριάδας. Αλλά οι ελληνορθόδοξες επιδράσεις εκδηλώνονταν και με άλλους τρόπους, όπως η εγκατάσταση προσκυνημάτων σε προσκυνήματα ή τοποθεσίες όπου οι Ελληνορθόδοξοι Χριστιανοί τις θεωρούσαν ιερές και μέχρι σήμερα είναι τόποι προσκυνήματος των Αλεβητών.
Επηρεασμένοι από την χριστιανική θρησκεία οι Αλεβήτες πρεσβεύουν την ισλαμική τριάδα, δηλαδή τον Θεό, τον Προφήτη Μωάμεθ και τον Αλί. Υπάρχουν πολλές υποδιαιρέσεις των Αλεβητών, ενώ πολλοί Τούρκοι ερευνητές χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο και για τους Μπεκτασήδες. Τα κύρια χαρακτηριστικά που τους διαφοροποιούν ριζικά από τους κλασικούς μουσουλμάνους είναι τα εξής :
1) Οι ναοί των Αλεβητών δεν είναι τα τζαμιά, αλλά τα λεγόμενα Τζεμ, χώροι μυστικοί που εκ των πραγμάτων μοιάζουν με ορθόδοξες εκκλησίες χωρίς σταυρό. Σε κάποιους από αυτούς, όπως και στην δυτική Θράκη, υπάρχουν αφιερώματα και εικόνες της Παναγίας και του Αγίου Γιώργη όπως στην περιοχή της Σεβάστεια στην Τουρκία.
2) Η πίστη των Αλεβητών τείνει στην θεϊκότητα του προσώπου του Αλί, κάτι ανάλογο με την θειότητα στο πρόσωπο του Χριστού. Ουσιαστικά ορισμένα τάγματα αναφέρονται σε ένα Ισλαμικό τριαδικό Θεό που αποτελείτε από τους Αλλάχ – Θεό, τον προφήτη Μωάμεθ και το Αλί και αυτή είναι η περίφημη αλεβητική μουσουλμανική αγία τριάδα.
3) Στις θρησκευτικές τους λειτουργίες στα τζεμ αγινλαρί οι Αλεβήτες πίνουν κρασί και ρακί γεγονός που είναι μεγάλο σκάνδαλο για κάθε μουσουλμάνο Σουνίτη ή Σιϊτη.
4) Οι Αλεβήτες παραδέχονται και καλλιεργούν τον μοναχισμό. Είναι οργανωμένοι μάλιστα σε μοναχικά τάγματα. Τα μοναστήρια τους σε απόλυτη αντιστοιχία με τα ορθόδοξα είναι χώροι περισυλλογής άσκησης και αγνείας. Ονομάζονται τεκέδες.
5) Απεικονίζουν τον Αλί και τους αγίους τους σε εικόνες τις οποίες προσκυνούνε. Η πράξη αυτή αποτελεί μεγάλη ιεροσυλία για τους μουσουλμάνους, γιατί στο Ισλάμ απαγορεύεται κάθε απεικόνιση προσώπων για κάθε πιστό του Ισλάμ και θεωρείτε αμαρτία.
6) Οι γυναίκες δεν φοράνε φερετζέ και συχνά μάλιστα κινούνται πολύ περισσότερο ελεύθερα από ότι οι άντρες.
7) Τιμούνε τους δώδεκα ιμάμηδες, κατά ανάλογο τρόπο με τον οποίο τιμούνται οι δώδεκα μαθητές του Ιησού, στον χριστιανισμό. 8) Δέχονται ότι ο Αλί αναλήφθηκε στους ουρανούς και τέλος,
9) Οι τελετάρχες τους, δηλαδή οι ιερείς τους, φοράνε άμφια που μοιάζουν με τα ράσα των παπάδων.
ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ
Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
www.nikosxeiladakis.gr
