Σπύρος Λαβδιώτης
Συνεχίζουμε τον δρόμο της εξιχνίασης του πως η Ελλάδα υπέστη τη μεγαλύτερη οικονομική και κοινωνική συντριβή από τα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και, ταυτόχρονα της φόρτωσαν ένα αέναο χρέος εκατοντάδων δις ευρώ, για να την διασώσουν!
Το χρονικό της κομπίνας
Όπως αναφέρθηκε σε προηγούμενο άρθρο μας για το δημόσιο χρέος, το Εκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, κατά παράβαση των κανονισμών του, ενέκρινε τη συμμετοχή του στο οδυνηρό για τη χώρα μας Α’ Μνημόνιο της δανειακής σύμβασης των € 110 δις. Η συνεισφορά του Ταμείου ανήρχετο στα € 30 δις, τουτέστιν 32 φορές την ποσόστωση (quota) της Ελλάδος – το μεγαλύτερο πρόγραμμα που ενέκρινε το ΔΝΤ στην ιστορία του! Το δε ποσό των € 80 δις της διμερούς χρηματοδότησης θα καλύπτονταν από την ΕΕ.
Η πρόταση της αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους, πριν την εφαρμογή του Μνημονίου, δεν εγκρίθηκε διότι τα Ευρωπαϊκά κράτη- όλα μέλη της Ευρωζώνης, εκτός ενός- την απέρριψαν.1 Επίσης, «αποκλείστηκε από τις ελληνικές αρχές»! Τελικά, παρά τις ηχηρές διαφωνίες, η συμμετοχή του Ταμείου εγκρίθηκε, λόγω υψηλού διεθνούς συστημικού κινδύνου (spillover effects). 2 Το επίμαχο σημείο του υπομνήματος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ΔΝΤ είναι εάν όντος οι ελληνικές αρχές απέκλεισαν την αναδιάρθρωση του χρέους.3 Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Eric Toussaint 4 « αυτοί που διαχειρίζονταν τον φάκελλο της Ελλάδας ‘προσποιήθηκαν’ ότι οι Ελληνικές Αρχές δεν θέλουν να ακούσουν για μείωση του χρέους».5 Που γέρνει η ζυγαριά θα το δούμε πιο κάτω.
Οι τράπεζες, πίσω από το κόλπο
Αυτό όμως που γνωρίζουμε είναι οι ελληνικές τράπεζες ήταν βαθιά στο κόκκινο. Οι ζημιές ήταν μεγάλες και απροσδιόριστες από το 2008 και οι Έλληνες τραπεζίτες και οι ομόλογοί τους, Γάλλοι, Γερμανοί, Βέλγοι, και Ολλανδοί θεωρούσαν ανάθεμα οιαδήποτε αναδιάρθρωση του χρέους, γιατί κατείχαν ελληνικά χρεόγραφα. Η Διεθνής Τράπεζα Διακανονισμών (BIS) μας ενημερώνει ότι η έκθεση των ξένων τραπεζών σε ελληνικά χρεόγραφα, κατεξοχήν του δημόσιου τομέα, συνολικά ανήρχετο στα € 140 δις στα τέλη του 2009.6
Οι τράπεζες της Ευρωζώνης το 2008 – έτος κορύφωσης του ελληνικού χρέους- διακρατούσαν συνολικά € 128 δις ελληνικού χρέους, το οποίο προσέγγισε ένα χαμηλό των €12 δις το 2013.7 Αυτό σημαίνει ότι οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ «ξεφόρτωσαν» τουλάχιστον το 90% των ελληνικών χρεογράφων που κατείχαν στους επίσημους πιστωτές μας – την τρόικα – και αυτή, χωρίς ηθική συστολή, στις πλάτες του ανήμπορου να αντιδράσει ελληνικού λαού!
Οι επιπτώσεις
Αυτός είναι ένας σημαίνων λόγος, συν οι τόκοι, που η Ελλάδα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα η οποία βιώνει μια βαθιά οικονομική ύφεση παρόμοια της Μεγάλης Ύφεσης των Ηνωμένων Πολιτειών στη δεκαετία του 1930. Μεταξύ του κραχ του 1929 και 1933, η συνολική παραγωγή στις ΗΠΑ μειώθηκε κατά 27%, ενώ στην Ελλάδα μεταξύ του 2008 και 2016 μειώθηκε ελαφρώς περισσότερο, στο 28%. Μ’ άλλα λόγια, η οικονομική κρίση και η κοινωνική εξαθλίωση που μαστίζει τη χώρα μας είναι μεγαλύτερη σε εγχώρια δαπάνη και ακριβώς διπλάσια σε χρονική διάρκεια.
Πώς παραδόθηκε η χώρα
Συγκεκριμένα, τον Μάιο του 2010 με την υπογραφή του Α’ Μνημονίου, αντί η Ελλάδα να σωθεί από τη χρεοκοπία ξεκίνησε η μεταβίβαση του ελληνικού χρέους που κατείχαν κυρίως τράπεζες στους λογαριασμούς του ελληνικού δημοσίου. Έτσι, χρέος περίπου € 126 δις μετατράπηκε σταδιακά από ιδιωτικές διεθνείς απαιτήσεις σε δάνεια των επίσημων πιστωτών μας (ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ).
Ούτως, η πολύκροτη «διάσωση» της Ελλάδος μεταμορφώθηκε σε διάσωση κατεξοχήν ευρωπαϊκών τραπεζών που ήταν σε αδύναμη κεφαλαιακή θέση λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008, σε βάρος των φορολογουμένων.8 Τη «νύφη» την πλήρωσαν μόνο οι έλληνες αφού οι τόκοι από την έναρξη των Μνημονίων υπερβαίνουν τα € 70 δις.
