Σχεδόν πέντε χρόνια μετά την έναρξη της Ουκρανικής κρίσης, χθες είχαμε μια ραγδαία, πλην όμως αναμενόμενη κλιμάκωση στον ακήρυχτο πόλεμο μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, με την κατάληψη 3 πολεμικών σκαφών του Ουκρανικού Πολεμικού Ναυτικού από της Ρωσία. Γιατί όμως κλιμακώθηκε τώρα η κατάσταση στην περιοχή;
Οι εξελίξεις γύρω από την Κριμαία είναι ραγδαίες, όμως όχι ξαφνικές, από τον Μάιο, όταν δηλαδή ολοκληρώθηκε η ρωσική γέφυρα στα στενά του Κερτς, η Ρωσία συστηματικά παρεμποδίζει την διέλευση πλοίων στην Αζοφική Θάλασσα, πραγματοποιώντας νηοψίες σε όλα τα πλοία με αυτό να έχει ως αποτέλεσμα μεγάλες καθυστερήσεις και οικονομικές ζημίες στις εταιρίες και τα ουκρανικά λιμάνια της περιοχής, ενώ εδώ και μέρες στην περιοχή είχε συγκεντρωθεί ολόκληρος ο στόλος του Πολεμικού Ναυτικού της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα Ρωσικά Πολεμικά πλοία από τους στόλους του Ειρηνικού, της Βαλτικής και του Βορρά κατέπλεαν στην περιοχή.
Πίσω από την Ρωσική απόφαση να κλιμακωθεί η ένταση με την Ουκρανία υπάρχουν 5 βασικοί λόγοι.
Την προηγούμενη εβδομάδα η Ουκρανική Βουλή ολοκλήρωσε την πρώτη ανάγνωση των συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, μέσα στις οποίες υπάρχουν ρητές αναφορές στην πρόθεση της χώρας να ενταχθεί στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, μάλιστα συνοδευόμενες από άρθρο το οποίο υποχρεώνει ρητά τον Πρόεδρο της Ουκρανίας να ενεργεί με γνώμονα και με αντικειμενικό σκοπό την ένταξη της Ουκρανίας στους Δυτικο-Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Με την κλιμάκωση στην περιοχή η Μόσχα κάνει, για ακόμα μια φορά, ξεκάθαρη την θέση της δείχνοντας, τόσο στους Ουκρανούς, όσο και στους Δυτικούς ότι θα κάνει το παν ώστε η Ουκρανία να μην ενταχθεί ποτέ στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ.
Η κλιμάκωση της κρίσης έχει ως σκοπό και την άσκηση πίεσης στον Ουκρανό Πρόεδρο Ποροσένκο, ο οποίος σε λίγους μήνες, τον Μάρτιο του 2019, θα κληθεί να δώσει μια εκλογική μάχη για την παραμονή του στην εξουσία.
Το παραπάνω περιστατικό, συνέπεσε με την σφοδρή επίθεση κατά Σύριων ανταρτών μετά από καταγγελία ότι προέβησαν σε χρήση χημικών, ενώ σε μερικές ημέρες αναμένεται να πραγματοποιηθεί η συνάντηση του Προέδρου Πούτιν με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της συνδιάσκεψης των 20 πλουσιότερων χωρών, όπου όλα τα θέματα θα μπουν στο τραπέζι, από την Συρία και την συνθήκη για τα πυρηνικά, μέχρι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και την Ουκρανία.
Με την κατάληψη των τριών ουκρανικών πολεμικών πλοίων, η Ρωσία ουσιαστικά αποτελειώνει τον Ουκρανικό στόλο ο οποίος κατά το ξέσπασμα της κρίσης έχασε σχεδόν το 75% των πολεμικών του σκαφών, κυρίως επειδή αυτά είτε αυτομόλησαν στην Ρωσία είτε εγκαταλήφθηκαν από το πλήρωμα τους στα λιμάνια της Κριμαίας, απομένοντας ουσιαστικά με 5 πολεμικά σκάφη και περίπου 20-25 βοηθητικά πλοία. Η αποδυνάμωση του Ουκρανικού στόλου μειώνει δραματικά την ικανότητα της Ουκρανίας να διεκδικήσει την εκμετάλλευση των πιθανών υπεράκτιων ενεργειακών κοιτασμάτων στην περιοχή του Ευξείνου Πόντου. Μάλιστα, το σενάριο επιστροφής των εν λόγω πλοίων από την Ρωσία στην Ουκρανία, θεωρείται ιδιαίτερα αισιόδοξη.
Η Ρωσία δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να επιτρέψει σε κανέναν να θέσει υπό απειλή την στρατηγικής σημασίας γέφυρα του Κερτς, η οποία αποτελεί την μοναδική οδική διασύνδεση της Κριμαίας με την Ρωσική Επικράτεια.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι είναι δύσκολο να υπάρξει κάποια περαιτέρω κλιμάκωση στο εν λόγο επεισόδιο, καθώς πρώτον το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν πρόκειται να καταλήξει σε τίποτα παραπάνω από μια δήλωση κενού περιεχομένου, λόγω του δικαιώματος αρνησικυρίας, δεύτερον η Ρωσία πέτυχε τους αντικειμενικούς σκοπούς της και μια περεταίρω κλιμάκωση δεν θα ήταν προς το συμφέρον της, εκτός βέβαια αν η Ουκρανία προβεί σε κάποια απονενοημένη αντίδραση και ο Πρόεδρος Ποροσένκο θελήσει να μιμηθεί τον πρώην Πρόεδρο της Γεωργίας Σαακασβίλι.
* Ο Δημοσθένης Δ. Δημόπουλος είναι διεθνολόγος-γεωπολιτικός αναλυτής, Επικεφαλής της Ερευνητικής Ομάδας Εξωτερικής Πολιτικής, Άμυνας και Ασφάλειας του Κέντρου Ρωσίας, Ευρασίας και Νοτιοανατολικής Ευρώπης του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
