Ο τούρκος πρόεδρος δεν υποχωρεί από την εφαρμογή λαϊκιστικών πολιτικών. Η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτερα της κινεζικής το 2017, παρά τις προειδοποιήσεις αναλυτών ότι οι ρυθμοί αυτοί δεν είναι ούτε υγιείς, ούτε βιώσιμοι
Ισχυρό πλήγμα στο γόητρο του Ταγίπ Ερντογάν, σχεδόν ένα μήνα πριν από τις τουρκικές εκλογές, επέφεραν οι διεθνείς αγορές. Τα δημοσιεύματα του ξένου τύπου επιβεβαιώνουν ότι η γειτονική χώρα είναι γίγαντας με πήλινα πόδια καθώς η οικονομία της είναι επιβαρημένη από τις αλόγιστες σπατάλες της κυβέρνησης και εσχάτως και από τα προεκλογικά «δωράκια» που κάνει ο Τούρκος Πρόεδρος.
Δύο ακόμη άρθρα σε κορυφαία διεθνή έντυπα προεξοφλούν την καταβαράθρωση της τουρκικής οικονομίας, αφήνοντας ανοιχτό ακόμα και το ενδεχόμενο χρεοκοπίας. Ειδικότερα, το Bloomberg προειδοποιεί ότι οι ξένοι επενδυτές εμφανίζονται όλο και πιο αρνητικοί στο ενδεχόμενο νέας νίκης Ερντογάν, ενώ γερμανός οικονομολόγος στην εφημερίδα Neue Zurcher Zeitung κάνει λόγο για «διαδικασία χρεοκοπίας που έχει ήδη ξεκινήσει».
Το πρακτορείο Bloomberg εκτιμά ότι είναι η πρώτη φορά που οι επενδυτές δεν εμφανίζονται ιδιαίτερα ενθουσιασμένοι από την προοπτική μιας ακόμη εκλογικής νίκης του Ρετζέπ Ταγιπ Ερντογαν εκτιμά το πρακτορείο Bloomberg. Οι ρευστοποιήσεις στο τουρκικό χρηματιστήριο έχουν αυξηθεί ενόψει των εκλογών και η ισοτιμία της λίρα καταγράφει ιστορικά χαμηλά, ενώ οι αποδόσεις των μακροπρόθεσμων ομολόγων έχουν ανοδική πορεία.
Οι διαβεβαιώσεις περί του πραγματισμού του Ερντογάν στα οικονομικά ζητήματα έχουν αντικατασταθεί από φόβους ότι η εμμονή του στην ανάπτυξη καθηλώνει την οικονομία. Ο τούρκος πρόεδρος δεν υποχωρεί από την εφαρμογή λαϊκιστικών πολιτικών. Η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε ταχύτερα της κινεζικής το 2017, παρά τις προειδοποιήσεις αναλυτών ότι οι ρυθμοί αυτοί δεν είναι ούτε υγιείς, ούτε βιώσιμοι.
Χαλαρή νομισματική πολιτική
Τα μέτρα δημοσιονομικών κινήτρων που ανακοινώθηκαν πρόσφατα ήρθαν να εντείνουν τις ανησυχίες. Οι επενδυτές εκτιμούν ότι η νομισματική πολιτική είναι υπερβολικά χαλαρή για να υποστηρίξει τα περιουσιακά στοιχεία της χώρας, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δεν είναι βιώσιμο και η αποστροφή του Eρντογάν για τα υψηλά επιτόκια εμποδίζει την κεντρική τράπεζα να τιθασεύει τον διψήφιο πληθωρισμό.
Η αβεβαιότητα δεν περιορίζεται στην οικονομία. Η Τουρκία έχει απομακρυνθεί από τους παραδοσιακούς δυτικούς συμμάχους της, παραμένει υπό καθεστώς έκτακτης ανάγκης και η αυταρχική διακυβέρνηση του προέδρου τον αποξενώνει από την Γερμανία και τις ΗΠΑ. Για ορισμένους, η μόνη ελπίδα είναι να αλλάξει πορεία η κυβέρνηση του Ερντογάν, καταλήγει το Bloomberg.
Το τουρκικό νόμισμα διολίσθησε πριν πέντε ημέρα έως το επίπεδο των 4,3030 λιρών ανά δολάριο, ενώ χθες είχε κλείσει στις 4,2374 λίρες. Την Τετάρτη, είχε υποχωρήσει στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο των 4,3780 λιρών ανά δολάριο, για να ανακάμψει δυνατά την επόμενη ημέρα.
