Συντάκτης: Τάσος Σαραντής
H αυξανόμενη κατανάλωση των «πλούσιων» στις «φτωχές» χώρες αποτελεί εδώ και καιρό ένα θέμα που έχει εισχωρήσει στις συζητήσεις για την αλλαγή του κλίματος.
Η μεγάλη πλειονότητα αυτών που διαμορφώνουν την κοινή γνώμη στις ανεπτυγμένες χώρες, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, εμφανίζεται πεπεισμένη ότι η σχετικά πρόσφατη αύξηση της κατανάλωσης των πλουσίων στον αναπτυσσόμενο κόσμο είναι υπεύθυνη για την αλλαγή του κλίματος.
Πρόκειται για μια θέση που μεταθέτει τις ευθύνες όσον αφορά τους πραγματικούς υπεύθυνους για την πρόκληση του φαινομένου του θερμοκηπίου, αφού ξαφνικά πρόβλημα δεν αποτελεί ο τρόπος ζωής του Βορρά, αλλά, μάλλον, η αυξανόμενη κατανάλωση του Νότου. Παραβλέποντας το γεγονός ότι υπάρχει ένα επίπεδο κατανάλωσης που απαιτείται για την κάλυψη των βασικών αναγκών του καθενός στον κόσμο, αυτό που αποκαλείται βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή.
Δεν υπάρχει καμία απολύτως σύγκριση μεταξύ της καταναλωτικής δαπάνης του αμερικανικού νοικοκυριού και του μέσου νοικοκυριού στην Ινδία.
Σε όρους συναλλαγματικής ισοτιμίας, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση στις ΗΠΑ είναι 37 φορές υψηλότερη από αυτήν στην Ινδία (33.469 δολάρια, σε σύγκριση με 900 δολάρια).
Ακόμη και όσον αφορά την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση στις ΗΠΑ είναι 11 φορές υψηλότερη από την Ινδία (33.469 δολάρια, σε σύγκριση με 3.001 δολάρια).
Για να καταστεί δυνατή η σύγκριση, οι ινδικές ρουπίες μετατράπηκαν σε δολάρια ΗΠΑ τόσο για τη συναλλαγματική ισοτιμία, όσο και για την ισοτιμία της αγοραστικής δύναμης.
Ιλιγγιώδεις διαφορές
Σε όρους συναλλαγματικής ισοτιμίας, ένας μέσος Αμερικανός ξοδεύει 15 φορές περισσότερα για τρόφιμα και ποτά, 50 φορές περισσότερα για στέγαση και οικιακά αγαθά και υπηρεσίες, πάνω από 6.000 φορές περισσότερα για αναψυχή και πάνω από 200 φορές περισσότερα για την υγεία, σε σύγκριση με τον μέσο Ινδό. Υπό αυτούς τους συσχετισμούς, η σύγκριση των «μέσων όρων» αρχίζει να μην αποκτά νόημα…
Η κορυφαία καταναλωτική τάξη στην Ινδία είναι το 5% των αστικών νοικοκυριών, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα που πραγματοποιήθηκε στη χώρα για τις καταναλωτικές δαπάνες (2011-12).
Οι πλουσιότεροι Ινδοί καταναλώνουν λιγότερο από το 20% των φτωχότερων Αμερικανών. Εάν λάβουμε υπόψη την καταναλωτική δαπάνη από την άποψη της συναλλαγματικής ισοτιμίας, οι πλουσιότεροι Ινδοί καταναλώνουν λιγότερο από το ένα τρίτο του φτωχότερου 20% των Αμερικανών.
Ακόμη και αν λάβουμε υπόψη την καταναλωτική δαπάνη σε σχέση με την ισοτιμία της αγοραστικής δύναμης, το πλουσιότερο 5% των Ινδών εξακολουθεί να δαπανά για αγαθά και υπηρεσίες περίπου όσο το 20% των φτωχότερων Αμερικανών.
Τα στοιχεία που ακολουθούν για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που σχετίζονται με την ενέργεια για τους πλουσιότερους Ινδούς έχουν συγκριθεί με τα στοιχεία για διάφορες κατηγορίες Αμερικανών για το έτος 2014.
Πρόκειται για το πλησιέστερο έτος για την περίοδο 2011-2012, για την οποία τα στοιχεία για τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ινδία είναι διαθέσιμα στο κοινό.
Το παράδοξο
Οι τιμές της βενζίνης στην Ινδία είναι στην πραγματικότητα υψηλότερες απ’ ό,τι στις ΗΠΑ. Το 2014, η μέση τιμή της βενζίνης στην Ινδία ήταν 1,2 δολάριο, σε σύγκριση με 0,91 δολ. στις ΗΠΑ. Ετσι, σε σχέση με τη συναλλαγματική ισοτιμία, ένα δολάριο στην Ινδία στην πραγματικότητα αγοράζει λιγότερη βενζίνη από ένα δολάριο στις ΗΠΑ.
Οι ετήσιες κατά κεφαλήν δαπάνες για την ηλεκτρική ενέργεια, τα καύσιμα, τη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης του πλουσιότερου 5% των Ινδών ήταν περίπου 241 δολάρια το 2011-12.
Οι αντίστοιχες δαπάνες για το φτωχότερο 20% των Αμερικανών είναι περίπου 1.500 δολάρια – περισσότερο από έξι φορές υψηλότερες από τις αντίστοιχες του 5% των πλουσιότερων Ινδών.
Από την άλλη, η δαπάνη του 20% των πλουσιότερων Αμερικανών για ενεργειακά αγαθά είναι 2.145 δολάρια, περίπου εννέα φορές υψηλότερη από τις δαπάνες του πλουσιότερου 5% των Ινδών.
Υποθέτοντας ίσες τιμές ενέργειας, οι πλουσιότεροι στην Ινδία καταναλώνουν λιγότερο από το ένα έκτο της ενέργειας που καταναλώνει το φτωχότερο 20% στις ΗΠΑ.
Ας περάσουμε και στο θέμα των εκπομπών με βάση τους υπολογισμούς του Σάντρα Μπούσαν, αναπληρωτή διευθυντή του Κέντρου για την Επιστήμη και το Περιβάλλον, στο περιοδικό «Down To Earth».
Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ανά κάτοικο του πλουσιότερου 10% των Ινδών είναι παρόμοιες με τις κατά κεφαλήν εκπομπές του φτωχότερου 20% των Αμερικανών.
Οι κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του πλουσιότερου 10% των Ινδών είναι περίπου 4,4 τόνοι. Σε σύγκριση, οι κατά κεφαλήν εκπομπές του 10% των πλουσιότερων Αμερικανών είναι 52,4 τόνοι – σχεδόν 12 φορές υψηλότερες από αυτές των πλουσιότερων Ινδών.
Οι κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα του 10% των φτωχότερων Αμερικανών είναι περίπου 2,4 τόνοι. Αυτό είναι 60% υψηλότερο από τις μέσες κατά κεφαλήν εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα της Ινδίας.
Από τις παραπάνω συγκρίσεις γίνεται εύκολα κατανοητό ότι η μετατόπιση ευθυνών σε ό,τι αφορά τα αίτια της κλιματικής αλλαγής είναι ανεδαφική, αλλά και ότι η υπερκατανάλωση αποτελεί βασικό παράγοντα του προβλήματος.
Ετσι, το ερώτημα που χρήζει απάντησης δεν είναι το αν επείγει να περιοριστεί η κατανάλωση, αλλά το πώς.
