Γραμμὲς ἀπαγορευτικὲς ποὺ δὲν παραβιάζονται

Τὸ περίφημον μανιφέστο τοῦ κομμουνισμοῦ (καὶ τῶν κομμουνιστῶν), μεταξὺ πολλῶν ἄλλων, πρώτα ἀπὸ ὅλα καὶ ἐπάνω ἀπὸ κάθε ἄλλην …ἰδεοληψία του, ἀναφέρεται σαφῶς καὶ λεπτομερῶς σὲ μίαν συγκεκριμένη βασική του ἀρχή: τὴν κατάργησιν τῶν ὁρίων. Κι ὅταν λέμε (ὄχι ἐμεῖς, αὐτοί!!!) κατάργησιν ὁρίων, δὲν περιορίζονται στὰ ὅρια τῆς ἀτομικῆς περιουσίας, ἀλλὰ θεωροῦν πὼς τὸ σημαντικότερον τῶν ὑπὸ κατάργησιν στόχων τους εἶναι τὰ ἐθνικὰ σύνορα.

«…Οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Δεν μπορεί να τους πάρεις αυτό που δεν έχουν. Αφού, όμως, το προλεταριάτο πρέπει κατ’ αρχήν να κατακτήσει την πολιτική εξουσία, να ανυψωθεί σε εθνική τάξη, να συγκροτηθεί το ίδιο σαν έθνος, είναι και το ίδιο ακόμα εθνικό, αν και σε καμμιά περίπτωση με την έννοια που δίνει η αστική τάξη.

Οι εθνικοί χωρισμοί και οι εθνικές αντιθέσεις ανάμεσα στους λαούς εξαφανίζονται όλο και περισσότερο με την ανάπτυξη της αστικής τάξεως, την ελευθερία του εμπορίου, την παγκόσμια αγορά, την ομοιομορφία της βιομηχανικής παραγωγής και των συνθηκών ζωής που αντιστοιχούν σ’ αυτήν.

Η κυριαρχία του προλεταριάτου θα τους εξαφανίσει ακόμα πιο πολύ. Η κοινή δράση, τουλάχιστον των πολιτισμένων χωρών, αποτελεί έναν από τους πρώτους όρους της απελευθερώσεώς του.

Στον βαθμό που θα καταργείται η εκμετάλλευση του ενός ατόμου από το άλλο, θα καταργείται και η εκμετάλλευση του ενός έθνους από το άλλο.

Μαζί με την εξάλειψη της αντιθέσεως των τάξεων στο εσωτερικό των εθνών, εξαλείφεται και η εχθρική στάση των εθνών μεταξύ τους….»

Ποιός ἠλίθιος, ποὺ τὸ παίζει καὶ κομμουνιστὴς καὶ πατριώτης, ἀντιλαμβάνεται στό ποῦ ἀκριβῶς συνεργεῖ, μέ τό νά ὑπερασπίζεται τά ἀριστερόστροφα εἰδικῶς, ἀλλὰ καὶ ὅλα τὰ σοσιαλιστικο-κομμουνιστικὰ κόμματα, γενικῶς;
Πολλοί, θὰ μοῦ ἀπαντήσετε… Δυστυχῶς μας…

Ἡ ἀλήθεια εἶναι πὼς οὐδεὶς ἐξ αὐτῶν ποὺ ὑποστηρίζουν αὐτὰ τὰ κόμματα καὶ αὐτὲς τὶς ἰδεολογίες ἀντιλαμβάνεται πὼς πριονίζει τὸ …κλαδί, ποὺ ἐπάνω του κάθεται.
Αὐτὸ τὸ σύμπτωμα, τῆς ἀγνοίας κινδύνου, δὲν εἶναι τοπικὸ ἀλλὰ παγκόσμιον καὶ προέρχεται ἀπὸ τὴν παντελῆ ἱκανότητα συνδυασμοῦ πληροφοριῶν τῆς ἀνθρωπότητος συνολικῶς. Μία ἀδυναμία πού, πέραν τῶν προσωπικῶν ἀγκυλώσεων, εἶναι γεγονὸς πὼς καλλιεργεῖται συστηματικῶς ἐδῶ καὶ αἰῶνες στὶς μάζες, ἀπὸ τὶς ἑκάστοτε ἐξουσίες. Καὶ ἀκριβῶς αὐτὴν εἶναι ποὺ πρέπει πλέον νὰ πολεμήσουμε: τὴν συνειδητὴ ἄγνοια κινδύνου τῶν πολλῶν, ποὺ συνηγοροῦν καὶ συνεργοῦν πρῶτα καὶ  κύρια στὴν δική τους γενοκτονία, ἀλλὰ σαφῶς στὴν ἐξάλειψιν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, μὲ τὸν τρόπο ποὺ ἔως σήμερα ἐξελίσσετο καὶ ὑφίστατο, αἰῶνες τώρα, στὸν κόσμο μας.

Ἡ δική μας πραγματικότης, ποὺ οὔτως ἢ ἄλλως ὅλοι μας πλέον ἀναγνωρίζουμε (σὲ ὁποιονδήποτε βαθμό) εἶναι μία: ἡ κομμουνιστικοποίησις τοῦ κόσμου μας, ποὺ κατήργησε ἀνθρώπινα δικαιώματα, ἐλευθερίες, ἰδιοκτησία καί, πλέον ὁριστικῶς, ἐθνικὰ σύνορα. Κοινῶς ἡ πραγματικότης μας τῆς καταργήσεως τῶν ὁρίων εἶναι γεγονὸς καὶ  λαμβάνει εὐθαρσῶς χώρα ἐμπρός μας, ἐνᾦ κάθε ἀντιδρὼν ἀποκαλεῖται τοὐλάχιστον …φασίστας!
Πρὸς τοῦτον καλὸ θὰ εἶναι λοιπὸν νὰ μελετήσουμε τὴν Ἱστορία, μὲ ἄλλο μάτι, γιὰ νὰ διαπιστώσουμε καὶ  μόνοι μας πὼς οὐδέποτε τὰ σαπροφυτικὰ κ@λόπαιδα τοῦ πλανήτου μας ἐπέτυχαν νὰ ὑπερισχύσουν, διότι πάντα, μὰ πάντα, ὅταν ἔφθαναν στὸ σημεῖον νὰ καταργήσουν τὰ ὅρια (φυλετικά, ἐθνικά, κοινωνικά) μία  …«τυχαία σύμπτωσις» τὰ ἔστελνε γιὰ μερικοὺς αἰῶνες στὰ ἀζήτητα.

Φιλονόη

Σημειώσεις

Εἶχα κι ἔχω φίλους ἀριστερίζοντες ἀλλὰ  καὶ ὑπερβολικὰ πατριῶτες, ποὺ ὅμως, ἀκριβῶς ἐπεὶ δὴ εἶναι σκεπτόμενοι, δηλώνουν ἀριστερίζοντες κι ὄχι κομμουνιστές, ἔχοντας, πρῶτα καὶ κύρια ἀποκαθηλώση μέσα τους τὴν κατάργησιν τῶν κομμουνιστικῶν θέσεων περὶ καταργήσεως τῶν ἐθνκῶν (κυρίως, ἀλλὰ ὄχι μόνο) ὁρίων, ποὺ εὐαγγελίζονται τὰ κομμουνιστικὰ καὶ τὰ σοσιαλιστικὰ κόμματα καὶ κινήματα. Οἱ ἴδιοι δὲ εἶναι τὰ «μαῦρα πρόβατα» στοὺς κύκλους τῶν ἀριστερῶν, διότι στιγματίζουν διαρκῶς τὴν βλακεία τῶν ὑποστηρικτῶν καὶ ψηφοφόρων τους, ἐνᾦ, μὲ λογικὰ ἐπιχειρήματα, ἀποδεικνύουν τὸν μισανθρωπισμὸ τῶν κομμουνιστικῶν καὶ  σοσιαλιστικῶν ἐγκεφάλων.

Ἐὰν παρατηρήσουμε τὴν Ῥωσσία καὶ τὴν πρόσφατο ἱστορία της, θὰ διαπιστώσουμε πὼς ὁ Στάλιν πρῶτος, ἂν καὶ κομμουνιστής, ἀφήρεσε (περιστασιακῶς ὁπωσδήποτε, ἀλλὰ τὸ ἔκανε) τὸν σκοπὸ τῆς καταργήσεως τῶν συνόρων, κατὰ τὴν διάρκεια τῆς γερμανικῆς ἐπιθέσεως, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ἀποκτήσῃ ἕναν στρατὸ τεράστιο, ποὺ πράγματι πολέμησε γιὰ νὰ διατηρηθοῦν τὰ ἐθνικὰ σύνορα.
Τὸ ἐὰν στὴν συνέχεια ἐπανέφερε ἐν ἰσχύει τὸν κυριώτερο πυλώνα τοῦ κομμουνιστικοῦ μανιφέστου, ποὺ καταργεῖ τὰ σύνορα καὶ τὰ ἔθνη, εἶναι τελείως διαφορετικό. Τὴν στιγμὴ ποὺ χρειάσθηκε ἁδρανοποίησε τὴν παράμετρο ποὺ θὰ διέλυε τὴν Ῥωσσία ὁλοσχερῶς. Ὅταν ἐξέλειψε ὁ κίνδυνος, πατώντας σὲ αὐτὴν τὴν παράμετρο, ἀπηλάγη καὶ ἀπὸ τοὺς ἐσωτερικούς του ἐχθρούς.
Ἡ Ῥωσσία δὲ σήμερα, ἐπὶ Ποῦτιν, σαφῶς καὶ διατηρεῖ μεγάλο μέρος (ἴσως καὶ τὸ ὅλον) τῶν κομμουνιστικῶν «μεταῤῥυθμίσεων», ἀλλὰ καταργώντας τὸν βασικὸ σκοπὸ τοῦ κομμουνισμοῦ, ἀπὸ τὶς κρατικὲς στοχεύσεις, ποὺ εἶναι τὰ ἐθνικὰ σύνορα καὶ κατ’ ἐπέκτασιν οἱ ἐθνότητες, οἱ φυλὲς καὶ οἱ ἴδιοι οἱ λαοί, σήμερα μεγαλουργεῖ. Ὁ δὲ Ποῦτιν βασιλεύει ἐν μέσῳ σχεδὸν καθολικῆς ἀποδοχῆς, ἐφ΄ ὅσον, ἀνεξερτήτως τοῦ εἴδους του, στὴν οὐσία ὑπηρετεῖ, ἐπισήμως, τὰ ῥωσσικὰ συμφέροντα κι ὄχι τὰ κομμουνιστικά.

Μία ἐνδιαφέρουσα λεπτομέρεια εἶναι πὼς καὶ ὁ κομμουνισμός, ἀλλὰ ὄχι μόνον, ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν Γερμανία.
Ἡ …«σύμπτωσις» ὅμως εἶναι πὼς ὅλα τὰ ἰδεολογήματα ξεκινοῦν ἀπὸ τὴν Γερμανία, καθὼς ἐπίσης καὶ τὰ σύγχρονα πολιτεύματα, μαζὺ μὲ κάθε νέα ἐκδοχὴ τῆς (κάθε) νέας τάξεως, ποὺ ἀπείλησε ἢ ἀπειλεῖ ἢ θὰ ἀπειλήση τὸν πλανήτη μας.
Εἶναι οἱ Γερμανοί λοιπόν τόσο ἠλίθιοι; Ἤ μήπως κάτι ἄλλο, πιὸ σοβαρό, κρύβεται πίσω ἀπό τήν ἐν λόγῳ …σύμπτωσιν;

Τὸ μανιφέστον τοῦ κομμουνισμοῦ ἐν συνόλῳ, ἀκολουθεῖ παρακάτω. Προσέξτε πόσο χυδαία ἀλλοιώνει τὴν ἔννοια τῆς ἀστικῆς τάξεως, ποὺ ἀπὸ ἀρχαιοτάτων ἐτῶν ἦταν κι αὐτὴ ποὺ διατηροῦσε τὶς ἰσοῤῥοπίες ἀνάμεσα στοὺς πλήρως ὑποτελεῖς καὶ στοὺς ἀπολύτους δυνάστες, ἐφ΄ ὅσον στὴν πραγματικότητα τὸ χρῆμα, ποὺ ἐπέφερε ἡ ἐξουσία, παρέμενε (καὶ παραμένει) στὰ λιγοστὰ χέρια τῶν …τοκογλύφων καὶ τῶν ἐλαχίστων πιστῶν συνοδῶν τους. Ἡ ἀστικὴ τάξις εἶναι ὁ στόχος τῶν κομμουνιστῶν, διότι εἶναι αὐτὴ ποὺ δύναται, μὲ ἐπιχειρήματα, νὰ ἀντιμετωπίσῃ τὴν πολτοποίησιν τῶν μαζῶν.
Ὅλα λοιπὸν τὰ ὅσα ἀναγράφονται, ἐκτὸς ἀπὸ ἀρλοῦμπες, εἶναι εὐθαρσῶς μηχανισμὸς ἐξαλείψεως τοῦ πραγματικοῦ ἐχθροῦ τῶν κομμουνιστῶν, ποὺ εἶναι οἱ ἀστοί, οἱ ὀποῖοι καὶ ἱδρώνουν, νυχθημερόν, γιὰ νὰ ἐπιτύχουν τὴν δημιουργία ἔργου μὲ τὸν ἱδρώτα τους, ἔξω ἀπὸ τὶς σκιὲς καὶ τὸν ἔλεγχο τῶν τοκογλύφων.
Εἰδικῶς δὲ ἡ, ἐκ τῶν ἀποτελεσμάτων τῆς κοπιαστικῆς ἐργασίας τῶν ἀστῶν, ἡ αὐτονοήτως πηγάζουσα ἀριστοκρατία, ποὺ ἀναφέρεται ἐπίσης ὡς ὁ …κακὸς τῆς ὑποθέσεως δαίμων γιὰ τοὺς κομμουνιστές, εἶναι τελικῶς ὁ τρόμος καὶ  τῶν τοκογλύφων, ἀλλὰ κυρίως τῶν πραιτωριανῶν τους ἀριστεριζόντων.

Ἔχουν ἀφαιρεθῆ (γιὰ λόγους οἰκονομίας χώρου) ὅλες οἱ σημειώσεις καὶ οἱ παραπομπές του. Γιὰ ὅποιον ἐνδιαφέρεται ἡ πηγὴ  εἶναι στὸ πέρας του:

 

Εισαγωγή

Ένα φάντασμα πλανιέται στην Ευρώπη: το φάντασμα του κομμουνισμού. Όλες οι δυνάμεις της γερασμένης Ευρώπης ενώθηκαν σε μια ιερή συμμαχία για να κυνηγήσουν αυτό το φάντασμα: ο πάπας και ο τσάρος, ο Μέτερνιχ κι ο Γκιζώ, Γάλλοι ριζοσπάστες και Γερμανοί αστυνομικοί.

Ποιο κόμμα της αντιπολιτεύσεως δεν έχει κατηγορηθεί σαν κομμουνιστικό από τους αντιπάλους του που κυβερνούν, ποιο κόμμα της αντιπολιτεύσεως δεν αντέκρουσε με την κατηγορία του κομμουνισμού τους πιο προοδευτικούς αντιπολιτευομένους, καθώς και τους αντιδραστικούς αντιπάλους του;

Δυο πράγματα βγαίνουν απ’ το γεγονός αυτό:

Ο κομμουνισμός αναγνωρίζεται πια απ’ όλες τις ευρωπαϊκές δυνάμεις σαν μία δύναμη.

Είναι καιρός πια οι κομμουνιστές να εκθέσουν ανοικτά μπροστά σ’ όλο τον κόσμο τις αντιλήψεις τους, τους σκοπούς τους, τις επιδιώξεις τους και ν’ αντιπαραθέσουν στο παραμύθι του κομμουνιστικού φαντάσματος ένα Μανιφέστο του ιδίου του κόμματος.

