Ισως είναι το πιο χαρακτηριστικό δείγμα όχι μόνο ψευδών ειδήσεων (fake news), παραπληροφόρησης, αλλά κυρίως του τρόπου με τον οποίο εξακολουθούν να λειτουργούν ορισμένοι στον χώρο της δημοσιογραφίας.
Μόνο που τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα, τα social media, η χρήση τους και η ταχύτητα ενημέρωσης μπορούν πλέον να εκθέσουν ανεπανόρθωτα όλους όσοι επιμένουν είτε να μην κάνουν καλά τη δουλειά τους είτε να επιχειρούν «παιχνίδια» από τα μέσα ενημέρωσης. Αν και απ’ ό,τι φαίνεται ορισμένοι παραμένουν αμετανόητοι…
Παγώσαμε όλοι χθες στην «Εφ.Συν.» στο άκουσμα της είδησης ότι πέθανε ο σπουδαίος σκηνοθέτης μας Κώστας Γαβράς. Μόνο που αμέσως μπήκε μπροστά και ο μηχανισμός που λειτουργεί σε κάθε πληροφορία. Να εξακριβωθεί, χωρίς να στηριζόμαστε μόνο στο διαδίκτυο.
Την είδηση όμως είχε ανεβάσει το διεθνές πρακτορείο ειδήσεων Associated Press και λίγο μετά μεγάλα ΜΜΕ όπως το «France 24» και η «Washington Post», πάντα διαδικτυακά. Αμέσως άρχισε η αναζήτηση συνεργατών αλλά και του ίδιου του Κώστα Γαβρά.
Περίεργο πάντως ήταν ότι το διεθνές πρακτορείο εμφάνιζε ως πηγή λογαριασμό στο twitter της νέας Ελληνίδας υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά. Οπότε παράλληλα ξεκίνησε η αναζήτηση και της υπουργoύ. Τελικά ήταν θέμα λίγων λεπτών να διαπιστωθεί ότι η είδηση ήταν ψευδής…
Ο Τομάσο Ντεμπενεντέτι, Ιταλός δημοσιογράφος και συγγραφέας, γνωστός για τέτοιου τύπου… φάρσες, είχε ξαναχτυπήσει. Δημιούργησε στο twitter ψεύτικο λογαριασμό της υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά και ανέβασε το fake news. Μόνο που αυτή τη φορά την «πάτησε» ένα μεγάλο πρακτορείο ειδήσεων, που όπως φαίνεται δεν έπραξε τα αυτονόητα με αποτέλεσμα ελληνικά και ξένα ΜΜΕ, ιστοσελίδες και πάει λέγοντας μέσα σε ελάχιστο χρόνο να μεταφέρουν παντού την είδηση του «θανάτου» του Κώστα Γαβρά.
Το τραγελαφικό ήταν ότι την ώρα που ο σπουδαίος δημιουργός επικοινωνούσε τηλεφωνικά με την ΕΡΤ («Δεύτερη Ματιά») και διατηρώντας το εξαιρετικό χιούμορ του… διέψευδε τον θάνατό του, όχι μόνο διάφορα σάιτ που ελέγχονται για τον τρόπο που λειτουργούν αλλά ακόμα και ιστοσελίδες γνωστών εφημερίδων επέμεναν ότι… απεβίωσε! Ο Κ. Γαβράς επέμενε γελαστός και χαλαρός «είμαι καλά, σας διαβεβαιώ».
Ακόμα και ο ίδιος είπε κάποια στιγμή ότι είναι περίεργη η αναπαραγωγή για κάτι τέτοιο, χωρίς να προηγηθεί διασταύρωση με ένα απλό τηλεφώνημα. «Κάποιος έκανε καλαμπούρι κακής ποιότητας… Μια συνάδελφός σας μου τηλεφώνησε κι έτσι το έμαθα, ήταν ευτυχισμένη που ήμουν ζωντανός και είμαι κι εγώ ευτυχισμένος μαζί της…». Λίγο μετέπειτα στην ίδια εκπομπή στην ΕΡΤ και η κ. Ζορμπά ξεκαθάριζε ότι πρόκειται για ψεύτικο λογαριασμό.
Επίσης, με δηλώσεις της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Ζορμπά τόνισε ότι έχει καταφύγει στη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για τη διερεύνηση της υπόθεσης και πρόσθεσε: «Δυστυχώς οι επιθέσεις με fake news δεν αφήνουν κανέναν ανεπηρέαστο… Ηταν μια κακόβουλη και μακάβρια επίθεση».
