Στις 11.915 ανήλθαν οι αναφορές στον Συνήγορο του Πολίτη
Η αδυναμία των πολιτών να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις τους με τον κρατικό μηχανισμό ανέβασε και φέτος τον αριθμό των αναφορών προς τον Συνήγορο του Πολίτη (ΣτΠ) στις 11.915 με την πλειονότητα των υποθέσεων (47,38%) που διεκπεραιώθηκαν λόγω βάσιμων στοιχείων να αφορά την κακοδιοίκηση.
Από τις βάσιμες αναφορές η συντριπτική πλειονότητα (83,39%) επιλύθηκε με τη διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη. Οι διεκπεραιωμένες από τον ΣτΠ υποθέσεις εμπίπτουν στα πεδία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κατά 29,11%, στην Αυτοδιοίκηση κατά 21,75%, στο υπουργείο Εσωτερικών συμπεριλαμβανομένων των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και της Ελληνικής Αστυνομίας κατά 11,88%, στο υπουργείο Οικονομικών κατά 11,8% και στο υπουργείο Παιδείας κατά 7,8%. Εξέχον ζήτημα παρέμβασης αποτέλεσε η δικαιοπρακτική διαχείριση προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού.
Εμπόδια από κράτος και Δημόσιο
Επισημαίνοντας ότι η χορήγηση παροχών λόγω ανεργίας “υπόκειται σε συνεχώς αυστηρότερες προϋποθέσεις”, ο ΣτΠ εντοπίζει προσκόμματα που θέτουν το κράτος και οι δημόσιοι οργανισμοί. Παρατηρεί ότι τίθενται προσκόμματα εκ μέρους του ΟΑΕΔ στην απόδοση της παροχής αφερεγγυότητας προς τους εργαζόμενους, όταν βεβαιώνεται ότι ο εργοδότης βρίσκεται σε κατάσταση παύσης ή αναστολής πληρωμών.
Επίσης ο ΣτΠ εντοπίζει κωλυσιεργία εκ μέρους του υπουργείου Εργασίας στην έκδοση εγκυκλίου για τη χορήγηση βοηθήματος ανεργίας σε ελεύθερους επαγγελματίες ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ. Ενώ για τους απασχολούμενους στα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ο ΣτΠ επισημαίνει ότι με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση αποκαταστάθηκαν πολλά κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα.
Επιμένει η ανισότητα για τις γυναίκες στην αγορά εργασίας
Στασιμότητα διαπιστώνει ο ΣτΠ κατά τα τελευταία έτη στα ζητήματα προώθησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών “με επανάληψη των ίδιων προβλημάτων”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, που εκτείνονται από την εξώθηση εγκύου εργαζόμενης σε αποχώρηση από τη θέση εργασίας έως τη βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας κατά την επιστροφή μητέρας από άδεια μητρότητας ή ακόμη και περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης.
“Τα μέτρα λιτότητας ελήφθησαν χωρίς την αξιολόγηση των επιπτώσεων με βάση το φύλο” υπογραμμίζει ο ΣτΠ αναγνωρίζοντας την υψηλή ανεργία των γυναικών και την αποθάρρυνσή τους από διεκδικήσεις με φόβο της απώλειας της θέσης εργασίας.
Ελλείπει η φορολογική δικαιοσύνη
Αναφορικά με την φορολόγηση των πολιτών ο ΣτΠ αναγνωρίζει τον στόχο του κράτους για “μεγιστοποίηση και επιτάχυνση δημοσίων εσόδων”, αλλά επισημαίνει ότι αυτό “δεν συνδυάζεται με την προστασία του φορολογούμενου και το περί δικαίου αίσθημα”. Εντοπίζει δυσλειτουργίες στο Τaxisnet με αποτέλεσμα τη διπλή φορολόγηση των πολιτών. Αναφορικά με τον “ακατάσχετο λογαριασμό” εντοπίζει περιπτώσεις όπου το μέτρο δεν εφαρμόζεται κατάλληλα, καθώς “εξακολουθούν να λαμβάνουν χώρα κατασχέσεις εισοδημάτων απαραίτητων για την κάλυψη βιοποριστικών αναγκών”.
Στην επιβολή δημοτικών τελών ο ΣτΠ επισημαίνει την ανάγκη για νέα κωδικοποίησή τους με σκοπό “την ευχερή εφαρμογή της νομοθεσίας από τις οικονομικές υπηρεσίες των ΟΤΑ”, αφού για παράδειγμα υπάρχουν περιπτώσεις αναδρομικής χρέωσης δημοτικών τελών και προστίμων σε ακίνητα των οποίων έχει διακοπεί η ηλεκτροδότηση.
Συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας
Στις καταγεγραμμένες ελλείψεις στο σύστημα υγείας ως προς τις υποδομές, τις παροχές, το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, που πολλές φορές συνδυάζονται με χρόνιες παθογένειες, έρχεται να προστεθεί η συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας. Ο ΣτΠ κάνει ειδική αναφορά στο ΕΚΑΣ.
Όπως επισημαίνει, “η αναπροσαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων για την περίοδο 2017-2019 με σκοπό την σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ έως την 1.1.2020 έχει προκαλέσει δυσλειτουργίες ως προς την απόδοσή του, οι οποίες θέτουν υπό διακινδύνευση την εξασφάλιση ελάχιστης κοινωνικής προστασίας, ώστε οι χαμηλοσυνταξιούχοι να είναι σε θέση να καλύψουν βασικές βιοτικές τους ανάγκες”.
Επίσης ο ΣτΠ εντοπίζει δυσλειτουργίες στο ηλεκτρονικό σύστημα για την παροχή κάρτας σίτισης μέσω του προγράμματος για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, λόγω εσφαλμένου υπολογισμού του εισοδήματος καθώς δεν είχε προηγηθεί η αφαίρεση φόρων, εισφορών και κρατήσεων.
Σχολική βία και αποκλεισμοί αλλοδαπών από την εκπαίδευση
Στην έκθεσή του ο ΣτΠ καταγράφει σημαντικό αριθμό υποθέσεων που σχετίζονται με τη σχολική ζωή και περιστατικά σχολικής βίας. Παρότι είναι λιγότερες οι αναφορές του 2016 σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια για τη λειτουργία των ολοήμερων τμημάτων, την ανεπάρκεια του διδακτικού προσωπικού, την μεταφορά μαθητών, τα προβλήματα παραμένουν. Σύμφωνα με τον ΣτΠ οι διαθέσιμοι πόροι είναι ανεπαρκείς για τις σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, αλλά διαπιστώνει μικρότερες καθυστερήσεις στις διαδικασίες πρόσληψης αναπληρωτών εκπαιδευτικών.
Ο ΣτΠ επισημαίνει ότι “οι διοικητικές πρακτικές που υιοθετούνται στον εκπαιδευτικό χώρο δεν υπηρετούν τους στόχους της εκπαιδευτικής διαδικασίας όταν παραμένουν αυστηρά προσκολλημένες στους τύπους και δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν κοινωνικές, πολιτισμικές ή άλλες ιδιαιτερότητες”. Για παράδειγμα με παρέμβαση του ΣτΠ επιλύθηκε το ζήτημα εγγραφής και προαγωγής σε επόμενη τάξη αλλοδαπών παιδιών που οι γονείς τους είχαν προσκομίσει ελλιπή νομιμοποιητικά έγγραφα ή άλλα δικαιολογητικά εγγραφής.
Επιτάχυνση της απόδοσης ασύλου
Αναφορικά με τη διαχείριση του προσφυγικού και μεταναστευτικού πληθυσμού ο ΣτΠ επισημαίνει την ανάγκη για ταχεία διεκπεραίωση των διαδικασιών στελέχωσης της Υπηρεσίας Ασύλου προκειμένου να διασφαλίζεται η διεθνής προστασία των προσφύγων. Ο ΣτΠ θέτει αυτό το αίτημα λόγω του αυξημένου αριθμού προσφύγων και μεταναστών. Ακόμη επισημαίνει ότι πρέπει να διασφαλιστεί ο πρωταρχικός ρόλος των hotspots στα νησιά του Αιγαίου.
Ταυτόχρονα ο ΣτΠ ζητάει την εξασφάλιση κατάλληλων χώρων φιλοξενίας με ενιαία παροχή στοιχειωδών αγαθών και υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης με ιδιαίτερη προσοχή προς τις ευάλωτες ομάδες. Για την περίπτωση των ασυνόδευτων ανηλίκων ο ΣτΠ, μετά από παρέμβασή του, αναγνώρισε την πρωτοβουλία της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου για έκδοση εγκυκλίου, ώστε αυτοί να μην κρατούνται, αλλά να φιλοξενούνται σε εξειδικευμένους ξενώνες.