Για τον σκοπό αυτόν συγκεντρώθηκαν στο Λονδίνο κομμουνιστές από τις πιο διαφορετικές εθνότητες και συνέταξαν το παρακάτω Μανιφέστο που δημοσιεύεται στην αγγλική, γαλλική, γερμανική, ιταλική, φλαμανδική και δανική γλώσσα.

Αστοί και προλετάριοι

Η ιστορία όλων των ως τώρα κοινωνιών είναι η ιστορία ταξικών αγώνων.

Ελεύθερος και δούλος, πατρίκιος και πληβείος, βαρώνος και δουλοπάροικος, μάστορας και κάλφας, με μια λέξη, καταπιεστής και καταπιεζόμενος, ευρίσκοντο σε ακατάπαυστη αντίθεση μεταξύ τους, έκαναν αδιάκοπο αγώνα, πότε καλυμμένο, πότε ανοικτό, έναν αγώνα που τελείωνε κάθε φορά με έναν επαναστατικό μετασχηματισμό ολόκληρης της κοινωνίας ή με την από κοινού καταστροφή των τάξεων που αγωνίζονταν.

Στις προηγούμενες εποχές της ιστορίας βρίσκουμε σχεδόν παντού μία πλήρη διαίρεση της κοινωνίας σε διάφορες κλειστές τάζεις, μια πολύτροπη διαβάθμιση των κοινωνικών θέσεων. Στην αρχαία Ρώμη βρίσκουμε πατρικίους, ιππείς, πληβείους, δούλους. Στον μεσαίωνα φεουδάρχες, υποτελείς, μαστόρους, καλφάδες, δουλοπαροίκους κι επιπλέον σε κάθε μία απ’ αυτές τις τάξεις βρίσκουμε ξανά ιδιαίτερες διαβαθμίσεις.

Η σύγχρονη αστική κοινωνία που προέβαλε από την καταστροφή της φεουδαρχικής κοινωνίας δεν κατήργησε τις ταξικές αντιθέσεις, έβαλε μονάχα στην θέση των παλαιών νέες τάξεις, νέους όρους καταπιέσεως, νέες μορφές πάλης.

Ωστόσο, η εποχή μας, η εποχή της αστικής τάξεως, χαρακτηρίζεται από το γεγονός ότι απλοποίησε τις ταξικές αντιθέσεις. Ολόκληρη η κοινωνία όλο και περισσότερο χωρίζεται σε δύο μεγάλα αντίπαλα στρατόπεδα, σε δύο μεγάλες τάξεις, που ευρίσκονται άμεσα αντιμέτωπες η μια με την άλλη: στην αστική τάξη και το προλεταριάτο.

Απ’ τους δουλοπαροίκους του μεσαίωνος προήλθαν οι ελεύθεροι πολίτες των πρώτων πόλεων. Απ’ αυτόν τον αστικό πληθυσμό αναπτύχθηκαν τα πρώτα στοιχεία της αστικής τάξεως.

Η ανακάλυψη της Αμερικής, ο περίπλους της Αφρικής δημιούργησαν για την αστική τάξη που γεννιόταν ένα καινούργιο πεδίο δράσεως. Οι αγορές των Ανατολικών Ινδιών και της Κίνας, ο αποικισμός της Αμερικής, οι ανταλλαγές με τις αποικίες, ο πολλαπλασιασμός των μέσων ανταλλαγής και των εμπορευμάτων γενικά έδωσαν μίαν άγνωστη ως τα τότε ώθηση στο εμπόριο, την ναυσιπλοΐα, την βιομηχανία και προκάλεσαν έτσι μια γρήγορη ανάπτυξη τού επαναστατικού στοιχείου της φεουδαρχικής κοινωνίας που κατέρρεε.

Ο ίσαμε τότε φεουδαρχικός ή συντεχνιακός τρόπος οργανώσεως της βιομηχανίας δεν έφθανε πια για να καλύψει τις ανάγκες που με τις νέες αγορές μεγάλωναν. Η μανιφακτούρα πήρε την θέση του. Οι συντεχνιακοί μάστοροι παραμερίστηκαν από την βιομηχανική μεσαία τάξη. Ο καταμερισμός της δουλειάς ανάμεσα στις διάφορες συντεχνίες εξαφανίσθηκε μπροστά στον καταμερισμό της δουλειάς μέσα στο ίδιο το ξεχωριστό εργαστήρι.

Όμως οι αγορές όλο και μεγάλωναν, η ζήτηση όλο και αύξαινε. Και η μανιφακτούρα δεν επαρκούσε πια. Τότε ο ατμός και η μηχανή επαναστατικοποίησαν την βιομηχανική παραγωγή. Στην θέση της μανιφακτούρας μπήκε η μεγάλη σύγχρονη βιομηχανία. Στην θέση της βιομηχανικής μεσαίας τάξεως μπήκαν οι βιομήχανοι εκατομμυριούχοι, οι αρχηγοί ολόκληρων βιομηχανικών στρατιών, οι σύγχρονοι αστοί.

Η μεγάλη βιομηχανία δημιούργησε την παγκόσμια αγορά, που είχε προετοιμασθεί από την ανακάλυψη της Αμερικής. H παγκόσμια αγορά έδωσε μια τεράστια ανάπτυξη στο εμπόριο, στην ναυτιλία, στα μέσα συγκοινωνίας της ξηράς. Αυτή η ανάπτυξη με την σειρά της επέδρασε στην επέκταση της βιομηχανίας. Και στον βαθμό που επεκτείνονταν η βιομηχανία, τo εμπόριο, η ναυτιλία, οι σιδηρόδρομοι, στον ίδιο βαθμό αναπτυσσόταν η αστική τάξη, αύξαινε τα κεφάλαιά της, απωθούσε στο περιθώριο όλες τις τάξεις που κληροδότησε ο μεσαίωνας.

Βλέπουμε, λοιπόν, πως η ίδια η σύγχρονη αστική τάξη είναι προϊόν μιας πολύχρονης εξέλίξεως, μιας σειράς από ανατροπές στον τρόπο παραγωγής και επικοινωνίας.

Καθεμιά απ’ αυτές τις βαθμίδες εξέλιξης της αστικής τάξης συνοδευόταν από μια αντίστοιχη πολιτική πρόοδο. H αστική τάξη, τάξη καταπιεζόμενη κάτω από την κυριαρχία των φεουδαρχών αρχόντων, ένοπλη αυτοδιοικούμενη εταιρεία μέσα στην κοινότητα, εδώ ανεξάρτητη δημοκρατία της πόλεως εκεί τρίτη τάξη που είναι φόρου υποτελής στην μοναρχία, ύστερα, στην περίοδο της μανιφακτούρας, αντίβαρο ενάντια στους ευγενείς στην περιορισμένη απ’ τους φεουδάρχες μοναρχία ή στην απόλυτη μοναρχία και κύριο στήριγμα των μεγάλων μοναρχιών γενικά, αυτή η αστική τάξη, από τότε που δημιουργήθηκε η μεγάλη βιομηχανία και η παγκόσμια αγορά, κατέκτησε τελικά την αποκλειστική πολιτική εξουσία στο σύγχρονο αντιπροσωπευτικό κράτος. Η σύγχρονη κρατική εξουσία είναι μονάχα μια επιτροπή που διαχειρίζεται τις κοινές υποθέσεις της αστικής τάξεως στο σύνολο της.

Η αστική τάξη έπαιξε στην ιστορία ένα ρόλο εξαιρετικά επαναστατικό.

Παντού όπου η αστική τάξη ήλθε στην εξουσία, κατέστρεψε όλες τις φεουδαρχικές, πατριαρχικές και ειδυλλιακές σχέσεις. Έσπασε χωρίς οίκτο τους πολυποίκιλους φεουδαρχικούς δεσμούς που συνέδεαν τον άνθρωπο με τους φυσικούς ανωτέρους του και δεν άφησε κανέναν άλλο δεσμό ανάμεσα σε άνθρωπο και σε άνθρωπο, εκτός από το γυμνό συμφέρον, από την αναίσθητη «πληρωμή τοις μετρητοίς». Έπνιξε στα παγωμένα νερά του εγωιστικού υπολογισμού τα ιερά ρίγη του ευλαβικού ρεμβασμού, του ιπποτικού ενθουσιασμού, της μικροαστικής μελαγχολίας.
Μετέτρεψε την προσωπική αξιοπρέπεια σε ανταλλακτική αξία και στην θέση των απειραρίθμων γραφτών και των έντιμα αποκτημένων ελευθεριών έβαλε την μοναδική ασυνείδητη ελευθερία του εμπορίου. Με μια λέξη, στην θέση της κεκαλυμμένης με θρησκευτικές και πολιτικές αυταπάτες εκμεταλλεύσεως, έβαλε την ανοικτή, ξεδιάντροπη, άμεση, σκληρή εκμετάλλευση.

Η αστική τάξη αφαίρεσε το φωτοστέφανο απ’ όλα τα έως τότε αξιοσέβαστα επαγγέλματα που τα αντίκριζαν με θρησκευτική ευλάβεια. Τον γιατρό, τoν νομικό, τov παπά, τον ποιητή, τον άνθρωπο της επιστήμης, τους μετέτρεψε σε μισθωτούς εργάτες της.

Η αστική τάξη ξέσκισε τον πέπλο του συναισθηματισμού που σκέπαζε τις οικογενειακές σχέσεις και τις έκανε ξεκάθαρες χρηματικές σχέσεις.

Η αστική τάξη έδειξέ πώς η κτηνώδης εκδήλωση δυνάμεως στον μεσαίωνα, που τόσο την θαυμάζει η αντίδραση, βρήκε την ταιριαστή της συμπλήρωση στην πιο ράθυμη τεμπελιά. Πρώτα απέδειξε τι μπορεί να κατορθώσει η ανθρώπινη δραστηριότητα. Έκανε τελείως διαφορετικά θαύματα απ’ τις πυραμίδες της Αιγύπτου, τα ρωμαϊκά υδραγωγεία και τις γοτθικές μητροπόλεις. Πραγματοποίησε τελείως διαφορετικές εκστρατείες από τις μεταναστεύσεις των λαών και τις σταυροφορίες.

Η αστική τάξη δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς να επαναστατικοποιεί αδιάκοπα τα εργαλεία παραγωγής, δηλαδή τις σχέσεις παραγωγής, δηλαδή όλες τις κοινωνικές σχέσεις. Αντίθετα, η αμετάβλητη διατήρηση του παλιού τρόπου παραγωγής αποτελούσε τον πρώτο όρο υπάρξεως όλων των προηγουμένων βιομηχανικών τάξεων. Η συνεχής ανατροπή της παραγωγής, ο αδιάκοπος κλονισμός όλων των κοινωνικών καταστάσεων, η αιώνια αβεβαιότητα και κίνηση διακρίνουν την αστική εποχή από όλες τις προηγούμενες. Διαλύονται όλες οι στέρεες, σκουριασμένες σχέσεις με την ακολουθία τους από παλαιές σεβάσμιες παραστάσεις και αντιλήψεις κι όλες οι καινούργιες που διαμορφώνονται παλαιώνουν πριν προλάβουν να αποστεωθούν. Καθετί το κλειστό και στάσιμο εξατμίζεται, καθετί το ιερό βεβηλώνεται και στο τέλος οι άνθρωποι αναγκάζονται ν’ αντικρίσουν με νηφάλιο μάτι την θέση τους στην ζωή και τις αμοιβαίες σχέσεις τους.

Η ανάγκη να μεγαλώνει ολοένα την πώληση των προϊόντων της κυνηγά την αστική τάξη επάνω σ’ όλη την γήινη σφαίρα. Είναι υποχρεωμένη να φωλιάζει παντού, να εγκαθίσταται παντού, να δημιουργεί παντού σχέσεις.

Με την εκμετάλλευση της παγκόσμιας αγοράς, η αστική τάξη διαμόρφωσε κοσμοπολίτικα την παραγωγή και την κατανάλωση όλων των χωρών. Προς μεγάλη λύπη των αντιδραστικών, αφαίρεσε το εθνικό έδαφος κάτω από τα πόδια της βιομηχανίας. Εκμηδενίσθηκαν κι εξακολουθούν ακόμα καθημερινά να εκμηδενίζονται οι παμπάλαιες εθνικές βιομηχανίες. Εκτοπίζονται από νέες βιομηχανίες που η εισαγωγή τους γίνεται ζωτικό ζήτημα για όλα τα πολιτισμένα έθνη, από βιομηχανίες που δεν επεξεργάζονται πια εντόπιες πρώτες ύλες, αλλά πρώτες ύλες που ευρίσκονται στις πιο απομακρυσμένες ζώνες και που τα προϊόντα τους δεν καταναλώνονται μονάχα στην ίδια την χώρα, αλλά ταυτόχρονα σε όλα τα μέρη τον κόσμου.
Στην θέση των παλαιών αναγκών, που ικανοποιούνταν από τα εθνικά προϊόντα, μπαίνουν καινούργιες ανάγκες που για να ικανοποιηθούν απαιτούν προϊόντα των πιο απομακρυσμένων χωρών και κλιμάτων. Στην θέση της παλαιάς τοπικής και εθνικής αυτάρκειας και αποκλειστικότητας, μπαίνει μια ολόπλευρη συναλλαγή, μια ολόπλευρη αλληλεξάρτηση των εθνών. Κι αυτό που γίνεται στην υλική παραγωγή γίνεται και στην πνευματική παραγωγή. Τα πνευματικά προϊόντα των μεμονωμένων εθνών γίνονται κοινό κτήμα. Η εθνική μονομέρεια και ο εθνικός περιορισμός γίνονται όλο και πιο αδύνατα και από τις πολλές εθνικές και τoπικές φιλολογίες διαμορφώνεται μια παγκόσμια φιλολογία.

Με την γρήγορη βελτίωση όλων των εργαλείων παραγωγής, με την απεριόριστη διευκόλυνση των επικοινωνιών, η αστική τάξη τραβάει στον πολιτισμό όλα, ακόμα και τα πιο βάρβαρα έθνη. Οι φθηνές τιμές των εμπορευμάτων της είναι το βαρύ πυροβολικό που γκρεμίζει όλα τα σινικά τείχη, και που αναγκάζει να συνθηκολογήσει ακόμα και το πιο σκληροτράχηλο μίσος των βαρβάρων ενάντια στους ξένους. Αναγκάζει όλα τα έθνη να δεχθούν τον αστικό τρόπο παραγωγής, αν δεν θέλουν να χαθούν. Τα αναγκάζει να εισαγάγουν στην χώρα τους τον λεγόμενο πολιτισμό, δηλαδή να γίνουν αστοί. Με μια λέξη, δημιουργεί έναν κόσμο «κατ’ εικόνα της».

Η αστική τάξη υπέταξε την ύπαιθρο στην κυριαρχία της πόλεως. Δημιούργησε τεράστιες πόλεις, αύξησε σε μεγάλο βαθμό τον αριθμό τον αστικού πληθυσμού σε σύγκριση με τον αγροτικό και απέσπασε έτσι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού από την ηλιθιότητα της αγροτικής ζωής. Όπως εξάρτησε την ύπαιθρο από την πόλη, έτσι εξάρτησε τις βάρβαρες και τις μισοβάρβαρες χώρες από τις πολιτισμένες, τους αγροτικούς λαούς από τους αστικούς λαούς, την Ανατολή από την Δύση.