Χωρίς έλεγχο
Tο A.P. πάντως λίγο αργότερα απέσυρε την ανάρτηση σημειώνοντας ότι βασίστηκε πάνω σε τουίτ λογαριασμού που αποδείχτηκε ότι ήταν ψεύτικος. Ακόμα όμως και αν ένα πρακτορείο ειδήσεων κάνει ένα τέτοιο λάθος, γιατί πρέπει αυτό να διοχετευθεί παντού; Είναι αλήθεια ότι το διαδίκτυο, όπως παλαιότερα η τηλεόραση, έχει δημιουργήσει έναν ανταγωνισμό… ταχύτητας. Και όχι μόνο στις ειδήσεις αλλά και στον σχολιασμό, την κριτική.
Υπήρχαν πάντα δημοσιογράφοι που χωρίς να διπλοτσεκάρουν τις πληροφορίες τους και για να προλάβουν τον ανταγωνισμό έσπρωχναν σε εφημερίδες, ραδιόφωνα και τηλεοράσεις «ειδήσεις» που σύντομα διαψεύδονταν. Υπήρχαν όμως αρχισυντάκτες και διευθυντές σε ΜΜΕ, εντός και εκτός συνόρων, που πριν δημοσιεύσουν σημαντικά θέματα ζητούσαν από τους δημοσιογράφους να τους δείξουν τα στοιχεία τους και προτιμούσαν να διακινδυνεύσουν να χαθεί μια αποκλειστικότητα προκειμένου να διασταυρώσουν πλήρως το θέμα.
Στην εποχή του διαδικτύου όμως, με το c(l)opy paste να πηγαίνει σύννεφο, τους κακοπληρωμένους δημοσιογράφους που μεταφέρουν ό,τι… ψαρεύουν σε άλλα ιντερνετικά ΜΜΕ χωρίς καμία διασταύρωση, καθώς πρέπει μέσα στη βάρδια τους να έχουν συγκεκριμένες αναρτήσεις, η κατάσταση έχει ξεφύγει.
Δεν τηρείται πλέον καμία δεοντολογία, παραβιάζονται καθημερινά διάφοροι κανόνες και δυστυχώς φαίνεται να μην ιδρώνει το αυτί κανενός. Λες και στο διαδίκτυο δεν ισχύει για τη δημοσιογραφία ό,τι και στα άλλα μέσα ενημέρωσης. Δυστυχώς ακόμα και παλιοί δημοσιογράφοι, στη βιασύνη τους να παίξουν τα γνωστά τους «παιχνίδια», λειτουργούν με τον ίδιο (αν όχι και χειρότερο) τρόπο χωρίς να διασταυρώνουν καν αυτό που θέλουν να σχολιάσουν αρνητικά. Και παρότι η… γκάφα τους είναι πασιφανής, αυτοί επιμένουν…
Η πολιτική εκμετάλλευση μιας ψεύτικης είδησης
Εντάξει, η απροσεξία έγινε, την πάτησαν πολλά ΜΜΕ, η fake είδηση μεταδόθηκε αστραπιαία παντού, σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ετσι είναι η δημοσιογραφία σήμερα, έτσι λειτουργούν τα social media. Το χειρότερο ωστόσο με τον «θάνατο» του Γαβρά είναι η πολιτική εκμετάλλευση του θέματος που ακολούθησε.
ΜΜΕ όπως ο ΣΚΑΪ και το president.gr του Γιώργου Μουρούτη (αλλά και άλλα), δημοσιογράφοι όπως ο Αρης Πορτοσάλτε, αλλά και πολιτικοί όπως ο Αδωνις Γεωργιάδης μιλούσαν για γκάφα-ντροπή της υπουργού Πολιτισμού Μυρσίνης Ζορμπά! Της χρέωναν κάτι που δεν έκανε ποτέ επειδή αυτοί μπερδεύτηκαν (;) με έναν fake λογαριασμό στο Twitter. Ηρθε ο Ιταλός, έκανε τη φάρσα του (επιτυχημένη μεν, εξαιρετικά κακόγουστη δε), την αποκάλυψε ο ίδιος μετά, αλλά εδώ στην Ελλάδα ζητούσαν την παραίτηση της υπουργού! Η οποία δεν γνώριζε το παραμικρό. Και η οποία δεν έκανε και τίποτε σε τελική ανάλυση.
«Γκάφα της Μυρσίνης Ζορμπά, “πέθανε” τον Κώστα Γαβρά» έγραψε ο ΣΚΑΪ στην ιστοσελίδα του. «Με ανάρτησή της στο Twitter η νέα υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά ανακοίνωσε πως έφυγε από τη ζωή ο Κώστας Γαβράς.