Όμως, αυτή δεν ονομάζεται αλληλεγγύη, αλλά τοκογλυφία. Το 2011, η ‘μικρή’ Ελλάδα πλήρωσε σε ένα χρόνο € 17 δις τόκους στους δανειστές – μαζί με το ΔΝΤ – για να τεθεί η χώρα σε… τροχιά ανάπτυξης! 9 Ας ακολούθως, οι δανειστές σκαρφίστηκαν το περιβόητο PSI του 2012, για να επιμηκύνουν τα δάνεια, να μετατρέψουν το χρέος από το ελληνικό σε ξένο δίκαιο και να αναβάλουν τους τόκους και τα χρεολύσια των δανείων του ΕΜΣ, για 10 και 15 χρόνια, αντίστοιχα, για να μπορούν οι έλληνες να πληρώνουν! Η ραδιουργία είναι παρεμφερής του Α’ Μνημονίου που η Σύμβαση δεν πέρασε από τη Βουλή.
Ο λόγος, η Ελλάδα είχε κάνει αίτημα δανειακής διευκόλυνσης, χωρίς αναδιάρθρωση, στην ΕΕ και ΔΝΤ στις 3 Μαΐου 2010. Αυτό καταγράφεται στο Μνημόνιο Συνεννόησης στο ΦΕΚ 65Α ν. 3845 της 6ης Μαΐου 2010, που εμπεριέχει τους όρους και δεσμεύσεις του Α’ Μνημονίου. Άρα, πριν την 10η Μαΐου όλα είχαν προσυμφωνηθεί.
Σπυρίδων Λαβδιώτης, Former Senior Financial Analyst at Bank of Canada
1 Οι εκτελεστικοί εκπρόσωποι έξι Ευρωπαϊκών κρατών (Γαλλία, Γερμανία, Βέλγιο, Ισπανία, Ολλανδία και Δανία ) εξέδωσαν κοινή δήλωση στηρίζοντας το Α’ Μνημόνιο (SBA- Stand- By Arrangement).
2 IMF Office Memorandum, strictly confidential, Board meeting on Greece’s request for a an Stand- By Arrangement – May 9, 2010. See also the Press Release No. 10/187, IMF Approves € 30 Billion for Greece, which is part of a cooperative financing package of € 110 billion with the European Union. Η Ελλάδα έγινε μέλος του ΔΝΤ στις 27 Δεκέμβριου 1945, και έχει ποσόστωση (quota), SDR 823.0 εκατ.
3 Η ακριβής φράση του άκρως εμπιστευτικού Office Memorandum της 9ης Μαΐου 2010 είναι : “ Staff pointed out that debt restructuring has been ruled out by the Greek Authorities themselves.”
4 Secret IMF Documents on Greece commented by Eric Toussaint (CADTM), 16 Ιανουαρίου 2017
5 Επιπλέον, ο Eric Toussaint αναφέρει ότι ο αντιπρόσωπος της Ελλάδος, Παναγιώτης Ρουμελιώτης, επιβεβαίωσε ότι ήταν «επινόημα» ότι οι ελληνικές αρχές απέκλεισαν την αναδιάρθρωση. Μάλιστα, ο κος Ρουμελιώτης ισχυρίστηκε ότι πιέζονταν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να δεχθεί ότι η Ελλάδα είχε δηλώσει ότι δεν επιθυμεί να μειωθεί το χρέος και ακόμη ότι ο Jean C.Trichet, απειλούσε ότι «θα αποσύρει την πρόσβαση των ελληνικών τραπεζών στην ΕΚΤ για άντληση ρευστότητας».
6 BIS (Bank of International Settlements), consolidated ultimate risk basis. Τη μεγαλύτερη έκθεση κατά προσέγγιση την είχαν, Γαλλία (€ 58 δις), Γερμανία (€ 30 δις), ΗΠΑ (€ 12 δις), Αγγλία (€ 10 δις), Ολλανδία (€ 10 δις). Ειδικά. οι τράπεζες της Ευρωζώνης είχαν ελληνικό χρέος αξίας € 120 δις περίπου.
7 Who’s Still Exposed to Greece, by Silvia Merler, economic analyst, February 3, 2015, Bruegel
8 ΟΔΔΗΧ, Δελτίο Δημοσίου Χρέους. Στα τέλη του 2017 το δημόσιο χρέος ανήρχετο στα € 328.7 δις, εκ των οποίων € 263.3 δις, μη διαπραγματεύσιμα δάνεια (80% δε σχέση με 20% το 2008) και € 65.4 δις, ομόλογα και βραχυπρόθεσμοι τίτλοι. Εντούτοις, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο στην Έκθεσή του « Παρέμβαση στην Ελληνική Χρηματοπιστωτική Κρίση, 14/11/ 2017), αναφέρει ότι μέχρι τον Ιούλιο 2017, το σύνολο που εκταμιεύτηκε από την Ευρωζώνη ανήλθε σε € 248.4 δις, ενώ η συνδρομή του ΔΝΤ ήταν € 32.3 δις. Σύνολο: € 280.7 δις. Υπάρχει χρηματοδοτικό κενό! Μόλις γράφονται αυτές οι λέξεις, ο ΟΔΔΗΧ ανακοίνωσε ότι το δημόσιο χρέος στις 31.03.2018 ανέρχεται στα € 343.7 δις.
9 Υπουργείο Οικονομικών, Κρατικοί Προϋπολογισμοί, Εισηγητικές Εκθέσεις ετών 2017 -2018.