Η αστική τάξη όλο και περισσότερο καταργεί τον κατακερματισμό των μέσων παραγωγής, της ιδιοκτησίας και του πληθυσμού. Συσσώρευσε τον πληθυσμό, συγκεντροποίησε τα μέσα παραγωγής και συγκέντρωσε την ιδιοκτησία σε λιγοστά χέρια. Η αναγκαία συνέπεια ήταν ο πολιτικός συγκεντρωτισμός. Ανεξάρτητες επαρχίες με διαφορετικά συμφέροντα, νόμους, κυβερνήσεις και δασμούς, και που συνδέονταν μεταξύ τους σχεδόν μονάχα με σχέσεις συμμαχίας, συσπειρώθηκαν σε ένα έθνος, μίαν κυβέρνηση, έναν νόμο, ένα εθνικό ταξικό συμφέρον, μια τελωνειακή ζώνη.

Η αστική τάξη μέσα στην μόλις εκατόχρονη ταξική κυριαρχία της δημιούργησε παραγωγικές δυνάμεις πιο μαζικές και πιο κολοσσιαίες από ο,τι όλες μαζί οι περασμένες γενεές. Υποταγή των δυνάμεων της φύσεως, μηχανές, εφαρμογή της χημείας στην βιομηχανία και την γεωργία, ατμοπλοΐα, σιδηρόδρομοι, ηλεκτρικοί τηλέγραφοι, εκχέρσωση ολόκληρων ηπείρων, διαρρύθμιση των ποταμών σε πλωτούς, ολόκληροι πληθυσμοί που ξεπετιούνται απ’ την γη-ποιός άλλος προηγούμενος αιώνας θα μπορούσε να υποπτευθεί πως στους κόλπους της κοινωνής εργασίας λαγοκοιμόνταν τέτοιες παραγωγικές δυνάμεις;

Είδαμε, λοιπόν: τα μέσα παραγωγής και συγκοινωνίας που επάνω στην βάση τους διαμορφώθηκε η αστική τάξη, δημιουργήθηκαν στην φεουδαρχική κοινωνία. Σε μια ορισμένη βαθμίδα αναπτύξεως αυτών των μέσων παραγωγής και συγκοινωνίας, οι συνθήκες μέσα στις οποίες παρήγαγε και αντάλλασσε η φεουδαρχική κοινωνία, η φεουδαρχική οργάνωση της γεωργίας και της μανιφακτούρας, με μια λέξη οι φεουδαρχικές σχέσεις ιδιοκτησίας, δεν ανταποκρίνονταν πια στις αναπτυγμένες κιόλας παραγωγικές δυνάμεις. Εμπόδιζαν την παραγωγή αντί να την προωθούν. Μεταβλήθηκαν σε ισάριθμα δεσμά. Έπρεπε να σπάσουν, έσπασαν.

Στην θέση τους μπήκε ο ελεύθερος συναγωνισμός, με μια ανάλογη κοινωνική και πολιτική συγκρότηση, με την οικονομική και πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξεως.

Εμπρος στα μάτια μας συντελείται μια παρόμοια κίνηση. Οι αστικές σχέσεις παραγωγής και ανταλλαγής, οι αστικές σχέσεις ιδιοκτησίας, η σύγχρονη αστική κοινωνία, που δημιούργησε τόσο ισχυρά μέσα παραγωγής και ανταλλαγής, μοιάζει με τον μάγο εκείνο που δεν καταφέρνει πια να κυριαρχήσει επάνω στις καταχθόνιες δυνάμεις που ο ίδιος κάλεσε. Εδώ και δεκάδες χρόνια, η ιστορία της βιομηχανίας και του εμπορίου δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ιστορία της εξεγέρσεως των συγχρόνων παραγωγικών δυνάμεων ενάντια στις σύγχρονες σχέσεις παραγωγής, ενάντια στις σχέσεις ιδιοκτησίας, που αποτελούν τους όρους υπάρξεως της αστικής τάξεως και της κυριαρχίας της. Αρκεί ν’ αναφέρουμε τις εμπορικές κρίσεις που με την περιοδική τους επανάληψη όλο και πιο απειλητικά αμφισβητούν την υπόσταση ολόκληρης της αστικής κοινωνίας. Στις εμπορικές κρίσεις καταστρέφεται τακτικά ένα μεγάλο μέρος όχι μονάχα των έτοιμων προϊόντων, αλλά ακόμα και των παραγωγικών δυνάμεων που ήδη είχαν δημιουργηθεί.
Στις κρίσεις ξεσπά μια κοινωνική επιδημία που σε κάθε άλλη προηγούμενη εποχή θα φαινόταν σαν παραλογισμός, η επιδημία της υπερπαραγωγής. Η κοινωνία ξαφνικά ευρίσκεται πάλι πίσω σε κατάσταση στιγμιαίας βαρβαρότητας. Θα ‘λεγε κάποιος ότι ένας λιμός, ένας γενικός καταστροφικός πόλεμος της έκοψε όλα τα μέσα υπάρξεως.
H βιομηχανία, το εμπόριο φαίνονται εκμηδενισμένα. Και γιατί; Γιατί η κοινωνία έχει πάρα πολύ πολιτισμό, πάρα πολλά μέσα υπάρξεως, πάρα πολλή βιομηχανία, πάρα πολύ εμπόριο. Οι παραγωγικές δυνάμεις που διαθέτει δεν χρησιμεύουν πια για την προώθηση του αστικού πολιτισμού και των αστικών σχέσεων ιδιοκτησίας. Αντίθετα, έγιναν πάρα πολύ μεγάλες γι’ αυτές τις σχέσεις, εμποδίζονται από αυτές. Και κάθε φορά που οι παραγωγικές δυνάμεις ξεπερνούν το εμπόδιο αυτό, φέρνουν σε αναταραχή ολόκληρη την αστική κοινωνία, απειλούν την ύπαρξη της αστικής ιδιοκτησίας. Οι αστικές σχέσεις έγιναν πάρα πολύ στενές για να περιλάβουν τα πλούτη που δημιουργήθηκαν απ’ αυτές.
Πώς ξεπερνά η αστική τάξη τις κρίσεις; Από την μια μεριά καταστρέφοντας αναγκαστικά μάζες από παραγωγικές δυνάμεις. Από την άλλη, κατακτώντας καινούργιες αγορές και εκμεταλλευόμενη πιο βαθειά τις παλαιές. Πώς, λοιπόν; Προετοιμάζοντας πιο ολόπλευρες και πιο τεράστιες κρίσεις και ελαττώνοντας τα μέσα για να προλαβαίνει τις κρίσεις.

Τα όπλα που χρησιμοποίησε η αστική τάξη για ν’ ανατρέψει τη φεουδαρχία στρέφονται τώρα ενάντια στην ίδια την αστική τάξη.

Όμως η αστική τάξη δεν σφυρηλάτησε μονάχα τα όπλα που της φέρνουν τον θάνατο. Δημιούργησε και τους ανθρώπους που θα χειρισθούν αυτά τα όπλα, τους συγχρόνους εργάτες, τους προλετάριους.

Στον βαθμό που αναπτύσσεται η αστική τάξη, δηλαδή το κεφάλαιο, στον ίδιο βαθμό αναπτύσσεται και το προλεταριάτο, η τάξη των συγχρόνων εργατών που ζουν μονάχα τόσο, όσο βρίσκουν δουλειά, και που βρίσκουν τόσο δουλειά, όσο η δουλειά τους αυξάνει το κεφάλαιο. Αυτοί οι εργάτες που είναι αναγκασμένοι να πωλούνται κομματάκι-κομματάκι, είναι ένα εμπόρευμα όπως κάθε άλλο εμπορικό είδος, και γι’ αυτό είναι εκτεθειμένοι σ’ όλες τις εναλλαγές τον συναγωνισμού, σε όλες τις διακυμάνσεις της αγοράς.

Με την επέκταση των μηχανών και με τον καταμερισμό της εργασίας, η δουλειά των προλεταρίων έχασε κάθε ανεξάρτητο χαρακτήρα, και μαζί κάθε θέλγητρο για τον εργάτη. Ο εργάτης γίνεται ένα απλό εξάρτημα της μηχανής απ’ το οποίο ζητούν μονάχα τον πιο απλό, τον πιο μονότονο χειρισμό, αυτόν που μπορεί να μαθευθεί πιο εύκολα. Γι’ αυτό, τα έξοδα που στοιχίζει ο εργάτης περιορίζονται σχεδόν μονάχα στα μέσα υπάρεξως που χρειάζεται για την συντήρησή του και για την διαιώνιση του γένους του.

Η τιμή όμως ενός εμπορεύματος, επομένως και της εργασίας, είναι ίση με το κόστος της παραγωγής. Στον βαθμό επομένως που αυξάνει η αποκρουστικότητα της δουλειάς, πέφτει και ο μισθός. Ακόμα περισσότερο, στον βαθμό που αυξάνουν οι μηχανικές εγκαταστάσεις και ο καταμερισμός της εργασίας, στον ίδιο βαθμό αυξάνει και η μάζα της εργασίας, είτε με την αύξηση των ωρών εργασίας, είτε με την αύξηση της εργασίας που ζητούν απ’ αυτόν σε ένα δοσμένο χρονικό διάστημα, είτε με την επιτάχυνση της κινήσεως των μηχανών κλπ.

Η σύγχρονη βιομηχανία μετέτρεψε το μικρό εργαστήρι του πατριαρχικού μάστορα στο μεγάλο εργοστάσιο του βιομηχάνου καπιταλιστή. Οι εργατικές μάζες, στριμωγμένες στα εργοστάσια, οργανώνονται στρατιωτικά. Τους βάζουν σαν απλούς στρατιώτες της βιομηχανίας κάτω από την επίβλεψη μιας ολόκληρης ιεραρχίας από υπαξιωματικούς και αξιωματικούς.
Δεν είναι μονάχα σκλάβοι της αστικής τάξεως, του αστικού κράτους, αλλά κάθε ημέρα, κάθε ώρα, υποδουλώνονται από τις μηχανές, από τον αρχιεργάτη και πριν απ’ όλα από τον ίδιο τον αστό εργοστασιάρχη. Όσο πιο πολύ o δεσποτισμός αυτός διακηρύσσει ανοικτά σαν σκοπό του το κέρδος, τόσο πιο μικροπρεπής, πιο μισητός, πιο εξοργιστικός γίνεται.

Όσο πιο λίγη μαστοριά και δύναμη απαιτεί η χειρωνακτική εργασία, δηλαδή όσο πιο πολύ εξελίσσεται η σύγχρονη βιομηχανία, τόσο πιο πολύ η δουλειά των ανδρών εκτοπίζεται από την δουλειά των γυναικών και των παιδιών. Οι διακρίσεις ηλικίας και φύλου δεν έχουν πια κοινωνική σημασία για την εργατική τάξη. Δεν υπάρχουν πια παρά εργαλεία δουλειάς που η τιμή τους ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.

Όταν συμπληρωθεί η εκμετάλλευση του εργάτη από τον εργοστασιάρχη ως το σημείο εκείνο που ο εργάτης να έχει εισπράξει τον μισθό του σε χρήμα, τότε πέφτουν επάνω του τα άλλα τμήματα της αστικής τάξεως: ο σπιτονοικοκύρης, ο μπακάλης, ο ενεχυροδανειστής κλπ.

Οι πρώην μεσαίες τάξεις, οι μικροί βιομήχανοι, έμποροι και εισοδηματίες, οι βιοτέχνες και αγρότες, όλες αυτές οι τάξεις κατρακυλούν στο προλεταριάτο, από την μια γιατί το μικρό τους κεφάλαιο δεν φθάνει για την επιχείρηση της μεγάλης βιομηχανίας και υποκύπτει στον συναγωνισμό με τους μεγαλύτερους καπιταλιστές, κι από την άλλη, γιατί νέοι τρόποι παραγωγής υποβιβάζουν την σημασία της επαγγελματικής τους δεξιοτεχνίας. Έτσι το προλεταριάτο στρατολογείται από όλες τις τάξεις του πληθυσμού.

Το προλεταριάτο περνάει από διάφορα στάδια αναπτύξεως. Η πάλη του ενάντια στην αστική τάξη αρχίζει από την ημέρα που αρχίζει να υπάρχει.

Στην αρχή παλεύουν οι μεμονωμένοι εργάτες, ύστερα οι εργάτες ενός εργοστασίου, μετά οι εργάτες ενός κλάδου σε κάποιο μέρος ενάντια στο μεμονωμένο αστό που τους εκμεταλλεύεται άμεσα. Στρέφουν τις επιθέσεις τους όχι μονάχα ενάντια στις αστικές σχέσεις παραγωγής, τις στρέφουν ενάντια στα ίδια τα εργαλεία παραγωγής. Καταστρέφουν τα ξένα ανταγωνιστικά εμπορεύματα, σπάνε τις μηχανές, καίνε τα εργοστάσια και προσπαθούν να κατακτήσουν ξανά την χαμένη θέση του μεσαιωνικού εργάτη.

Σ’ αυτό το στάδιο, οι εργάτες αποτελούν μία μάζα διασκορπισμένη σ’ όλη την χώρα και κατακερματισμένη από τον συναγωνισμό. Η μαζική συσπείρωση των εργατών δεν είναι ακόμα η συνέπεια της δικής τους συνενώσεως, αλλά η συνέπεια της συνενώσεως της αστικής τάξεως που, για να επιτύχει τους δικούς της πολιτικούς σκοπούς, είναι υποχρεωμένη να βάλει σε κίνηση ολόκληρο το προλεταριάτο και έχει για την ώρα την δύναμη να το κάνει αυτό.
Σ’ αυτό το στάδιο, επομένως, οι προλετάριοι δεν καταπολεμούν ακόμη τους δικούς τους εχθρούς, αλλά τους εχθρούς των εχθρών τους, τα υπολείμματα της απόλυτης μοναρχίας, τους γαιοκτήμονες, τους μη βιομηχάνους αστούς, τους μικροαστούς. Έτσι, όλη η ιστορική κίνηση είναι συγκεντρωμένη στα χέρια της αστικής τάξεως. Κάθε νίκη που κερδίζεται μ’ αυτόν τον τρόπο είναι νίκη της αστικής τάξεως.

Με την ανάπτυξη της βιομηχανίας, όμως, το προλεταριάτο δεν πληθαίνει μονάχα, αλλά και συσπειρώνεται σε μεγαλύτερες μάζες, η δύναμή του μεγαλώνει και την δύναμή του αυτή την νοιώθει περισσότερο. Τα συμφέροντα, οι συνθήκες ζωής του προλεταριάτου εξισώνονται όσο πάει και περισσότερο από το γεγονός ότι η μηχανή σβήνει όλο και πιο πολύ τις διακρίσεις στην δουλειά και πιέζει σχεδόν παντού το μεροκάματο σ’ ένα εξίσου χαμηλό επίπεδο.
Ο αυξανόμενος συναγωνισμός των αστών ανάμεσά τους και οι εμπορικές κρίσεις που προκαλεί ο συναγωνισμός αυτός, κάνουν τον μισθό των εργατών όλο και πιο ασταθή. Η αδιάκοπη, όσο και πιο γρήγορη τελειοποίηση της μηχανής κάνει την θέση τους όλο και πιο επισφαλή. Οι συγκρούσεις ανάμεσα στον μεμονωμένο εργάτη και στον μεμονωμένο αστό παίρνουν όλο και περισσότερο το χαρακτήρα συγκρούσεων ανάμεσα σε δύο τάξεις. Οι εργάτες αρχίζουν έτσι να συγκροτούν συνασπισμούς ενάντια στους αστούς. Συνασπίζονται για να υπερασπίσουν τον μισθό της εργασίας τους. Ιδρύουν ακόμα και μόνιμες ενώσεις για να εξασφαλίσουν τα μέσα στην περίπτωση ενδεχομένων ανταρσιών. Εδώ κι εκεί η πάλη ξεσπάει με την μορφή εξεγέρσεων.