Λίγα λεπτά αργότερα η ίδια ανακοίνωνε πως έπεσε θύμα hoax λογαριασμού Ιταλού δημοσιογράφου». Από κοντά και η ιστοσελίδα του Γιώργου Μουρούτη, president.gr. «Η νέα υπουργός Πολιτισμού Μ. Ζορμπά “πέθανε” τον Κώστα Γαβρά!» έγραφε στον τίτλο και σημείωνε αμέσως μετά: «Η νέα Υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Γαβρά με ανάρτησή της στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter ανακοίνωσε πως έφυγε από την ζωή ο Κώστας Γαβράς». Μικρή αλλά όχι ασήμαντη λεπτομέρεια: με μια μικρή έρευνα ενός λεπτού μπορούσες να βρεις τον (αληθινό) προσωπικό λογαριασμό της Μυρσίνης Ζορμπά στο Twitter!
Ο Αρης Πορτοσάλτε έσπευσε να κάνει τυφλή αντιπολίτευση: «Τεράστια γκάφα-ντροπή της υπουργού Πολιτισμού Μ. Ζορμπά! Δεν πέθανε ο διάσημος Ελληνας σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς». Του εξήγησε όλος ο κόσμος πως μιλάμε για fake λογαριασμό και όχι λογαριασμό της υπουργού. Απτόητος ο Αρης: «Καλά, τη διάψευσή της η υπουργός Μ. Ζορμπά την ανέβασε στον λογαριασμό που λέει ότι είναι ο ψεύτικος. Που κατά τον ισχυρισμό της έχει κάνει την γκάφα! Δηλαδή, καίγονται οι χάκερς να της ανεβάσουν τη διάψευση;» Εντάξει, λίγο μετά όλοι άρχισαν να του κάνουν πλάκα και να τον δουλεύουν… Φυσικά δεν έχασε την ευκαιρία και ο αντιπρόεδρος της Ν.Δ., Αδωνις Γεωργιάδης, να εκμεταλλευτεί το θέμα διακινώντας όποια είδηση έβρισκε που έκανε λόγο για γκάφα της υπουργού.
Του το επισημάναμε. Και μας απάντησε το εξής: «Μάλλον δεν είστε ενημερωμένος. Το ψεύτικο τουίτ ανέβηκε μέχρι σε ιστοσελίδες του εξωτερικού. Σιγά μην τη διέσυρα εγώ. Εγώ ακολούθησα όπως κάνω πάντα την επικαιρότητα. Και αν και έχω αμφιβολίες δέχομαι τη διάψευσή της…». Ούτε με αυτόν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε. Οπότε του κάναμε την εξής ερώτηση, απλή και ξεκάθαρη: «Κύριε αντιπρόεδρε, η ερώτηση είναι μία και απλή: έκανε γκάφα η υπουργός Πολιτισμού, ναι ή όχι; Κι αν έκανε, ποια είναι αυτή;
Αυτό απαντήστε μας μόνο». Φυσικά, απάντηση δεν πήραμε ποτέ. Να το εξηγήσουμε ακόμα μία φορά για να το κλείσουμε: άλλο χακάρισμα υπαρκτού λογαριασμού δημόσιου προσώπου και άλλο ψεύτικος λογαριασμός. Δεν βγήκε η υπουργός να διαψεύσει κάτι που έγραψε, ο διαχειριστής του ψεύτικου λογαριασμού αποκάλυψε τη φάρσα που έστησε. Απλώς εδώ κάποιοι έσπευσαν να κάνουν πολιτική σπέκουλα!
ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΓΑΒΡΑ ΣΤΗΝ «ΕΦ.ΣΥΝ.»
«Σας βεβαιώνω ότι είμαι πολύ καλά!»
Πάντως μέχρι χτες το απόγευμα ο ίδιος πίστευε ότι η είδηση είχε αναπαραχθεί από την ίδια τη νέα υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, καθώς δεν είχε πληροφορηθεί ότι επρόκειτο για ψεύτικο λογαριασμό στο Twitter
O Κώστας Γαβράς ακούγεται στο τηλέφωνο άνετος και χαλαρός. Σαν να μην τρέχει τίποτα. Κι όμως, εγώ με μεγάλη δυσκολία, λέγοντάς του ότι είμαι από την «Εφ.Συν.» («σας διάβαζα όλο το καλοκαίρι», με κόβει), θέλω να τον παρακαλέσω για μια δήλωση, που ανάλογή της δεν έχει ξανακάνει. Να διαψεύσει, δηλαδή, τη φρικτή είδηση του θανάτου του, που ξεκίνησε από το Twitter και είχε αναστατώσει από το απόγευμα της Τετάρτης Ελληνες και ξένους φίλους της μεγάλης τέχνης του. Ή όσους τέλος πάντων τείνουν να πιστεύουν τα fake news.
