Του Χάρη Φλουδόπουλου
Ένας εκ των βασικών παραγόντων γεωπολιτικής ανησυχίας που επηρεάζει άμεσα την τιμή του πετρελαίου, επιβεβαιώθηκε τις τελευταίες ημέρες με τις εξελίξεις γύρω από το Ιράν και την απόφαση του προέδρου Τραμπ να αποσυρθεί από τη συμφωνία για την Τεχεράνη. Πλέον οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται ένα βήμα πριν την επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον του Ιράν, που αντιπροσωπεύει το 4% της παγκόσμιας προμήθειας πετρελαίου.
Εδώ να σημειωθεί ότι το Ιράν, ακριβώς επειδή μέχρι το 2015 αντιμετώπιζε και πάλι κυρώσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ήταν η μόνη πετρελαιοπαραγωγός χώρα που δε συμμετείχε στη συμφωνία των κρατών μελών του ΟΠΕΚ για περιορισμό της παραγωγής, που έχει τεθεί σε ισχύ από πέρυσι. Στόχος του καρτέλ είναι να υπάρξει ανοδική πίεση στις τιμές και να ωφεληθούν οι παραγωγοί.
Εκτός βεβαίως από την παράμετρο Ιράν, στο γεωπολιτικό σκέλος, η αγορά πετρελαίου πιέζεται επίσης από την αστάθεια στη Λιβύη αλλά και από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει στην παραγωγή της η Βενεζουέλα.
Και ενώ μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν σοβαρές αλλαγές στην ισορροπία προσφοράς ζήτησης, εντούτοις η ανησυχία για τις εξελίξεις δημιουργεί νέα δεδομένα στην αγορά, που είδε τις τιμές να ξεπερνούν τα 77 δολάρια για το brent και τα 71 δολάρια για το αμερικανικό WTI, επίπεδα που είχαμε να δούμε από το Νοέμβριο του 2014.
Οι επικείμενες κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν, δημιουργούν ανατιμητικές προσδοκίες και είναι χαρακτηριστική η πρόβλεψη της Goldman Sachs για τιμή 82,5 δολάρια το βαρέλι μέσα στο καλοκαίρι.
Πως μεταφράζονται οι εξελίξεις αυτές στην ελληνική αγορά;
Αν και δεν υπάρχει άμεση σύνδεση της διεθνούς τιμής του βαρελιού με την εγχώρια διακύμανση των τιμών, αυτές διαμορφώνονται με βάση την περιφερειακή τιμή των προϊόντων και των περιθωρίων διύλισης στη Μεσόγειο, που είναι λογικό να κινούνται παράλληλα με το κλίμα στην αγορά. Επίσης οι τιμές στη λιανική είναι γνωστό ότι περιλαμβάνουν ανελαστικούς φόρους που αντιπροσωπεύουν 0,9 έως 1 ευρώ από την συνολική τιμή στην αντλία. Τέλος σημαντικό ρόλο για τη διαμόρφωση της τιμής στην αντλία παίζει και η ισοτιμία ευρώ δολαρίου, η οποία αυτή τη στιγμή απορροφά ένα κομμάτι των ανοδικών πιέσεων που θα ήταν ακόμη μεγαλύτερες με σταθερή ισοτιμία.
Το τελευταίο διάστημα λοιπόν (από τις αρχές Απριλίου) καταγράφεται άνοδος στην τιμή της βενζίνης της τάξης των 4 έως 5 σεντς το λίτρο ανάλογα με το είδος του καυσίμου. Η αύξηση αυτή μπορεί να αντιπροσωπεύει μικρό ποσοστό για το τελικό ποσό που πληρώνει ο καταναλωτής (περίπου 3%) ωστόσο στην πραγματικότητα εάν αφαιρεθούν οι φόροι τότε μιλάμε για αύξηση που πλησιάζει ή και ξεπερνά το 10%.
Συγκεκριμένα από τις αρχές Απριλίου, η τιμή της βενζίνης ήταν στο 1,54 ευρώ ενώ με βάση τις χθεσινές τιμές στο παρατηρητήριο τιμών του υπουργείου ανάπτυξης διαμορφώθηκε στο 1,59 ευρώ. Από τις αρχές του έτους η αύξηση είναι κατά 2 έως 3 σεντς μεγαλύτερη ενώ σε σχέση με τις χαμηλότερες τιμές στα τέλη του 2017 η αύξηση φτάνει τα 7 με 8 σεντς το λίτρο.
Ακόμη μεγαλύτερη είναι η πίεση στις τιμές του πετρελαίου κίνησης όπου με βάση το παρατηρητήριο του ΥΠΑΝ η τιμή ήταν για σήμερα στο 1,36 ευρώ από 1,31 ευρώ στις αρχές Απριλίου, ενώ μέχρι τα τέλη του 2017 ήταν κάτω από το 1,3 ευρώ το λίτρο.
Τέλος να σημειωθεί ότι η ανοδική τροχιά των τιμών, αναμένεται να επαναφέρει τα περιθώρια διύλισης σε τροχιά κανονικότητας, μετά την προηγούμενη διετία κατά την οποία υπήρξε έκρηξη κερδοφορίας που συνδυάστηκε με την άνοδο της παραγωγής των διυλιστηρίων.
Πηγή: http://www.capital.gr