Από καιρό σε καιρό οι εργάτες νικούν, αλλά η νίκη τους είναι παροδική. Το πραγματικό αποτέλεσμα των αγώνων τους δεν είναι η άμεση επιτυχία, αλλά η συνένωση των εργατών που ολοένα επεκτείνεται. Η ενότητα αυτή προωθείται από τα αναπτυσσόμενα μέσα συγκοινωνίας που παράγονται από την μεγάλη βιομηχανία και που συνδέουν μεταξύ τους τους εργάτες από διάφορα μέρη. Και φθάνει μονάχα να συνδεθούν μεταξύ τους για να συνενωθούν οι πολλοί τοπικοί αγώνες, που έχουν παντού τον ίδιο χαρακτήρα, σε μια εθνική πάλη, μια ταξική πάλη. Κάθε ταξικός αγώνας όμως είναι πολιτικός αγώνας. Και την ένωση, που οι αστοί του μεσαίωνα με τους καροδρόμους του χρειάστηκαν αιώνες για να την πραγματοποιήσουν, οι σύγχρονοι προλετάριοι την πραγματοποιούν με τους σιδηροδρόμους μέσα σε λίγα χρόνια.

Αυτή η οργάνωση των προλεταρίων σε τάξη και επομένως σε πολιτικό κόμμα, διασπάται πάλι κάθε στιγμή από τον συναγωνισμό που υπάρχει ανάμεσα στους ιδίους τους εργάτες. Ξαναγεννιέται, όμως, πάντα, όλο και πιο δυνατή, πιο στέρεη, πιο ισχυρή. Επωφελείται από τις διασπάσεις μέσα στην ίδια την αστική τάξη και επιβάλλει έτσι την αναγνώριση με νομοθετική μορφή ορισμένων συμφερόντων των εργατών. Έτσι επέβαλε τον νόμο για το δεκάωρο στην Αγγλία.

Γενικά, οι συγκρούσεις μέσα στην παλαιά κοινωνία ευνοούν με πολλούς τρόπους την πορεία αναπτύξεως του προλεταριάτου. Η αστική τάξη ευρίσκεται σε κατάσταση αδιακόπου αγώνος: πρώτα, ενάντια στην αριστοκρατία. Αργότερα, ενάντια στα τμήματα εκείνα της ίδιας της αστικής τάξεως που τα συμφέροντά τους έρχονται σε αντίθεση με την πρόοδο της βιομηχανίας.
Και πάντα, ενάντια στην αστική τάξη όλων των άλλων χωρών. Σε όλους αυτούς τους αγώνες, είναι υποχρεωμένη να κάνει έκκληση στο προλεταριάτο, να ζητάει την βοήθειά του και να το τραβάει έτσι στην πολιτική κίνηση. Έτσι, η ίδια η αστική τάξη προμηθεύει στους προλετάριους τα δικά της στοιχεία μορφώσεως, δηλαδή τα όπλα ενάντια στον ίδιο τον εαυτό της.

Ακόμα, όπως είδαμε, με την πρόοδο της βιομηχανίας ολόκληρα συστατικά μέρη της κυρίαρχης τάξεως κατρακυλούν στο προλεταριάτο ή, τουλάχιστον, βλέπουν να απειλούνται οι όροι της ζωής τους. Κι αυτά φέρνουν στο προλεταριάτο πολλά στοιχεία μορφώσεως.

Τέλος, σε περιόδους που ο ταξικός αγώνας πλησιάζει στην λύση του, η πορεία διαλύσεως μέσα στην κυρίαρχη τάξη, μέσα σ’ όλη την παλαιά κοινωνία, παίρνει ένα χαρακτήρα τόσο σφοδρό, τόσο κτυπητό, που ένα μικρό τμήμα της κυρίαρχης τάξεως αποσπάται απ’ αυτήν και προσχωρεί στην επαναστατική τάξη, την τάξη που κρατά στα χέρια της το μέλλον. Όπως παλαιά, επομένως, ένα μέρος των ευγενών πέρασε στην αστική τάξη, έτσι και τώρα ένα τμήμα της αστικής τάξεως περνά στο προλεταριάτο, και ειδικά ένα τμήμα από τους αστούς ιδεολόγους που κατάφεραν να ανυψωθούν έως την θεωρητική κατανόηση όλης της ιστορικής κινήσεως.

Απ’ όλες τις τάξεις που σήμερα ευρίσκονται αντιμέτωπες με την αστική τάξη, μόνο το προλεταριάτο είναι τάξη αληθινά επαναστατική. Οι υπόλοιπες τάξεις χάνονται κι εξαφανίζονται από την μεγάλη βιομηχανία, ενώ το προλεταριάτο είναι το πιο χαρακτηριστικό προϊόν της.

Οι μεσαίες τάξεις, ο μικρός βιομήχανος, ο μικρέμπορας, o βιοτέχνης, ο αγρότης, όλοι αυτοί πολεμούν την αστική τάξη για να διατηρήσουν την ύπαρξή τους σαν μεσαίες τάξεις και να σωθούν απ’ τον αφανισμό. Δεν είναι λοιπόν επαναστατικές αλλά συντηρητικές. Κάτι παραπάνω, είναι αντιδραστικές, γιατί ζητούν να στρέψουν προς τα πίσω τον τροχό της ιστορίας. Αν είναι επαναστατικές, είναι σχετικά με το επικείμενο πέρασμά τους στο προλεταριάτο, και τότε δεν υπερασπίζουν τα σημερινά, αλλά τα μελλοντικά τους συμφέροντα, εγκαταλείπουν την δική τους άποψη για να πάνε με την άποψη του προλεταριάτου.

Το λούμπεν προλεταριάτο, αυτό το παθητικό προϊόν σαπίλας των πιο χαμηλών στρωμάτων της παλαιάς κοινωνίας, παρασέρνεται εδώ κι εκεί στο κίνημα από την προλεταριακή επανάσταση, όμως απ’ τις συνθήκες της ζωής του είναι πάντα πρόθυμο να πουληθεί για αντιδραστικές ενέργειες.

Οι όροι υπάρξεως της παλαιάς κοινωνίας έχουν πια εκμηδενισθεί μέσα στις συνθήκες υπάρξεως του προλεταριάτου. O προλετάριος δεν έχει ιδιοκτησία. Οι σχέσεις του με την γυναίκα του και με τα παιδιά δεν έχουν πια τίποτα το κοινό με τις σχέσεις της αστικής οικογενείας. Η σύγχρονη βιομηχανική εργασία, η σύγχρονη υποδούλωση στο κεφάλαιο, που είναι ίδια στην Αγγλία και την Γαλλία, στην Αμερική και την Γερμανία, αφαίρεσε από τον προλετάριο κάθε εθνικό χαρακτήρα. Οι νόμοι, η ηθική, η θρησκεία είναι γι’ αυτόν τόσες αστικές προλήψεις, όσα αστικά συμφέροντα κρύβονται πίσω τους.

Όλες οι προηγούμενες τάξεις που έπαιρναν την εξουσία προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την θέση που κατέκτησαν, υποτάσσοντας όλη την κοινωνία στους όρους του δικού τους τρόπου ιδιοποιήσεως. Οι προλετάριοι μπορούν να κατακτήσουν τις κοινωνικές παραγωγικές δυνάμεις μονάχα καταργώντας τον ως σήμερα δικό τους τρόπο ιδιοποιήσεως και επομένως όλο τον ως τώρα τρόπο ιδιοποιήσεως. Οι προλετάριοι δεν έχουν τίποτα δικό τους να εξασφαλίσουν, έχουν όμως να καταστρέψουν κάθε ως τώρα ατομική ασφάλεια και ατομική εξασφάλιση.

Όλα τα προηγούμενα κινήματα ήταν κινήματα της μειοψηφίας ή προς όφελος μιας μειοψηφίας. Το προλεταριακό κίνημα είναι το αυτοτελές κίνημα της τεράστιας πλειοψηφίας προς όφελος της τεράστιας πλειοψηφίας. Το προλεταριάτο, το κατώτερο στρώμα της σημερινής κοινωνίας, δεν μπορεί να σηκωθεί, δεν μπορεί ν’ ανυψωθεί χωρίς να τιναχθεί στον αέρα όλο το εποικοδόμημα των στρωμάτων που αποτελούν την επίσημη κοινωνία.

Η πάλη του προλεταριάτου ενάντια στην αστική τάξη, αν όχι στο περιεχόμενο, στην μορφή είναι κατ’ αρχήν εθνική. Φυσικά, το προλεταριάτο κάθε χώρας πρέπει να ξεμπερδέψει πριν απ’ όλα με την δική του αστική τάξη.

Χαράζοντας τις γενικές φάσεις της εξελίξεως του προλεταριάτου, παρακολουθήσαμε τον λίγο-πολύ καλυμμένο εμφύλιο πόλεμο μέσα στην υπάρχουσα κοινωνία, ἐως το σημείο που o πόλεμος αυτός ξεσπά σε ανοικτή επανάσταση και το προλεταριάτο θεμελιώνει την κυριαρχία του με τη βίαιη ανατροπή της αστικής τάξεως.

Όπως είδαμε, όλες οι προηγούμενες κοινωνίες στηρίζονταν στην αντίθεση ανάμεσα σε τάξεις που καταπιέζουν και σε τάξεις που καταπιέζονται. Για να μπορεί όμως κάποιος να καταπιέζει μία τάξη, πρέπει να εξασφαλίσει στην τάξη αυτή τέτοιους όρους υπάρξως, που να της δίνουν την δυνατότητα να ζει τουλάχιστον την ζωή του σκλάβου. Ο δουλοπάροικος στην εποχή της φεουδαρχίας κατάφερε ν’ ανέβει με την δουλειά του και να γίνει μέλος της κοινότητας, όπως και o μικροαστός κατάφερε να γίνει αστός κάτω από τον ζυγό του φεουδαρχικού απολυταρχισμού.
Αντίθετα, ο σύγχρονος εργάτης, αντί ν’ ανυψώνεται με την πρόοδο της βιομηχανίας, βυθίζεται όλο και πιο χαμηλά, πιο κάτω ακόμα κι από τις συνθήκες ζωής της ίδιας του της τάξεως. Ο εργάτης πέφτει στην αθλιότητα και η μαζική αθλιότητα αυξάνει ακόμη πιο γρήγορα από τον πληθυσμό και τον πλούτο. Έτσι γίνεται φανερό ότι η αστική τάξη είναι ανίκανη να παραμείνει άλλο κυρίαρχη τάξη της κοινωνίας και να επιβάλει στην κοινωνία σαν ρυθμιστικό νόμο τους όρους υπάρξεως της τάξεώς της.
Είναι ανίκανη να κυριαρχεί γιατί είναι ανίκανη να εξασφαλίσει στον σκλάβο της την ύπαρξη, ακόμα και μέσα στη σκλαβιά του, γιατί είναι υποχρεωμένη να τον ρίξει ως την κατάσταση που θα χρειάζεται να τον τρέφει αυτή αντί να τρέφεται η ίδια απ΄’ αυτόν. Η κοινωνία δεν μπορεί πια να ζήσει κάτω από την κυριαρχία της αστικής τάξεως, δηλαδή η ύπαρξη της αστικής τάξεως δεν συμβιβάζεται άλλο με την κοινωνία.

Ο ουσιαστικός όρος για την ύπαρξη και την κυριαρχία της αστικής τάξεως είναι η συσσώρευση του πλούτου στα χέρια ιδιωτών, ο σχηματισμός και η αύξηση του κεφαλαίου. H προϋπόθεση του κεφαλαίου είναι η μισθωτή εργασία. Η μισθωτή εργασία στηρίζεται αποκλειστικά στον συναγωνισμό ανάμεσα στους ίδιους τους εργάτες. Η πρόοδος της βιομηχανίας, που η αστική τάξη είναι ο άβουλος και παθητικός της φορέας, βάζει στην θέση της απομονώσεως των εργατών μέσα από τον συναγωνισμό την επαναστατική τους συνένωση μέσα από την οργάνωση. Έτσι, με την ανάπτυξη της μεγάλης βιομηχανίας αφαιρείται κάτω από τα πόδια της αστικής τάξεως το ίδιο το έδαφος που επάνω στην βάση του παράγει και ιδιοποιείται τα προϊόντα. Πριν απ’ όλα, η αστική τάξη παράγει τους ίδιους τους νεκροθάφτες της. Η πτώση της και η νίκη του προλεταριάτου είναι το ίδιο αναπόφευκτα.

Προλετάριοι και κομμουνιστές

Ποια είναι η σχέση των κομμουνιστών προς τους προλετάριους γενικά;

Οι κομμουνιστές δεν αποτελούν κανένα ιδιαίτερο κόμμα απέναντι στ’ άλλα εργατικά κόμματα.

Δεν έχουν συμφέροντα που ξεχωρίζουν από τα συμφέροντα του προλεταριάτου στο σύνολό του.

Δεν διακηρύσσουν κάποιες ιδιαίτερες αρχές, που σύμφωνα μ’ αυτές θα ήθελαν να πλάσουν το προλεταριακό κίνημα.

Οι κομμουνιστές διαφέρουν από τα άλλα προλεταριακά κόμματα μονάχα κατά τούτο: ότι από την μια μεριά, στους διαφόρους εθνικούς αγώνες των προλεταρίων τονίζουν και προβάλλουν τα συμφέροντα που είναι κοινά σ’ όλο το προλεταριάτο κι ανεξάρτητα από την εθνότητα. Και από την άλλη, ότι στις διάφορες βαθμίδες αναπτύξεως του αγώνα ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, εκπροσωπούν πάντα τα συμφέροντα του κινήματος στο σύνολό του.

Στην πράξη, λοιπόν, οι κομμουνιστές είναι το πιο αποφασιστικό τμήμα των εργατικών κομμάτων όλων των χωρών, το τμήμα που τα κινεί πάντα προς τα μπρος. Θεωρητικά, πλεονεκτούν από την υπόλοιπη μάζα του προλεταριάτου με την σωστή αντίληψη για τις συνθήκες, την πορεία και τα γενικά αποτελέσματα του προλεταριακού κινήματος.

Ο άμεσος σκοπός των κομμουνιστών είναι ο ίδιος με τον σκοπό όλων των άλλων προλεταριακών κομμάτων: συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη, ανατροπή της κυριαρχίας της αστικής τάξεως, κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από το προλεταριάτο.

Οι θεωρητικές θέσεις των κομμουνιστών δεν στηρίζονται καθόλου σε ιδέες, σε αρχές, που εφευρέθηκαν ή ανακαλύφθηκαν από τούτον ή εκείνον τον αναμορφωτή του κόσμου.

Οι θέσεις τους αποτελούν μονάχα την γενική έκφραση πραγματικών σχέσεων της υπάρχουσας πάλης των τάξεων, της ιστορικής κινήσεως που συντελείται εμπρός στα μάτια μας. Η κατάργηση των μέχρι τώρα σχέσεων ιδιοκτησίας δεν αποτελεί καθόλου ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του κομμουνισμού.

Όλες οι σχέσεις ιδιοκτησίας υπόκειντο σε μια συνεχή ιστορική αλλαγή, σε μια συνεχή ιστορική μεταβολή.

Η γαλλική επανάσταση, για παράδειγμα, κατήργησε την φεουδαρχική ιδιοκτησία προς όφελος της αστικής ιδιοκτησίας.

Αυτό που χαρακτηρίζει τον κομμουνισμό δεν είναι η κατάργηση της ιδιοκτησίας γενικά, αλλά η κατάργηση της αστικής ιδιοκτησίας.

Η σύγχρονη, όμως, αστική ατομική ιδιοκτησία είναι η τελευταία, η πληρέστερη έκφραση της παραγωγής και ιδιοποίησης των προϊόντων, που στηρίζεται σε ταξικές αντιθέσεις, στην εκμετάλλευση τον ενός απ’ τον άλλον.

Μ’ αυτήν την έννοια, οι κομμουνιστές μπορούν να συνοψίσουν την θεωρία τους σ’ αυτήν την μοναδική διατύπωση: κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας.

