Του Νίκου Μελέτη από το liberal.gr
Στην τελική ευθεία, μετά το Σκοπιανό, έχει μπει η διαδικασία για τη συνολική αντιμετώπιση των προβλημάτων στις ελληνοαλβανικές σχέσεις που εκτός της συμφωνίας για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων θα περιλαμβάνει και ένα νέο σύμφωνο φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.
Οι κ. Κοτζιάς και Μπουσάτι θα συναντηθούν στη Ρόδο στις 21-22 Ιουνίου στο περιθώριο της Διάσκεψης για την Ασφάλεια και τη Σταθερότητα, που αποτελεί πρωτοβουλία του Ελληνα ΥΠΕΞ, και συγχρόνως θα συνεδριάσουν και ομάδες εργασίας που έχουν αναλάβει την επεξεργασία των νομικών κειμένων.
Προβληματισμό δημιουργούν οι εξελίξεις στα Τίρανα και οι δηλώσεις του ΥΠΕΞ Ντ. Μπουσάτι που θέτουν ως βάση της αλβανικής θέσης την απόφαση του αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου με την οποία ακυρώθηκε η Ελληνοαλβανική Συμφωνία το 2009. Και αυτό καθώς αμφισβητείται ευθέως το σύνολο των προβλέψεων της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας ενώ εγείρεται και θέμα για την πλήρη επήρεια των Οθωνών σε θαλάσσιες ζώνες.
Βεβαίως η Αθήνα ελπίζει να αποσπάσει τη συναίνεση της αλβανικής πλευράς στην επέκταση τμηματικώς των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια σε ορισμένες περιοχές που δεν επηρεάζονται τα αλβανικά συμφέροντα, καθώς απλώς ένα τμήμα της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή θα μετατραπεί σε χωρικά ύδατα που ασκείται πλήρης κυριαρχία στη ζώνη των 12 ν.μ. Μια κίνηση που έχει προαναγγελθεί από την κυβέρνηση και έχει σημασία καθώς θα αποτελεί ένα σημαντικό, έστω και μικρό, βήμα στην άσκηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων που προσφέρει το Δίκαιο της Θάλασσας, εφόσον βεβαίως δεν ζητηθούν υπερβολικά ανταλλάγματα.
Η συμφωνία για τα θαλάσσια σύνορα έχει καθυστερήσει λόγω των ενστάσεων του Αλβανού προέδρου Ιλίρ Μέτα, ο οποίος έχει απαιτήσει και επιτύχει να έχει, βάσει της εξουσιοδότησης προς τον Αλβανό ΥΠΕΞ, πλήρη ενημέρωση για την πορεία των συνομιλιών με την Ελλάδα. Παράλληλα έχει επιβάλει η συμφωνία να συμβαδίζει απολύτως με την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που ακύρωσε τη Συμφωνία την οποία είχαν υπογράψει οι κυβερνήσεις Καραμανλή και Μπερίσα το 2009.
Όμως η απόφαση αυτή αποτελεί ουσιαστικά πλήρη ανατροπή βασικών διατάξεων και προβλέψεων του Δικαίου της Θάλασσας (επήρεια νησιών και νησίδων σε θαλάσσιες ζώνες, μέση γραμμή, κλείσιμο κόλπων, προβολή της ευθυδικίας κ.ά.).
Την περασμένη εβδομάδα ο κ. Μέτα συναντήθηκε με τον Εντι Ράμα με αντικείμενο, όπως έγινε γνωστό, την πορεία των συνομιλιών με την Ελλάδα, ενώ ο κ. Μπουσάτι έχει δεσμευθεί ότι θα ακολουθήσει πλήρως στις διαπραγματεύσεις την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και παράλληλα προαναγγέλλεται η επίτευξη συμφωνίας με την Ελλάδα. Αυτό όμως σημαίνει ότι είτε ο κ. Μπουσάτι παραβιάζει την εξουσιοδότηση που του έδωσε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Ι. Μέτα είτε η Αθήνα αποδέχεται τη λογική ή μέρος των αιτιάσεων του αλβανικού Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο έχει κακοποιήσει τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας.
Οι Οθωνοί και η Κέρκυρα
Σε συνέντευξή του στον αλβανικό τηλεοπτικό σταθμό ABC News ο κ. Μπουσάτι επιχειρεί να απαντήσει στη σκληρή κριτική που δέχεται από τον πρώην πρωθυπουργό Σ. Μπερίσα, περιγράφει στοιχεία της διαδικασίας και ανοίγει θέμα… Οθωνών. Ο κ. Μπουσάτι στη συνέντευξη αυτή επιβεβαιώνει ότι η συζήτηση θα γίνει με βάση την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου που είναι «οριστική και αδιαμφισβήτητη» αλλά απαντώντας στην κριτική Μπερίσα για τους Οθωνούς δηλώνει ότι με τη Συμφωνία του 2009 οι Οθωνοί είχαν πλήρες καθεστώς 100%, και αυτό ήταν ένα από τα σημεία που το Συνταγματικό Δικαστήριο χαρακτήρισε αντισυνταγματικά και επιβεβαίωσε ότι στο τραπέζι βρίσκονται τόσο οι Οθωνοί όσο και η μέση γραμμή, τα 6 ή 12 μίλια. Και προσθέτει ότι από τη στιγμή που το Συνταγματικό Δικαστήριο λέει ότι το καθεστώς των Οθωνών είναι αντισυνταγματικό, αυτό καθορίζει και το πλαίσιο της διαπραγμάτευσης για την αλβανική πλευρά.
Ο κ. Μπουσάτι μάλιστα αποκαλύπτει ότι εξετάζεται το προηγούμενο που υπάρχει στην Ελληνοϊταλική Συμφωνία, που έχει αποδώσει μόνο ένα ποσοστό επήρειας στους Οθωνούς και όχι πλήρη, και ότι αυτό το σχέδιο εξετάζεται από τους εμπειρογνώμονες και τις ομάδες εργασίας. Στην απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου όμως δεν έχει τεθεί θέμα μόνο για τους Οθωνούς αλλά και για την ίδια την Κέρκυρα (ότι δεν δικαιούται πλήρους επήρειας σε θαλάσσιες ζώνες), ενώ υπάρχει και η προβληματική αναφορά για αναγνώριση από την Ελλάδα των «συνόρων που ορίσθηκαν με το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (1913).
Εντύπωση προκαλεί επίσης το γεγονός ότι ο κ. Μπουσάτι θεωρεί ότι το πλαίσιο για τη διαπραγμάτευση και για τη συμφωνία το συγκροτεί όχι το Δίκαιο της Θάλασσας αλλά το πλαίσιο των συνομιλιών του 2018, η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου το 2009, η Συμφωνία μεταξύ Ιταλίας και Αλβανίας και η Συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας.
Ο κ. Μέτα, ο οποίος κάθε άλλο παρά αγαθές σχέσεις έχει με τον Εντι Ράμα, είναι αρκετά απρόθυμος να δώσει την τελική εξουσιοδότηση για την υπογραφή της συμφωνίας καθώς επικαλείται ότι δεν έχει συγκροτηθεί το Συνταγματικό Δικαστήριο και συνεπώς δεν μπορεί να παραπεμφθεί από κάποιον η συμφωνία ώστε να κριθεί η συνταγματικότητά της.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον Φιλελεύθερο στις 20 Ιουνίου.