Από την πλευρά του, ο οικονομολόγος Russel Napier θεωρεί ότι η διαδικασία χρεοκοπίας της Τουρκίας έχει ήδη ξεκινήσει, γράφει η εφημερίδα Neue Zurcher Zeitung.
O Eρντογάν δεν θα αργήσει να επιβάλει capital controls και να επιδιώξει ανάπτυξη με χαμηλά επιτόκια, πράγμα που σημαίνει de facto χρεοκοπία. Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της Ευρώπης έχουν μεγάλη έκθεση στην Τουρκία και θα πρέπει να προστατευτούν, σημειώνεται στο ίδιο δημοσίευμα.
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας έφθασε το 7,4% πέρυσι. Αλλά το έλλειμμα των τρεχουσών συναλλαγών και το αυξημένο επίπεδο του πληθωρισμού δημιουργούν ανησυχία.
Ευημερία – μαϊμού
Η γερμανική εφημερίδα Die Welt έγραψε πρόσφατα:
«Επί μήνες, προσπαθεί να καταστήσει σαφές στους συμπατριώτες του πόσο καλή είναι η πατρίδα και η ευημερία τους. Έχει ενορχηστρώσει μια οικονομική άνθηση και παρεμβαίνει ειδικά στη νομισματική πολιτική της χώρας. Και επειδή, λόγω του αμείλικτου πληθωρισμού και του υψηλού ποσοστού ανεργίας, δεν είναι κάθε Τούρκος πεπεισμένος για την αύξηση της ευημερίας, τώρα διανέμει γενναιόδωρα δώρα στους ψηφοφόρους» σημειώνει η γερμανική εφημερίδα και εξηγεί:
«Μόλις δύο μήνες πριν από τις προεδρικές εκλογές, έβαλε σε εφαρμογή ένα νέο πακέτο κινήτρων. Οι συνταξιούχοι θα λάβουν σε δυο δόσεις από 1.000 λίρες (περίπου 200 ευρώ). Περίπου δώδεκα εκατομμύρια Τούρκοι σύντομα θα λάβουν δύο επιταγές ταχυδρομικώς, η πρώτη εκ των οποίων θα φτάσει μία εβδομάδα πριν από τις εκλογές, οι οποίες θα διεξαχθούν στις 24 Ιουνίου, σημειώνει η γερμανική εφημερίδα. Δεν θα είναι όμως μόνο οι συνταξιούχοι ευχαριστημένοι. Το πρόγραμμα οικονομικών κινήτρων περιλαμβάνει και άλλα οφέλη, όπως η ακύρωση φορολογικών οφειλών ή ποινών. Η Die Welt υπολογίζει ότι τα προεκλογικά δώρα θα κοστίζουν στη χώρα περίπου πέντε δισεκατομμύρια ευρώ, χρήματα που η Άγκυρα δεν έχει στην πραγματικότητα.
Το πόσο κρίσιμη είναι η κατάσταση, φαίνεται από την αντίδραση της Standard & Poor’s (S&P), η οποία λίγες ώρες μετά το ανακοινωθέν πρόγραμμα οικονομικών κινήτρων υποβάθμισε την πιστοληπτική αξιολόγηση της Τουρκίας ακόμη περισσότερο, στον λεγόμενο τομέα των «σκουπιδιών». Η επεκτατική οικονομική πολιτική του Ερντογάν κατά πάσα πιθανότητα θα υπερβεί στις 24 του Ιούνη, εν αναμονή των τοπικών εκλογών του χρόνου», τονίζεται.
Η υποτίμηση του νομίσματος αποτελεί απειλή για την οικονομική σταθερότητα. Με την πτώση της τουρκικής λίρας, θα είναι δύσκολο για τις εταιρείες να αποπληρώσουν το χρέος που έχουν σε ξένα νομίσματα. Αυτό θα έχει επίσης αρνητικό αντίκτυπο στο δημόσιο χρέος, το 40% του οποίου είναι σε άλλα νομίσματα.
«Το εξωτερικό χρέος του κράτους, των ιδιωτικών νοικοκυριών και των εταιρειών έχει αυξηθεί σχεδόν δέκα φορές τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Φτάνει τα 450 δισεκατομμύρια δολάρια, αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της οικονομικής παραγωγής, και η τάση αυξάνεται. Επειδή η χώρα ζει σήμερα πέρα από τις δυνατότητές της. Αυτό είναι εμφανές στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο έφθασε σχεδόν το 6% της οικονομικής παραγωγής. Σημαντικά περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες εισάγονται από ό, τι εξάγονται» γράφει από την πλευρά της η Die Welt.