Μας κατηγόρησαν εμάς τους κομμουνιστές, πως θέλουμε να καταργήσουμε την ιδιοκτησία που αποκτήθηκε με την προσωπική δουλειά, με την ατομική εργασία, την ιδιοκτησία που αποτελεί την βάση κάθε προσωπικής ελευθερίας, δραστηριότητας και αυτοτέλειας.

Την ιδιοκτησία που είναι προϊόν δουλειάς, που αποκτήθηκε και κερδήθηκε με την προσωπική εργασία! Μήπως μιλάτε για την μικροαστική, την μικροαγροτική ιδιοκτησία που είναι προγενέστερη από την αστική ιδιοκτησία; Αυτή δεν χρειάζεται να την καταργήσουμε εμείς, αυτήν την κατήργησε και την καταργεί καθημερινά η ανάπτυξη της βιομηχανίας.

‘Η μήπως μιλάτε για την σύγχρονη αστική ατομική ιδιοκτησία;

Αλλά μήπως η μισθωτή εργασία, η εργασία του προλεταριάτου, του δημιουργεί ιδιοκτησία; Καθόλου. Δημιουργεί το κεφάλαιο, δηλαδή την ιδιοκτησία που εκμεταλλεύεται την μισθωτή εργασία και που μπορεί να αυξάνει μόνο με τον όρο ότι θα παράγει καινούργια μισθωτή εργασία, για να την εκμεταλλεύεται και πάλι. Στην τωρινή της μορφή, η ιδιοκτησία κινείται μέσα στην αντίθεση του κεφαλαίου και της μισθωτής εργασίας. Ας εξετάσουμε τις δύο πλευρές αυτής της αντιθέσεως.

Το να είσαι καπιταλιστής δεν σημαίνει να κατέχεις μονάχα μια καθαρά προσωπική θέση, αλλά μια κοινωνική θέση στην παραγωγή. Το κεφάλαιο είναι συλλογικό προϊόν και μπορεί να μπει σε κίνηση μονάχα με την κοινή δράση πολλών μελών και, σε τελευταία ανάλυση μάλιστα, μονάχα με την κοινή δράση όλων των μελών της κοινωνίας.

Το κεφάλαιο, λοιπόν, δεν είναι μια προσωπική δύναμη, αλλά μια κοινωνική δύναμη.

Εάν λοιπόν το κεφάλαιο μεταβληθεί σε κοινή ιδιοκτησία, που θα ανήκει σ’ όλα τα μέλη της κοινωνίας, τότε δεν μετατρέπεται μια προσωπική ιδιοκτησία σε κοινωνική. Μεταβάλλεται μονάχα ο κοινωνικός χαρακτήρας της ιδιοκτησίας. Χάνει τον ταξικό της χαρακτήρα.

Ας έρθουμε στην μισθωτή εργασία.

Η μέση τιμή της μισθωτής εργασίας είναι το κατώτατο όριο του μισθού της εργασίας, δηλαδή του ποσού των μέσων συντηρήσεως που είναι απαραίτητα για να διατηρηθεί ο εργάτης στην ζωή σαν εργάτης. Αυτό λοιπόν που ιδιοποιείται ο εργάτης με την δραστηριότητά του, τον φθάνει ίσα-ίσα για να αναπαράγει μονάχα την γυμνή ύπαρξή του.
Με κανέναν τρόπο δεν θέλουμε να καταργήσουμε αυτήν την προσωπική ιδιοποίηση των προϊόντων της εργασίας, που είναι απαραίτητη για την αναπαραγωγή της άμεσης ζωής, μια ιδιοποίηση, που δεν αφήνει κανένα καθαρό κέρδος που θα μπορούσε να δώσει δικαίωμα επάνω σε ξένη δουλειά. Θέλουμε μονάχα να εξαλείψουμε τον άθλιο χαρακτήρα αυτής της ιδιοποιήσεως, όπου ο εργάτης ζει μόνο για να αυξάνει το κεφάλαιο και ζει μόνο όσο το απαιτούν τα συμφέροντα της κυρίαρχης τάξεως.

Στην αστική κοινωνία η ζωντανή δουλειά είναι μονάχα ένα μέσο για να αυξάνει η συσσωρευμένη εργασία. Στην κομμουνιστική κοινωνία η συσσωρευμένη εργασία είναι μονάχα ένα μέσο για να διευρύνει, να πλουτίζει και να προάγει την ζωή των εργατών.

Στην αστική κοινωνία, λοιπόν, το παρελθόν κυριαρχεί πάνω στο παρόν. Στην κομμουνιστική κοινωνία το παρόν κυριαρχεί πάνω στο παρελθόν. Στην αστική κοινωνία το κεφάλαιο είναι αυτοτελές και προσωπικό, ενώ το άτομο που δρα είναι χωρίς αυτοτέλεια και χωρίς προσωπικότητα.

Και την κατάργηση αυτής της καταστάσεως η αστική τάξη την ονομάζει κατάργηση της προσωπικότητας και της ελευθερίας! Και με το δίκιο της. Γιατί πρόκειται ουσιαστικά για την κατάργηση της αστικής προσωπικότητας, της αστικής αυτοτέλειας και της αστικής ελευθερίας.

Με την λέξη ελευθερία εννοούν, μέσα στις τωρινές συνθήκες των αστικών σχέσεων παραγωγής, τo ελεύθερο εμπόριο, την ελεύθερη αγορά και πώληση.

Αν όμως εξαφανισθεί το εμπόριο, εξαφανίζεται μαζί και το ελεύθερο εμπόριο. Οι φλυαρίες για ελεύθερο εμπόριο, καθώς και τα παχιά λόγια της αστικής μας τάξεως για ελευθερία, έχουν γενικά κάποιο νόημα όταν πρόκειται για το δεσμευμένο εμπόριο, για τον υποδουλωμένο αστό του μεσαίωνος, δεν έχουν όμως κανένα νόημα όταν πρόκειται για την κομμουνιστική κατάργηση του εμπορίου, για την κατάργηση των αστικών σχέσεων παραγωγής και για την κατάργηση της ίδιας της αστικής τάξεως.

Σας πιάνει τρόμος γιατί θέλουμε να καταργήσουμε την ατομική ιδιοκτησία. Όμως στην σημερινή σας κοινωνία, η ατομική ιδιοκτησία έχει καταργηθεί για τα εννεά δέκατα τωv μελών της. Και υπάρχει ίσα-ίσα, γιατί δεν υπάρχει για τα εννεά δέκατα. Μας κατηγορείτε, λοιπόν, γιατί θέλουμε να καταργήσουμε μία ιδιοκτησία που προϋποθέτει σαν απαραίτητο όρο την έλλειψη ιδιοκτησίας για την τεράστια πλειοψηφία της κοινωνίας.

Με μια λέξη, μας κατηγορείτε γιατί θέλουμε να καταργήσουμε την δική σας ιδιοκτησία. Ναι, πραγματικά αυτό θέλουμε.

Από την στιγμή που η εργασία δεν θα μπορεί πια να μετατρέπεται σε κεφάλαιο, σε χρήμα, σε γαιοπρόσοδο, με μια λέξη, σε κοινωνική δύναμη που μπορεί να μονοπωληθεί, δηλαδή από την στιγμή που η προσωπική ιδιοκτησία δεν θα μπορεί πια να μεταβάλλεται σε αστική ιδιοκτησία, απ’ αυτήν την στιγμή διακηρύσσετε ότι καταργείται το άτομο.

Ομολογείτε, λοιπόν, πως με την λέξη άτομο δεν εννοείτε παρά μονάχα τον αστό, μονάχα τον αστό ιδιοκτήτη. Κι αυτό το άτομο πρέπει πραγματικά να εξαλειφθεί.

Ο κομμουνισμός δεν αφαιρεί από κανέναν την δυνατότητα να ιδιοποιείται κοινωνικά προϊόντα. Αφαιρεί μόνο την δυνατότητα να υποδουλώνει με την ιδιοποίηση αυτήν ξένη εργασία.

Αντέταξαν ότι με την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας θα σταματήσει κάθε δραστηριότητα και ότι θα επικρατήσει μια γενική τεμπελιά.

Αν ήταν έτσι, τότε από πολύν καιρό η αστική κοινωνία θα είχε καταστραφεί από την αδράνεια, αφού αυτοί που δουλεύουν σ’ αυτήν δεν κερδίζουν τίποτα, κι αυτοί που κερδίζουν δεν δουλεύουν. Όλος αυτός ο συλλογισμός καταλήγει στην ταυτολογία ότι δεν θα υπάρχει πια μισθωτή εργασία, μόλις θα παύσει να υπάρχει πια κεφάλαιο.

Όλες οι αντιρρήσεις που στρέφονται ενάντια στον κομμουνιστικό τρόπο ιδιοποιήσεως και παραγωγής των υλικών προϊόντων, επεκτάθηκαν επίσης και ενάντια στην ιδιοποίηση και την παραγωγή των προϊόντων της πνευματικής εργασίας. Όπως για τον αστό η κατάργηση της ταξικής ιδιοκτησίας σημαίνει την κατάργηση της ίδιας της παραγωγής, έτσι και η κατάργηση της ταξικής μορφώσεως είναι γι’ αυτόν ταυτόσημη με την κατάργηση της μορφώσεως γενικά.

Η μόρφωση, που ο αστός κλαίει τον χαμό της, σημαίνει για την τεράστια πλειοψηφία την μετατροπή της σε εξάρτημα της μηχανής.

Μην λογομαχείτε όμως μαζί μας, αναμετρώντας την κατάργηση της αστικής ιδιοκτησίας με τις αστικές σας αντιλήψεις για ελευθερία, μόρφωση, δίκαιο κλπ. Οι ίδιες οι ιδέες σας είναι προϊόντα των αστικών σχέσεων παραγωγής και ιδιοκτησίας, όπως και το δίκαιό σας είναι η θέληση της τάξεώς σας που αναγορεύθηκε σε νόμο, θέληση που το περιεχόμενό της καθορίζεται από τις υλικές συνθήκες υπάρξεως της τάξεως σας.

Μαζί μ’ όλες τις κυρίαρχες τάξεις που εξαφανίσθηκαν συμμερίζεσθε κι εσείς την συμφεροντολογική αντίληψη, σύμφωνα με την οποία μετατρέπετε τις σχέσεις σας παραγωγής και ιδιοκτησίας, από σχέσεις ιστορικές και παροδικές μέσα στην πορεία της παραγωγής, σε αιωνίους φυσικούς και λογικούς νόμους. Αυτό που παραδέχεσθε για την αρχαία ιδιοκτησία, αυτό που παραδέχεσθε για την φεουδαρχική ιδιοκτησία δεν μπορείτε πια να το παραδεχθείτε για την αστική ιδιοκτησία.

Κατάργηση της οικογένειας! Ακόμα και οι πιο ριζοσπάστες αγανακτούν γι’ αυτήν την επαίσχυντη πρόθεση των κομμουνιστών.

Επάνω σε ποια βάση στηρίζεται η σημερινή, η αστική οικογένεια; Επάνω στο κεφάλαιο, επάνω στο ατομικό κέρδος. Η οικογένεια αυτή σε ολόπλευρα αναπτυγμένη μορφή υπάρχει μονάχα για την αστική τάξη. Έχει όμως το συμπλήρωμά της στην αναγκαστική έλλειψη της οικογενείας για τον προλετάριο και στην δημόσια πορνεία.

Η αστική οικογένεια εξαλείφεται φυσικά μαζί με την εξάλειψη αυτού του συμπληρώματός της, και τα δύο εξαφανίζονται μαζί με την εξαφάνιση του κεφαλαίου.

Μας κατηγορείτε γιατί θέλουμε να καταργήσουμε την εκμετάλλευση των παιδιών απ’ τους γονείς τους; Το ομολογούμε αυτό το έγκλημα.

Μας λέτε, όμως, ότι καταργούμε τις πιο προσφιλείς σχέσεις, αντικαθιστώντας την διαπαιδαγώγηση στο σπίτι με την κοινωνική διαπαιδαγώγηση.

Και μήπως και η δική σας διαπαιδαγώγηση δεν καθορίζεται από την κοινωνία; Μήπως δεν καθορίζεται από τις κοινωνικές συνθήκες μέσα στις οποίες ανατρέφετε τα παιδιά σας με την άμεση ή έμμεση ανάμειξη της κοινωνίας, με το σχολείο κλπ.; Την επίδραση της κοινωνίας στην διαπαιδαγώγηση δεν την εφευρίσκουν οι κομμουνιστές· αυτοί μόνο τον χαρακτήρα της αλλάζουν, αποσπούν την διαπαιδαγώγηση από την επίδραση της κυρίαρχης τάξεως.

Οι αστικές φλυαρίες για την οικογένεια και τη διαπαιδαγώγηση, για τις προσφιλείς σχέσεις των γονιών με τα παιδιά, γίνονται τόσο πιο αηδιαστικές, όσο περισσότερο, εξαιτίας της μεγάλης βιομηχανίας, σπάνε όλοι οι οικογενειακοί δεσμοί για τους προλετάριους και τα παιδιά μεταβάλλονται σε απλά εμπορικά είδη και όργανα εργασίας.

Μα εσείς οι κομμουνιστές θέλετε να φέρετε την κοινοκτημοσύνη των γυναικών, φωνάζει «εν χορώ» ολόκληρη η αστική τάξη.

Ο αστός βλέπει στην γυναίκα του ένα απλό εργαλείο παραγωγής. Ακούει να λένε πως τα εργαλεία παραγωγής πρόκειται να τα εκμεταλλεύονται από κοινού και φυσικά δεν μπορεί να σκεφθεί κάτι άλλο, παρά ότι η μοίρα της κοινοκτημοσύνης θα βρει και τις γυναίκες.

Δεν υποπτεύεται καν πως πρόκειται ακριβώς να καταργηθεί η θέση της γυναίκας σαν απλό εργαλείο παραγωγής.

Κατά τα άλλα, δεν υπάρχει τίποτα πιο γελοίο από την υπερηθική φρίκη που προκαλεί στους αστούς μας η δήθεν επίσημη κοινοκτημοσύνη των γυναικών από τους κομμουνιστές. Οι κομμουνιστές δεν έχουν ανάγκη να καθιερώσουν την κοινοκτημοσύνη των γυναικών: αυτή υπήρχε σχεδόν πάντα.

Οι αστοί μας, μη όντας ευχαριστημένοι απ’ το γεγονός ότι έχουν στην διάθεσή τους τις γυναίκες και τις κόρες των προλετάριών τους, χωρίς καν να γίνεται λόγος για την επίσημη πορνεία, βρίσκουν μια ιδιαίτερη ευχαρίστηση να ξελογιάζουν ο ένας την γυναίκα του άλλου.

Ο αστικός γάμος είναι στην πραγματικότητα η κοινοκτημοσύνη των παντρεμένων γυναικών. Το πολύ-πολύ θα μπορούσαν να κατηγορήσουν τους κομμουνιστές ότι στην θέση μιας υποκριτικά κεκαλυμμένης κοινοκτημοσύνης των γυναικών θέλουν να βάλουν μια επίσημη, ανοικτόκαρδη κοινοκτημοσύνη. ’λλωστε είναι αυτονόητο πως με την κατάργηση των σημερινών σχέσεων παραγωγής εξαφανίζεται και η κοινοκτημοσύνη των γυναικών που απορρέει από αυτές, δηλαδή η επίσημη και η ανεπίσημη πορνεία.

Ακόμα κατηγορήθηκαν οι κομμουνιστές ότι θέλουν τάχα να καταργήσουν την πατρίδα, την εθνότητα.

Οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα. Δεν μπορεί να τους πάρεις αυτό που δεν έχουν. Αφού, όμως, το προλεταριάτο πρέπει κατ’ αρχήν να κατακτήσει την πολιτική εξουσία, να ανυψωθεί σε εθνική τάξη, να συγκροτηθεί το ίδιο σαν έθνος, είναι και το ίδιο ακόμα εθνικό, αν και σε καμμιά περίπτωση με την έννοια που δίνει η αστική τάξη.

Οι εθνικοί χωρισμοί και οι εθνικές αντιθέσεις ανάμεσα στους λαούς εξαφανίζονται όλο και περισσότερο με την ανάπτυξη της αστικής τάξεως, την ελευθερία του εμπορίου, την παγκόσμια αγορά, την ομοιομορφία της βιομηχανικής παραγωγής και των συνθηκών ζωής που αντιστοιχούν σ’ αυτήν.

Η κυριαρχία του προλεταριάτου θα τους εξαφανίσει ακόμα πιο πολύ. Η κοινή δράση, τουλάχιστον των πολιτισμένων χωρών, αποτελεί έναν από τους πρώτους όρους της απελευθερώσεώς του.

Στον βαθμό που θα καταργείται η εκμετάλλευση του ενός ατόμου από το άλλο, θα καταργείται και η εκμετάλλευση του ενός έθνους από το άλλο.

Μαζί με την εξάλειψη της αντιθέσεως των τάξεων στο εσωτερικό των εθνών, εξαλείφεται και η εχθρική στάση των εθνών μεταξύ τους.

Οι κατηγορίες ενάντια στον κομμουνισμό που γίνονται γενικά από θρησκευτική, φιλοσοφική και ιδεολογική σκοπιά δεν αξίζουν να συζητηθούν διεξοδικά.

Χρειάζεται μήπως μεγάλη νοημοσύνη για να καταλάβει κάποιος ότι μαζί με τις συνθήκες ζωής των ανθρώπων, μαζί με τις κοινωνικές τους σχέσεις, με την κοινωνική τους ύπαρξη, αλλάζουν και οι παραστάσεις, οι αντιλήψεις και οι έννοιές τους, με μια λέξη αλλάζει και η συνείδησή τους;

Τι άλλο αποδεικνύει η ιστορία των ιδεών, παρά ότι η πνευματική παραγωγή μεταβάλλεται μαζί με την υλική παραγωγή; Οι κυρίαρχες ιδέες μιας εποχής ήταν πάντα μονάχα οι ιδέες της κυρίαρχης τάξεως.

Μιλούν για ιδέες που επαναστατικοποιούν μίαν ολόκληρη κοινωνία. Μ’ αυτό εκφράζουν μονάχα το γεγονός, ότι μέσα στην παλαιά κοινωνία σχηματίσθηκαν τα στοιχεία μιας νέας, ότι με την διάλυση των παλαιών συνθηκών ζωής συμβαδίζει η διάλυση των παλαιών ιδεών.

Όταν ο αρχαίος κόσμος ευρίσκετο στην δύση του, οι παλαιές θρησκείες νικήθηκαν από την χριστιανική θρησκεία. Όταν το 18ο αιώνα οι χριστιανικές ιδέες υπέκυψαν στις ιδέες του διαφωτισμού, η φεουδαρχική κοινωνία πάλευε για ζωή και θάνατο με την αστική τάξη που ήταν τότε επαναστατική. Οι ιδέες της ελευθερίας της συνειδήσεως και της θρησκείας εξέφραζαν μονάχα την κυριαρχία του ελεύθερου συναγωνισμού στο πεδίο της γνώσεως.

«Αλλά», θα μας πουν, «οι θρησκευτικές, ηθικές, φιλοσοφικές, πολιτικές, νομικές ιδέες κλπ. έχουν βέβαια αλλάζει μέσα στην πορεία της ιστορικής εξελίξεως. Όμως, η θρησκεία, η ηθική, η φιλοσοφία, η πολιτική, το δίκαιο διατηρούνται πάντα μέσα σ’ αυτήν την αλλαγή.

Υπάρχουν ακόμα αιώνιες αλήθειες, όπως η ελευθερία, η δικαιοσύνη κλπ., που είναι κοινές σ’ όλες τις κοινωνικές καταστάσεις. Ο κομμουνισμός όμως καταργεί τις αιώνιες αλήθειες, καταργεί την θρησκεία, την ηθική, αντί να ανανεώσει την μορφή τους, αντιφάσκει επομένως με όλες τις προηγούμενες ιστορικές εξελίξεις.»

Σε τι συνοψίζεται αυτή η κατηγορία; Η ιστορία όλης της έως τώρα κοινωνίας κινήθηκε μέσα σε ταξικές αντιθέσεις, που στις διάφορες εποχές διαμορφώνονταν διαφορετικά.

Όμως, οποιαδήποτε μορφή κι αν πήραν, η εκμετάλλευση του ενός μέρους της κοινωνίας από το άλλο είναι ένα γεγονός κοινό σ’ όλους τους προηγουμένους αιώνες. Γι’ αυτό δεν είναι καθόλου περίεργο ότι η κοινωνική συνείδηση όλων των αιώνων, σε πείσμα κάθε διαφοράς και ποικιλομορφίας, κινείται μέσα σε ορισμένες κοινές μορφές, σε μορφές συνειδήσεως, που θα διαλυθούν ολοκληρωτικά μονάχα με την πλήρη εξαφάνιση της ταξικής αντιθέσεως.

Η κομμουνιστική επανάσταση αποτελεί την πιο ριζική ρήξη με τις πατροπαράδοτες σχέσεις ιδιοκτησίας. Δεν είναι καθόλου περίεργο που στην πορεία της αναπτύξεώς της ξεκόβει με τον πιο ριζικό τρόπο με τις πατροπαράδοτες ιδέες.

Όμως ας αφήσουμε τώρα τις αντιρρήσεις της αστικής τάξεως ενάντια στον κομμουνισμό.

Είδαμε κιόλας πιο πάνω ότι το πρώτο βήμα στην εργατική επανάσταση είναι η ανύψωση του προλεταριάτου σε κυρίαρχη τάξη, η κατάκτηση της δημοκρατίας.

Το προλεταριάτο θα χρησιμοποιήσει την πολιτική του κυριαρχία για ν’ αποσπάσει βαθμιαία από την αστική τάξη όλο το κεφάλαιο, να συγκεντρώσει όλα τα εργαλεία παραγωγής στα χέρια του κράτους, δηλαδή τoυ προλεταριάτου που είναι οργανωμένο σαν κυρίαρχη τάξη, και να αυξήσει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα την μάζα των παραγωγικών δυνάμεων.

Αυτό, φυσικά, στην αρχή μπορεί να γίνει μονάχα με δεσποτικές επεμβάσεις στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας και στις αστικές σχέσεις παραγωγής, δηλαδή με μέτρα που οικονομικά φαίνονται ανεπαρκή και αστήρικτα, αλλά που στην πορεία τον κινήματος ξεπερνούν τον εαυτό τους και γίνονται αναπόφευκτα το μέσο για να ανατραπεί ολόκληρος ο τρόπος παραγωγής.

Αυτά τα μέτρα, φυσικά, θα είναι διαφορετικά ανάλογα με τις διάφορες χώρες.

Ωστόσο, για τις πιο προχωρημένες χώρες θα μπορούν να μπουν σε εφαρμογή, σχεδόν παντού, τα παρακάτω μέτρα:

1. Απαλλοτρίωση της γαιοκτησίας και χρησιμοποίηση της γαιοπροσόδου, για να αντιμετωπισθούν οι κρατικές δαπάνες.
2. Γερή προοδευτική φορολογία.
3. Κατάργηση του κληρονομικού δικαίου.
4. Κατάσχεση της περιουσίας όλων των φυγάδων και των στασιαστών.
5. Συγκέντρωση της πίστεως στα χέρια του κράτους, μέσω μιας εθνικής τράπεζας, που τα κεφάλαιά της θα ανήκουν στο κράτος και που θα έχει το αποκλειστικό μονοπώλιο.
6. Συγκέντρωση στα χέρια του κράτους όλων των μέσων μεταφοράς.
7. Αύξηση του αριθμού των εθνικών εργοστασίων και των εργαλείων παραγωγής. Εκχέρσωση και βελτίωση των γαιών, σύμφωνα μ’ ένα γενικό σχέδιο.
8. Ίση υποχρεωτική δουλειά για όλους. Οργάνωση βιομηχανικών στρατών, ιδιαίτερα για την γεωργία.
9. Συνδυασμός της γεωργίας και της βιομηχανίας. Μέτρα που τείνουν στο να εξαφανίσουν βαθμιαία την διαφορά ανάμεσα στην πόλη και την ύπαιθρο.
10. Δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα παιδιά. Κατάργηση της δουλειάς των παιδιών στα εργοστάσια με την σημερινή της μορφή. Συνδυασμός της εκπαιδεύσεως με την υλική παραγωγή κλπ. κλπ.

Όταν στην πορεία της εξελίξεως θα έχουν εξαφανισθεί οι ταξικές διαφορές, κι όταν θα έχει συγκεντρωθεί όλη η παραγωγή στα χέρια των οργανωμένων ατόμων, τότε η δημόσια εξουσία θα χάσει τον πολιτικό της χαρακτήρα. Η πολιτική εξουσία στην ουσία της είναι η οργανωμένη βία μιας τάξεως για την καταπίεση μιας άλλης. Όταν το προλεταριάτο στην πάλη του ενάντια στην αστική τάξη συγκροτείται αναγκαστικά σε τάξη, όταν γίνεται με μια επανάσταση κυρίαρχη τάξη και σαν κυρίαρχη τάξη καταργεί βίαια τις παλιές σχέσεις παραγωγής, τότε μαζί μ’ αυτές τις σχέσεις παραγωγής καταργεί τους όρους υπάρξεως της ταξικής αντιθέσεως, τις τάξεις γενικά και έτσι και την ίδια την δική του κυριαρχία σαν τάξη.

Στην θέση της παλαιάς αστικής κοινωνίας με τις τάξεις και τις ταξικές της αντιθέσεις έρχεται μια ένωση, όπου η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι η προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων.

Σοσιαλιστική και κομμουνιστική φιλολογία

1. Ο ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΙΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ

α) Ο φεουδαρχικός σοσιαλισμός

Η γαλλική και η αγγλική αριστοκρατία απ’ την ίδια την ιστορική της θέση ήταν προορισμένη να γράφει λίβελους ενάντια στην σύγχρονη αστική κοινωνία. Στην γαλλική επανάσταση του Ιουλίου του 1830, στο αγγλικό κίνημα για την μεταρρύθμιση, η αριστοκρατία υπέκυψε για μια ακόμα φορά στον μισητό νεόπλουτο. Δεν μπορούσε πια να γίνεται λόγος για ένα σοβαρό πολιτικό αγώνα. Μονάχα η φιλολογική πάλη της απέμεινε.

Αλλά και στον τομέα της φιλολογίας είχε γίνει αδύνατη η παλαιά φρασεολογία της εποχής της παλινορθώσεως. Η αριστοκρατία για να προκαλέσει συμπάθειες έπρεπε να παραβλέψει φαινομενικά τα δικά της συμφέροντα και να διατυπώσει το κατηγορητήριό της ενάντια στην αστική τάξη μονάχα προς το συμφέρον της εργατικής τάξεως που ήταν θύμα της εκμεταλλεύσεως. Έτσι απελάμβανε την ικανοποίηση ότι μπορούσε ν’ απευθύνει λίβελους ενάντια στο νέο αφεντικό της και να του ψιθυρίζει στ’ αυτί λίγο-πολύ μαύρες προφητείες.

Μ’ αυτόν τον τρόπο γεννήθηκε ο φεουδαρχικός σοσιαλισμός, μισός ιερεμιάδα, μισός λίβελος, μισός αντίλαλος απ’ το παρελθόν, μισός απειλή για το μέλλον, κάποτε κτυπώντας κατάστηθα την αστική τάξη με πικρόχολη, πνευματική, σαρκαστική κριτική, αλλά που φαινόταν πάντα κωμικός με την ολοκληρωτική ανικανότητά του να κατανοήσει την πορεία της σύγχρονης ιστορίας.

Για να πάρουν μαζί τους τον λαό, ανέμιζαν για σημαία τον προλεταριακό σάκο της επαιτείας. Κάθε φορά όμως που o λαός τους ακολουθούσε, έβλεπε από πίσω τους τα παλαιά φεουδαρχικά οικόσημα και σκόρπιζε ξεσπάζοντας σε βροντερά ασεβή γέλια.

Ένα μέρος από τους Γάλλους νομιμόφρονες και η «Νέα Αγγλία» προσέφεραν στον κόσμο αυτό το θέαμα.

Όταν οι φεουδάρχες αποδεικνύουν ότι ο δικός τους τρόπος εκμεταλλεύσεως ήταν αλλοιώς διαμορφωμένος από τον αστικό, τότε ξεχνούν μονάχα ένα πράγμα, ότι αυτοί ασκούσαν την εκμετάλλευση μέσα σε ολότελα διαφορετικές καταστάσεις και συνθήκες που έχουν ξεπερασθεί σήμερα. Όταν αποδεικνύουν ότι κάτω από την δική τους κυριαρχία δεν υπήρχε το σύγχρονο προλεταριάτο, ξεχνούν μόνο ότι η σύγχρονη αστική τάξη ήταν ίσα-ίσα ένας αναγκαίος γόνος του δικού τους κοινωνικού καθεστώτος.

Κατά τα άλλα αποσιωπούν τόσο λίγο τον αντιδραστικό χαρακτήρα της κριτικής τους, που η κύριά τους κατηγορία ενάντια στην αστική τάξη είναι ακριβώς ότι στο καθεστώς της αναπτύσσεται μια τάξη που θα τινάξει στον αέρα όλο το παλαιό κοινωνικό καθεστώς.

Κατηγορούν την αστική τάξη ακόμα περισσότερο ότι δημιουργεί ένα επαναστατικό προλεταριάτο και όχι ένα προλεταριάτο γενικά.

Γι’ αυτό, στην πολιτική πρακτική συμμετέχουν σ’ όλα τα μέτρα βίας ενάντια στην εργατική τάξη. Και στην καθημερινή ζωή, παρ’ όλη τη φουσκωμένη φρασεολογία τους, καταδέχονται να μαζεύουν τα χρυσά μήλα και να εμπορεύονται και ν’ ανταλλάσσουν την πίστη, τον έρωτα και την τιμή, με μαλλί, κοκκινογούλια και ρακή.

Κι όπως ο παπάς κι ο φεουδάρχης βάδιζαν πάντα χέρι με χέρι, έτσι και ο παπαδίστικος σοσιαλισμός βαδίζει χέρι με χέρι με το φεουδαρχικό σοσιαλισμό.

Δεν υπάρχει πιο εύκολο πράγμα από το να δώσεις ένα σοσιαλιστικό επίχρισμα στον χριστιανικό ασκητισμό. Μήπως o χριστιανισμός δεν καταφέρθηκε κι ενάντια στην ατομική ιδιοκτησία, ενάντια στον γάμο, ενάντια στο κράτος; Μήπως στην θέση τους δεν εκήρυσσε την αγαθοεργία και την ζητιανιά, την αγαμία και την θανάτωση της σάρκας, τον μοναχικό βίο και την εκκλησία; Ο χριστιανικός σοσιαλισμός δεν είναι παρά ο αγιασμός που μ’ αυτόν ο παπάς ευλογεί τον θυμό του αριστοκράτη.

β) Ο μικροαστικός σοσιαλισμός

Η φεουδαρχική αριστοκρατία δεν είναι η μοναδική τάξη που γκρεμίσθηκε από την αστική τάξη, δεν είναι η μοναδική τάξη που οι συνθήκες της ζωής της μαραίνονταν και έσβηναν μέσα στην σύγχρονη αστική κοινωνία. Οι ελεύθεροι αστοί και η μικρή αγροτική τάξη του μεσαίωνα ήταν οι πρόδρομοι της σύγχρονης αστικής τάξεως. Στις βιομηχανικά και εμπορικά λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, αυτή η τάξη εξακολουθεί να φυτοζωεί πλάι στην αστική τάξη που αναπτύσσεται.