«Ηταν φαίνεται ένα από αυτά τα καλαμπουράκια, που ξεκινάνε από το διαδίκτυο και για λίγες ώρες τα πιστεύει όλος ο κόσμος», μας είπε ο Κώστας Γαβράς. «Είναι περίεργα αυτά τα πράγματα. Σας βεβαιώνω ότι είμαι πολύ καλά». Θέλει, όμως, να προσθέσει και κάτι άλλο. Και το προσθέτει. «Είναι τόσο κρίμα που η ψεύτικη αυτή είδηση αναπαρήχθη από επίσημα χείλη, της νέας Ελληνίδας υπουργού Πολιτισμού. Δεν τη γνωρίζω, είναι φαίνεται άπειρη. Αλλά τι το πιο απλό από το να με πάρουν τηλέφωνο, να επικοινωνήσουν με την οικογένειά μου, πριν κάνουν το οτιδήποτε. Τα τηλέφωνά μου τα ξέρουν στο υπουργείο Πολιτισμού».
Πάντως μέχρι χτες το απόγευμα ο ίδιος πίστευε ότι η είδηση είχε αναπαραχθεί από την ίδια τη νέα υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά, καθώς δεν είχε πληροφορηθεί ότι επρόκειτο για ψεύτικο λογαριασμό στο Twitter | Ο Κώστας Γαβράς, την ώρα που μιλάμε, απόγευμα Πέμπτης, δεν έχει ενημερωθεί ότι η νέα υπουργός Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά είχε ήδη διαψεύσει ότι ανέβασε η ίδια το πρωί την είδηση του θανάτου του στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter. Ενα τιτίβισμα που έκανε το «καλαμπουράκι», όπως το λέει ο Γαβράς, κάτι πολύ πιο σοβαρό. Διότι ήδη από το βράδυ της Τετάρτης η είδηση του θανάτου του είχε διαψευσθεί κατηγορηματικά με δήλωση του εκπροσώπου Τύπου του σκηνοθέτη. Το θέμα είχε λήξει.
Λίγες ώρες πριν, μεσημέρι Τετάρτης, η μακάβρια και κακόγουστη ιστορία είχε ξεκινήσει με ένα tweet που αναστάτωσε τα γαλλικά σόσιαλ μίντια, αλλά δεν παρέσυρε κανένα σοβαρό γαλλικό μέσο. Το fake news περί θανάτου είχε γρήγορα και άμεσα αποκαλυφθεί. Προφανώς οι Γάλλοι δημοσιογράφοι έκαναν σωστά τη δουλειά τους. Φρόντισαν να διασταυρώσουν τη μη είδηση.
Δυστυχώς, όμως, χθες το πρωί η είδηση του θανάτου του Κώστα Γαβρά αναζωπυρώθηκε με ένα tweet στον προσωπικό λογαριασμό της υπουργού Πολιτισμού, Μυρσίνης Ζορμπά. Αυτό ήταν. Το πήραν αμέσως και το επικαλέστηκαν σοβαρά μέσα, όπως το AP, το France 24, ακόμα και η «Ουάσινγκτον Ποστ». Η ίδια η νέα υπουργός Πολιτισμού υποστηρίζει, όμως, ότι δεν έχει ανεβάσει κανένα τουίτ σε προσωπικό ή επίσημο λογαριασμό και το αποδίδει σε χακάρισμα του λογαριασμού της ή σε ψεύτικο λογαριασμό, που έχει δημιουργήσει ο Ιταλός δημοσιογράφος Τομάσο Ντεμπενεντέτι. Φαίνεται ότι ο άνθρωπος αυτός διασκεδάζει με ανάλογες διαδικτυακές απάτες – πριν λίγο καιρό είχε, μάλιστα, «πεθάνει» και τη Λευκορωσίδα νομπελίστρια λογοτεχνίας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς.
Δημιουργείται πάντως μια εύλογη απορία. Γιατί η υπουργός Πολιτισμού δεν είχε τουλάχιστον την ευαισθησία και τα αντανακλαστικά να επικοινωνήσει αμέσως με τον Κώστα Γαβρά και να του εξηγήσει τι έχει συμβεί; Το θέμα έτρεχε από το μεσημέρι, ο Γαβράς έκανε δηλώσεις πιστεύοντας ότι το ΥΠΠΟ είχε κάνει γκάφα και η κ. Ζορμπά, που υποστηρίζει ότι ήταν θύμα του Ντεμπενεντέτι, μέχρι τις 17.30 που η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον Γαβρά δεν είχε μιλήσει μαζί του. Ηταν το πρώτο που έπρεπε να κάνει. Ενα «συγγνώμη», κι ας μην έφταιγε.
Πηγή: https://www.efsyn.gr