Στις χώρες όπου αναπτύχθηκε ο σύγχρονος πολιτισμός, διαμορφώθηκε μια καινούργια τάξη μικροαστών, που ταλαντεύεται ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη και που σαν συμπληρωματικό κομμάτι της αστικής κοινωνίας ξαναδημιουργείται πάντα απ’ την αρχή, που τα μέλη της όμως εκσφενδονίζονται διαρκώς μέσα από τον συναγωνισμό προς τα κάτω, προς το προλεταριάτο, και που ακόμα, με την ανάπτυξη της μεγάλης βιομηχανίας, βλέπουν να πλησιάζει η στιγμή που θα εξαφανισθούν ολότελα σαν αυτοτελές τμήμα της σύγχρονης κοινωνίας και θα αντικατασταθούν στο εμπόριο, την μανιφακτούρα και την γεωργία, με επιστάτες και υπηρέτες.

Σε χώρες όπως στην Γαλλία, όπου η αγροτική τάξη αποτελεί πολύ περισσότερο από το μισό του πληθυσμού, ήταν φυσικό συγγραφείς, που πήγαιναν μαζί με το προλεταριάτο ενάντια στην αστική τάξη, να χρησιμοποιήσουν στην κριτική τους για το αστικό καθεστώς το μικροαστικό και μικροαγροτικό μέτρο και να πάρουν το μέρος των εργατών από την μικροαστική σκοπιά. Έτσι διαμορφώθηκε ο μικροαστικός σοσιαλισμός. Ο Σισμοντί είναι ο αρχηγός αυτής της φιλολογίας, όχι μονάχα για την Γαλλία, αλλά και για την Αγγλία.

Ο σοσιαλισμός αυτός ανέλυσε με πολύ μεγάλη οξύνοια τις αντιφάσεις που υπάρχουν στις σύγχρονες σχέσεις παραγωγής. Ξεσκέπασε τις υποκριτικές ωραιοποιήσεις των οικονομολόγων. Απέδειξε με αδιάψευστο τρόπο τα καταστροφικά αποτελέσματα των μηχανών και του καταμερισμού της εργασίας, την συγκέντρωση των κεφαλαίων και της γαιοκτησίας, την υπερπαραγωγή, τις κρίσεις, τον αναγκαστικό αφανισμό των μικροαστών και αγροτών, την αθλιότητα του προλεταριάτου, την αναρχία στην παραγωγή, την κραυγαλέα δυσαναλογία στην διανομή του πλούτου, τον εξοντωτικό βιομηχανικό πόλεμο ανάμεσα στα έθνη, την διάλυση των παλαιών εθίμων, των παλαιών οικογενειακών σχέσεων, των παλαιών εθνοτήτων.

Ωστόσο, στο θετικό του περιεχόμενο, ο σοσιαλισμός αυτός θέλει είτε ν’ αποκαταστήσει τα παλιά μέσα παραγωγής και ανταλλαγής και μαζί τους τις παλαιές σχέσεις ιδιοκτησίας και την παλαιά κοινωνία, είτε να κλείσει ξανά με την βία τα σύγχρονα μέσα παραγωγής και ανταλλαγής μέσα στα πλαίσια των παλαιών σχέσεων ιδιοκτησίας, που είχαν ανατιναχθεί και που δεν μπορούσαν παρά ν’ ανατιναχθούν απ’ αυτά τα ίδια τα σύγχρονα μέσα παραγωγής. Και στις δύο περιπτώσεις, ο σοσιαλισμός αυτός είναι ταυτόχρονα και αντιδραστικός και ουτοπικός.

Συντεχνιακό καθεστώς στην μανιφακτούρα και πατριαρχική οικονομία στην ύπαιθρο, αυτή είναι η τελευταία του λέξη. Στην παραπέρα εξέλιξή της η τάση αυτή κατήντησε μια δειλή αποχαύνωση.

γ) Ο γερμανικός ή ο «αληθινός» σοσιαλισμός

Η σοσιαλιστική και κομμουνιστική φιλολογία της Γαλλίας που γεννήθηκε κάτω από την πίεση της κυρίαρχης αστικής τάξεως, και που είναι η φιλολογική έκφραση της πάλης ενάντια σ’ αυτή την κυριαρχία, μεταφέρθηκε στην Γερμανία σε εποχή όπου η αστική τάξη μόλις άρχιζε τον αγώνα της ενάντια στο φεουδαρχικό απολυταρχισμό.

Γερμανοί φιλόσοφοι, μισοφιλόσοφοι και ωραιολόγοι ρίχτηκαν αχόρταγα σ’ αυτήν την φιλολογία και ξέχασαν ακριβώς ότι με την εισαγωγή αυτών των έργων απ’ την Γαλλία στην Γερμανία, δεν είχε γίνει ταυτόχρονα και η εισαγωγή των γαλλικών συνθηκών ζωής. Μέσα στις γερμανικές συνθήκες, η γαλλική φιλολογία έχασε κάθε άμεση πρακτική σημασία και πήρε μια όψη καθαρά φιλολογική. Αναγκάσθηκε να παρουσιασθεί σαν αργόσχολη θεωρητικολογία για την πραγματοποίηση της ανθρώπινης φύσεως. Έτσι, για τους Γερμανούς φιλοσόφους του l8ου αιώνος, οι διεκδικήσεις της πρώτης γαλλικής επαναστάσεως είχαν μονάχα την έννοια ότι ήταν διεκδικήσεις του «πρακτικού λόγου» γενικά, και οι εκδηλώσεις της θελήεσως της επαναστατικής γαλλικής αστικής τάξεως σήμαιναν στα μάτια τους τους νόμους της καθαρής θλήσεως, της θελήσεως, όπως θα πρέπει να είναι, της αληθινά ανθρωπίνου θελήσεως.

Η αποκλειστική δουλειά των Γερμανών λογίων ήταν να εναρμονίσουν τις νέες γαλλικές ιδέες με την παλαιά τους φιλοσοφική συνείδηση ή καλύτερα να αφομοιώσουν τις γαλλικές ιδέες από την δική τους τη φιλοσοφική άποψη.

Η αφομοίωση αυτή έγινε με τον ίδιο τρόπο, με τον οποίο αφομοιώνει κάποιος μία ξένη γλώσσα, με την μετάφραση.

Είναι γνωστό πώς οι καλόγεροι μετέγραφαν με ανούσιες ιστορίες καθολικών αγίων τα χειρόγραφα, όπου ήταν γραμμένα τα κλασικά έργα της αρχαίας ειδωλολατρικής εποχής. Οι Γερμανοί λόγιοι ακολούθησαν τον αντίθετο δρόμο με την βέβηλη γαλλική φιλολογία. Έγραφαν τις φιλοσοφικές τους ανοησίες πίσω από το γαλλικό πρωτότυπο. Για παράδειγμα, πίσω από την γαλλική κριτική των χρηματικών σχέσεων, έγραψαν: «Αποξένωση της ανθρώπινης φύσεως». Πίσω από την γαλλική κριτική του αστικού κράτους έγραψαν: «Κατάργηση της κυριαρχίας του αφηρημένου γενικού» κλπ.

Την υποκατάσταση αυτής της φιλοσοφικής φρασεολογίας στις γαλλικές εξελίξεις την βάπτισαν «φιλοσοφία της πράξεως», «αληθινό σοσιαλισμό», «γερμανική επιστήμη του σοσιαλισμού», «φιλοσοφική θεμελίωση του σοσιαλισμού» κλπ.

Με τον τρόπο αυτόν ευνούχισαν για τα καλά την γαλλική σοσιαλιστική και κομμουνιστική φιλολογία. Και μια που αυτή η φιλολογία στα χέρια των Γερμανών έπαψε να εκφράζει την πάλη μιας τάξεως ενάντια σε μίαν άλλη, ο Γερμανός πείσθηκε ότι ξεπέρασε την «γαλλική μονομέρεια» και ότι εκπροσωπούσε, αντί τις αληθινές ανάγκες, την ανάγκη της αλήθειας, και αντί τα συμφέροντα του προλεταριάτου, τα συμφέροντα της ανθρώπινης φύσεως, του ανθρώπου γενικά, του ανθρώπου που δεν ανήκει σε κάποιαν τάξη, που δεν ανήκει καθόλου στην πραγματικότητα, που ανήκει μονάχα στον ομιχλώδη ουρανό της φιλοσοφικής φαντασίας.

Αυτός ο γερμανικός σοσιαλισμός, που έπαιρνε τόσο σοβαρά και πανηγυρικά τις αδέξιες μαθητικές του ασκήσεις και τις διαλαλούσε τόσο αγύρτικα, έχασε ωστόσο σιγά-σιγά την σχολαστική του αθωότητα.

Ο αγώνας της γερμανικής και ιδιαίτερα της πρωσσικής αστικής τάξεωης ενάντια στους φεουδάρχες και την απόλυτη μοναρχία, με μια λέξη, το φιλελεύθερο κίνημα, έγινε πιο σοβαρό.

Έτσι, στον «αληθινό» σοσιαλισμό δόθηκε η τόσο ποθητή ευκαιρία να αντιπαραθέσει τις σοσιαλιστικές διεκδικήσεις στο πολιτικό κίνημα, για να εξαπολύσει τα πατροπαράδοτα αναθέματα ενάντια στον φιλελευθερισμό, ενάντια στο αντιπροσωπευτικό κράτος, ενάντια στον αστικό συναγωνισμό, την αστική ελευθερία του τύπου, το αστικό δίκαιο, την αστική ελευθερία και ισότητα και για να κηρύξει στην λαϊκή μάζα πως δεν έχει να κερδίσει κάτι απ’ αυτό το αστικό κίνημα, αντίθετα θα τα χάσει όλα. Ο γερμανικός σοσιαλισμός ξέχασε έγκαιρα ότι η γαλλική κριτική, που αυτός αποτελούσε τον ανιαρό αντίλαλό της, προϋποθέτει την σύγχρονη αστική κοινωνία, με τους αντιστοίχους υλικούς όρους ζωής και με την ανάλογη πολιτική συγκρότηση, όλες προϋποθέσεις που στην Γερμανία έπρεπε πρώτα να κατακτηθούν.

Στις γερμανικές απολυταρχικές κυβερνήσεις με την ακολουθία τους από παπάδες, δασκάλους, ευγενείς της υπαίθρου και γραφειοκράτες, ο σοσιαλισμός αυτός χρησίμευε σαν ποθητό σκιάχτρο ενάντια στην αστική τάξη που τραβούσε απειλητικά προς τα επάνω.

Αποτελούσε το γλυκερό συμπλήρωμα στις πικρές βουρδουλιές και τις σφαίρες, με τις οποίες οι ίδιες αυτές κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν τις γερμανικές εργατικές εξεγέρσεις.

Εάν ο «αληθινός» σοσιαλισμός έγινε έτσι ένα όπλο στα χέρια των κυβερνήσεων ενάντια στην γερμανική αστική τάξη, ταυτόχρονα εκπροσωπούσε άμεσα ένα αντιδραστικό συμφέρον, το συμφέρον του γερμανικού μικροαστισμού. Η μικροαστική τάξη που έχει κληροδοτηθεί από τον 16ο αιώνα και που τότε όλο και ξαναεμφανιζόταν καινούργια με διαφορετική μορφή, αποτελεί στην Γερμανία την ουσιαστική κοινωνική βάση της υπάρχουσας καταστάσεως.

Η διατήρησή της είναι διατήρηση της υπάρχουσας καταστάσεως στην Γερμανία. Η μικροαστική τάξη φοβάται τον βέβαιο αφανισμό της από την βιομηχανική και πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξεως, από την μία μεριά εξαιτίας της συγκεντρώσεως του κεφαλαίου και από την άλλη με την εμφάνιση ενός επαναστατικού προλεταριάτου. Ο «αληθινός» σοσιαλισμός της φάνηκε ότι κτυπά μ’ ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Εξαπλώθηκε σαν επιδημία.

Η εσθήτα, φτιαγμένη από αραχνοΰφαντες θεωρητικολογίες, κεντημένη με όμορφα ρητορικά λουλούδια, διαποτισμένη από πνιγερή αισθηματική δροσιά, αυτή η απλόχωρη εσθήτα όπου οι Γερμανοί σοσιαλιστές τύλιξαν τις λίγες κοκκαλιάρικες «αιώνιες αλήθειες» τους, αύξησε μονάχα την κατανάλωση του εμπορεύματός τους από αυτό το κοινό.

Από την μεριά του, ο γερμανικός σοσιαλισμός αντιλαμβάνεται όλο και πιο πολύ τον προορισμό του να είναι ο πομπώδης εκπρόσωπος αυτής της μικροαστικής τάξεως.

Ανακήρυξε το γερμανικό έθνος πρότυπο έθνος και τον Γερμανό μικροαστό πρότυπο άνθρωπο. Σε κάθε ποταπότητα αυτού του μικροαστού έδινε ένα απόκρυφο, ανώτερο, σοσιαλιστικό νόημα που σήμαινε το αντίθετό της. Τραβούσε έως την τελική συνέπεια, παίρνοντας θέση ενάντια στην «βάναυσα καταστροφική» τάση του κομμουνισμού και διαλαλώντας την αμερόληπτη ανωτερότητά του επάνω απ’ όλους τους ταξικούς αγώνες. Με πολύ λίγες εξαιρέσεις, όλα τα δήθεν σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά έργα που κυκλοφορούν στην Γερμανία, ανήκουν στην περιοχή αυτής της βρωμερής και εκνευριστικής φιλολογίας.

2. Ο ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΟΣ Ή ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ

Ένα μέρος της αστικής τάξεως θέλει να διορθώσει τα κοινωνικά κακά, για να εξασφαλίσει την ύπαρξη της αστικής κοινωνίας.

Σ’ αυτήν την κατηγορία ανήκουν: οικονομολόγοι, φιλάνθρωποι, ανθρωπιστές, άνθρωποι που ασχολούνται με την βελτίωση της καταστάσεως των εργαζομένων τάξεων, οργανωτές αγαθοεργιών, προστάτες των ζώων, ιδρυτές συλλόγων υπέρ της μετριοπάθειας, οι πιο παρδαλοί ψευτομεταρρυθμιστές. Κι αυτόν τον αστικό σοσιαλισμό έφθασαν να τον επεξεργασθούν σε ολόκληρα συστήματα.

Ας αναφέρουμε σαν παράδειγμα την Φιλοσοφία της αθλιότητας τον Προυντόν.

Οι σοσιαλιστές αστοί θέλουν τις συνθήκες ζωής της σύγχρονης κοινωνίας χωρίς τους αγώνες και τους κινδύνους που απορρέουν αναγκαστικά απ’ αυτήν. Θέλουν την σημερινή κοινωνία, αλλά αφού της αφαιρεθούν τα στοιχεία που την επαναστατικοποιούν και την διαλύουν. Θέλουν την αστική τάξη χωρίς το προλεταριάτο. Η αστική τάξη, φυσικά, φαντάζεται τον κόσμο όπου κυριαρχεί σαν τον καλύτερο κόσμο. O αστικός σοσιαλισμός επεξεργάζεται αυτήν την παρήγορη εικόνα σ’ ένα μισό ή ολοκληρωμένο σύστημα. Όταν παροτρύνει το προλεταριάτο να πραγματοποιήσει τα συστήματά του και να μπει στην νέα Ιερουσαλήμ, τότε κατά βάθος το καλεί απλώς να σταματήσει στην σημερινή κοινωνία, να αποβάλει, όμως, τις εχθρικές αντιλήψεις που έχει γι’ αυτήν.

Μια δεύτερη, λιγότερο συστηματική, αλλά πιο πρακτική μορφή αυτού του σοσιαλισμού, δοκίμασε να αποτρέψει την εργατική τάξη από κάθε επαναστατικό κίνημα, αποδεικνύοντας ότι δεν μπορεί να την ωφελήσει αυτή ή εκείνη η πολιτική αλλαγή, αλλά μονάχα μια αλλαγή των υλικών συνθηκών ζωής, των οικονομικών σχέσεων. Όμως, ο σοσιαλισμός αυτός, με την αλλαγή των υλικών συνθηκών ζωής δεν εννοεί καθόλου την κατάργηση των αστικών σχέσεων παραγωγής, που μπορεί να γίνει μονάχα με επαναστατικό τρόπο, αλλά διοικητικές βελτιώσεις που πραγματοποιούνται επάνω στο έδαφος αυτών των σχέσεων παραγωγής και επομένως δεν θα αλλάξει κάτι στην σχέση του κεφαλαίου και της μισθωτής εργασίας, αλλά στην καλύτερη περίπτωση θα μειώσει για την αστική τάξη τα έξοδα της κυριαρχίας της και θα απλοποιήσει τον κρατικό της προϋπολογισμό.

Την πιο ταιριαστή του έκφραση ο αστικός σοσιαλισμός την αποκτά τότε μονάχα, όταν καταντά ένα απλό ρητορικό σχήμα.

Ελεύθερο εμπόριο! Προς όφελος της εργαζομένης τάξεως. Προστατευτικοί δασμοί! Προς όφελος της εργαζομένης τάξεως. Φυλακές με κελιά! Προς όφελος της εργαζομένης τάξεως. Αυτή είναι η τελευταία λέξη του αστικού σοσιαλισμού, η μόνη που την εννοεί στα σοβαρά.

Ο σοσιαλισμός της αστικής τάξεως είναι ακριβώς ο ισχυρισμός ότι οι αστοί είναι αστοί προς όφελος της εργαζομένης τάξεως.

3. Ο ΚΡΙΤΙΚΟΣ ΟΥΤΟΠΙΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΜΟΣ

Δεν μιλάμε εδώ για την φιλολογία, που σ’ όλες τις σύγχρονες μεγάλες επαναστάσεις διετύπωσε τις διεκδικήσεις του προλεταριάτου (έργα τον Μπαμπέφ κλπ.).

Οι πρώτες απόπειρες του προλεταριάτου να επιβάλει άμεσα το δικό του ταξικό συμφέρον, που έγιναν σε μια εποχή γενικού αναβρασμού, στην περίοδο της ανατροπής της φεουδαρχικής κοινωνίας, απέτυχαν αναγκαστικά, γιατί το ίδιο το προλεταριάτο δεν είχε ακόμα εξελιχθεί και γιατί έλειπαν οι υλικοί όροι της απελευθερώσεώς του, που είναι ακριβώς το προϊόν της αστικής εποχής. Η επαναστατική φιλολογία που συνόδευε τα πρώτα αυτά κινήματα του προλεταριάτου, είναι στο περιεχόμενο της αναγκαστικά αντιδραστική. Κηρύσσει έναν γενικό ασκητισμό και μια χονδροκομμένη ισοπέδωση.

Τα καθαυτό σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά συστήματα, τα συστήματα του Σεν Σιμόν, του Φουριέ, του Όουεν κλπ., εμφανίζονται στην πρώτη ανεξέλικτη περίοδο της πάλης ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη, που περιγράψαμε πιο πάνω. (Βλ. αστική τάξη και προλεταριάτο).

Οι εφευρέτες αυτών των συστημάτων βλέπουν, βέβαια, την αντίθεση των τάξεων καθώς και την δραστικότητα των διαλυτικών στοιχείων μέσα στην ίδια την κυρίαρχη κοινωνία. Δεν βλέπουν, όμως, από την μεριά του προλεταριάτου κάποιαν ιστορική πρωτοβουλία, κάποιο δικό του πολιτικό κίνημα.

Μια και η ανάπτυξη της ταξικής αντιθέσεως συμβαδίζει με την ανάπτυξη της βιομηχανίας, δεν βλέπουν ούτε τους υλικούς όρους για την απελευθέρωση του προλεταριάτου και ψάχνουν να βρουν μια κοινωνική επιστήμη, κοινωνικούς νόμους για να δημιουργήσουν αυτούς τους όρους.

Στην θέση της κοινωνικής δράσεως πρέπει να μπει η προσωπική τους εφευρετική δράση, στην θέση των ιστορικών όρων για την απελευθέρωση μπαίνουν φανταστικοί όροι, στην θέση της βαθμιαία αναπτυσσόμενης οργανώσεως τον προλεταριάτου σε τάξη, μπαίνει μια οργάνωση της κοινωνίας που σκαρώθηκε ειδικά γι’ αυτό. Γι’ αυτούς, η μελλοντική παγκόσμια ιστορία αναλύεται στην προπαγάνδα και την πρακτική εφαρμογή των κοινωνικών τους σχεδίων.

Έχουν, βέβαια, επίγνωση ότι με τα σχέδιά τους εκπροσωπούν κυρίως το συμφέρον της εργαζομένης τάξεως, γιατί είναι η τάξη που υποφέρει πιο πολύ. Και μονάχα απ’ αυτήν την άποψη της τάξεως που υποφέρει περισσότερο, υπάρχει γι’ αυτούς το προλεταριάτο.

Η ανεξέλικτη, όμως, μορφή της ταξικής πάλης, όπως και οι δικές τους συνθήκες ζωής, τους κάνουν να νομίζουν πως ευρίσκονται πολύ πιο επάνω απ’ αυτή την ταξική αντίθεση. Θέλουν να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής όλων των μελών της κοινωνίας, ακόμα και των πιο ευκατάστατων. Γι’ αυτό, απευθύνουν διαρκώς εκκλήσεις σ’ ολόκληρη την κοινωνία χωρίς διάκριση και μάλιστα κατά προτίμηση στην κυρίαρχη τάξη. Γιατί αρκεί να κατανοήσει κάποιος το σύστημά τους για ν’ αναγνωρίσει ότι είναι το καλύτερο δυνατό σχέδιο της καλύτερης δυνατής κοινωνίας.

Γι’ αυτό αποκρούουν κάθε πολιτική και ιδιαίτερα κάθε επαναστατική δράση, θέλουν να επιτύχουν τον σκοπό τους με ειρηνικά μέσα και προσπαθούν να ανοίξουν δρόμο στο καινούργιο κοινωνικό ευαγγέλιο με μικρούς πειραματισμούς, που φυσικά πάντα αποτυχαίνουν, με την δύναμη του παραδείγματος.

Αυτή η φανταστική περιγραφή της μελλοντικής κοινωνίας εμφανίζεται σε μια εποχή που το προλεταριάτο είναι ακόμα εξαιρετικά ανεξέλικτο, που, επομένως, και το ίδιο αντιλαμβάνεται ακόμα με φανταστικό τρόπο την ίδια την θέση του, από την γεμάτη διαίσθηση, πρώτη επιθυμία του για μια γενική μετατροπή της κοινωνίας.

Τα σοσιαλιστικά και κομμουνιστικά κείμενα αποτελούνται όμως και από κριτικά στοιχεία. Κτυπούν όλες τις βάσεις της σημερινής κοινωνίας. Γι’ αυτό προσέφεραν εξαιρετικά πολύτιμο υλικό για την διαφώτιση των εργατών. Οι θετικές τους απόψεις για την μελλοντική κοινωνία, για παράδειγμα κατάργηση της αντιθέσεως ανάμεσα στην πόλη και την ύπαιθρο, κατάργηση της οικογενείας, του ατομικού κέρδους, της μισθωτής εργασίας, η διακήρυξη της κοινωνικής αρμονίας, η μετατροπή του κράτους σε απλή διαχείριση της παραγωγής – όλες αυτές οι θέσεις τους εκφράζουν μονάχα την εξάλειψη της ταξικής αντιθέσεως, που μόλις αρχίζει να αναπτύσσεται και που την γνωρίζουν μόνο στην πρώτη αδιαμόρφωτη και ακαθόριστη ακόμα μορφή της. Γι’ αυτό, αυτές οι ίδιες οι θέσεις έχουν ακόμα ένα καθαρά ουτοπικό νόημα.

Η σημασία του κριτικού-ουτοπικού σοσιαλισμού και κομμουνισμού ευρίσκεται σε αντίστροφη σχέση με την ιστορική εξέλιξη. Στον βαθμό που αναπτύσσεται και διαμορφώνεται η ταξική πάλη, στον ίδιο βαθμό χάνει κάθε πρακτική αξία, κάθε θεωρητική δικαιολογία αυτή η φανταστική ανύψωση επάνω απ’ την πάλη αυτή, αυτή η φανταστική καταπολέμησή της.
Γι’ αυτό κι αν από πολλές απόψεις οι αυτουργοί αυτών των συστημάτων ήταν επαναστάτες, οι μαθητές τους όμως συγκροτούν πάντα αντιδραστικές αιρέσεις. Διατηρούν αναλλοίωτες τις παλαιές αντιλήψεις των δασκάλων σχετικά με την ιστορική εξέλιξη του προλεταριάτου. Γι’ αυτό προσπαθούν με συνέπεια ν’ αμβλύνουν ξανά την ταξική πάλη και να συμβιβάσουν τις αντιθέσεις. Εξακολουθούν να ονειρεύονται ότι θα πραγματοποιήσουν με πειράματα τις κοινωνικές τους ουτοπίες: Ίδρυση μεμονωμένων φαλανστηρίων, δημιουργία αποικιών στο εσωτερικό (home-colonies), ίδρυση μιας μικρής Ικαρίας, μικροσκοπική έκδοση της νέας Ιερουσαλήμ.
Και για να κτίσουν όλους αυτούς τους ισπανικούς πύργους, αναγκάζονται να κάνουν έκκληση στην αστική καρδιά και το αστικό βαλάντιο των φιλανθρώπων. Σιγά-σιγά πέφτουν στην κατηγορία των αντιδραστικών ή συντηρητικών σοσιαλιστών που περιγράψαμε πιο πάνω και δεν ξεχωρίζουν απ’ αυτούς παρά μονάχα με μια πιο συστηματική σχολαστικότητα, με μια φανατική προκατάληψη για την θαυματουργή αποτελεσματικότητα της κοινωνικής τους επιστήμης.

Γι’ αυτό αντιτάσσονται με πείσμα σε κάθε πολιτικό κίνημα των εργατών, που μπορούσε να προέρχεται μονάχα από μια τυφλή έλλειψη πίστεως στο νέο ευαγγέλιο.

Οι οπαδοί του Όουεν στην Αγγλία, του Φουριέ στην Γαλλία αντιδρούν, οι πρώτοι ενάντια στους χαρτιστές, οι δεύτεροι ενάντια στους ρεφορμιστές.

Η στάση των κομμουνιστών απέναντι στα διάφορα κόμματα της αντιπολιτεύσεως

Σύμφωνα με όσα είπαμε στο 2ο Μέρος βγαίνει από μόνη της η σχέση των κομμουνιστών προς τα συγκροτημένα πια εργατικά κόμματα, δηλαδή η σχέση τους προς τους χαρτιστές στην Αγγλία και τους αγροτικούς μεταρρυθμιστές στην Βόρειο Αμερική.

Αγωνίζονται για την επίτευξη των άμεσων σκοπών και συμφερόντων της εργατικής τάξεως, αλλά στο σημερινό κίνημα εκπροσωπούν ταυτόχρονα και τo μέλλον του κινήματος. Στην Γαλλία, οι κομμουνιστές τάσσονται με το σοσιαλιστικό-δημοκρατικό κόμμα ενάντια στην συντηρητική και ριζοσπαστική αστική τάξη, χωρίς όμως να παραιτηθούν από τo δικαίωμα να κριτικάρουν τις φράσεις και τις αυταπάτες που έχουν την προέλευσή τους στην επαναστατική παράδοση.

Στην Ελβετία υποστηρίζουν τους ριζοσπάστες, χωρίς να παραγνωρίζουν ότι αυτό τo κόμμα αποτελείται από αντιφατικά στοιχεία, εν μέρει από δημοκράτες σοσιαλιστές με την γαλλική έννοια, και εν μέρει από αστούς ριζοσπάστες.

Ανάμεσα στους Πολωνούς οι κομμουνιστές υποστηρίζουν το κόμμα που θεωρεί την αγροτική επανάσταση σαν προϋπόθεση της εθνικής απελευθερώσεως, δηλαδή το κόμμα που το 1846 προεκάλεσε την εξέγερση της Κρακοβίας.

Στην Γερμανία, κάθε φορά που η αστική τάξη εκδηλώνεται επαναστατικά, το κομμουνιστικό κόμμα παλεύει μαζί με την αστική τάξη ενάντια στην απόλυτη μοναρχία, ενάντια στην φεουδαρχική γαιοκτησία και τον μικροαστισμό.

Όμως ούτε στιγμή δεν παραμελεί το κομμουνιστικό κόμμα να καλλιεργεί στους εργάτες μια όσο το δυνατόν πιο καθαρή συνείδηση σχετικά με την εχθρική αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα στην αστική τάξη και το προλεταριάτο, για να μπορούν οι Γερμανοί εργάτες να στρέψουν αμέσως ενάντια στην αστική τάξη σαν ισάριθμα όπλα τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες, που η αστική τάξη είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει με την κυριαρχία της, έτσι που, αμέσως μετά την ανατροπή των αντιδραστικών τάξεων στην Γερμανία, ν’ αρχίσει αγώνας ενάντια στην ίδια την αστική τάξη.

Οι κομμουνιστές στρέφουν την κύρια προσοχή τους στην Γερμανία, γιατί η Γερμανία ευρίσκεται στις παραμονές μιας αστικής επαναστάσεως και γιατί αυτή την ανατροπή την πραγματοποιεί μέσα σε πιο προχωρημένες συνθήκες του ευρωπαϊκού πολιτισμού γενικά και μ’ ένα προλεταριάτο πολύ πιο ανεπτυγμένο από την Αγγλία του l7ου και την Γαλλία του l8ου αιώνος. Η γερμανική αστική επανάσταση, επομένως, μπορεί να είναι μονάχα το άμεσο προοίμιο μιας προλεταριακής επαναστάσεως.

Με μια λέξη, οι κομμουνιστές υποστηρίζουν παντού κάθε επαναστατικό κίνημα ενάντια στην υπάρχουσα κοινωνική και πολιτική κατάσταση.

Σε όλα αυτά τα κινήματα προβάλλουν το ζήτημα της ιδιοκτησίας, οποιαδήποτε μορφή, περισσότερο ή λιγότερο εξελιγμένη, κι αν έχει πάρει, σαν το βασικό ζήτημα του κινήματος.

Τέλος, οι κομμουνιστές εργάζονται παντού για την σύνδεση και την συνεννόηση των δημοκρατικών κομμάτων όλων των χωρών.

Οι κομμουνιστές θεωρούν ανάξιό τους να κρύβουν τις απόψεις και τις προθέσεις τους. Δηλώνουν ανοικτά ότι οι σκοποί τους μπορούν να πραγματοποιηθούν μονάχα με την βίαιη ανατροπή όλου του σημερινού κοινωνικού καθεστώτος.

Ας τρέμουν οι κυρίαρχες τάξεις μπροστά σε μια κομμουνιστική επανάσταση. Οι προλετάριοι δεν έχουν να χάσουν σ’ αυτήν τίποτε άλλο, εκτός από τις αλυσίδες τους. Έχουν να κερδίσουν έναν κόσμο ολόκληρο.

ΠΡΟΛΕΤΑΡΙΟΙ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ, ΕΝΩΘΕΙΤΕ!

πηγὴ

ΠΗΓΗ