Τα νέα ότι μια μικρή διατροφική αλλαγή θα μπορούσε να μειώσει δραματικά την ποσότητα των επιβλαβών για το περιβάλλον αερίων του μεθανίου που απελευθερώνονται από τα βοοειδή, βρίσκει ενθουσιώδη υποδοχή από την επιστημονική και όχι μόνο κοινότητα ως μέρος των προσπαθειών που γίνονται για την ανάπτυξη ζωοτροφών που είναι βιώσιμες από περιβαλλοντική άποψη.
Ενα σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα με τις αγελάδες είναι το ότι παράγουν μεθάνιο, ένα αέριο θερμοκηπίου τριάντα φορές περισσότερο καταστροφικό από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2). Αυτό δεν αποτελεί φυσικά μια σκευωρία των 1,5 δισεκατομμυρίων αγελάδων της γης αλλά το αναπόφευκτο υποπροϊόν της βιολογίας των μηρυκαστικών αυτών. Οι αγελάδες και τα άλλα ζώα της ίδιας οικογένειας αναμασούν την τροφή τους, χωνεύοντάς την με τη βοήθεια βακτηρίων του στομάχου σε μια διαδικασία που ονομάζεται εντερική ζύμωση. Το τελικό αποτέλεσμα αυτού του μικροβιακού μεταβολισμού είναι το μεθάνιο, από το οποίο η μέση αγελάδα παράγει περίπου 200 έως 500 λίτρα την ημέρα. Στην πραγματικότητα, παρά τα πολλά αστεία για τις αγελάδες που «αερίζονται», το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών μεθανίου (περίπου το 90%), προέρχεται από τα ρεψίματά τους. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), τα ζώα σε όλο τον κόσμο παράγουν συλλογικά περίπου επτά gigatonnes (δηλαδή επτά δισεκατομμύρια μετρικούς τόνους) ισοδύναμων του CO2 κάθε χρόνο. Περίπου το 14,5% των ανθρωπογενών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχονται από τα ζώα. Ποσοστό που είναι κάτι παραπάνω από τις παγκόσμιες εκπομπές από την κυκλοφορία των αυτοκινήτων και των αεροπλάνων. Ενώ τα πρόβατα, οι κατσίκες και τα βουβάλια (αλλά και οι καμηλοπαρδάλεις και οι καμήλες) παράγουν μεθάνιο, το 65% προέρχεται από τις αγελάδες.
Τα τελευταία χρόνια, οι επιστήμονες έχουν διερευνήσει τη χρήση πρόσθετων από φύκια για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από τα ζώα, με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. Σε μια προσπάθεια περιορισμού αυτού του προβλήματος, η California εισήγαγε κανονισμούς που ζητούν από τους γαλακτοπαραγωγούς να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου από τις 1,7 εκατομμύρια αγελάδες που εκτρέφουν κατά 40% μέχρι το 2030. Σε αυτό το πλαίσιο, το Πανεπιστήμιο California-Davis μελετά αν η προσθήκη μικρών ποσοτήτων φυκιών στις ζωοτροφές των βοοειδών μπορεί να συμβάλει στη μείωση των εκπομπών μεθανίου. Σε μια έρευνα την περασμένη άνοιξη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι εκπομπές μεθανίου μειώθηκαν κατά περισσότερο από 30% σε δώδεκα αγελάδες Holstein που τράφηκαν με φύκια τα οποία αναμείχθηκαν στη ζωοτροφή τους και γλυκάθηκαν με μελάσα για να συγκαλυφθεί η αλμυρή τους γεύση.
“Ήμουν εξαιρετικά έκπληκτος όταν είδα τα αποτελέσματα”, δήλωσε ο Ermias Kebreab, επιστήμονας ζώων από το UC Davis, που ηγήθηκε της μελέτης. «Δεν περίμενα να είναι τόσο σημαντικά με ένα τόσο μικρό ποσοστό φυκιών», πρόσθεσε. Ο Kebreab ανέφερε ότι η ομάδα του σχεδιάζει να κάνει περαιτέρω διαιτητικές έρευνες με φύκια σε βοοειδή μέσα στη χρονιά ούτως ώστε να προσδιοριστεί η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα, ενώ θα πρέπει να αυξηθεί και η παραγωγή φυκιών για να είναι μια οικονομικότερη επιλογή για τους αγρότες. Τα προηγούμενα χρόνια, ερευνητές σε όλο τον κόσμο έχουν αναζητήσει τρόπους μείωσης των εκπομπών των βοοειδών με διάφορα πρόσθετα τροφίμων όπως το σκόρδο, η ρίγανη, η κανέλα και ακόμη και το κάρυ, με μικτά αποτελέσματα.
Το μεθάνιο είναι ένα φυσικό παραπροϊόν της πέψης, που παράγεται από τα μικρόβια αυτά στο έντερο του ζώου που διασπά και ζυμώνει την τροφή του. Ενώ μπορεί ως κλιματικός ρύπος να μην έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, θεωρείται τουλάχιστον 25 φορές πιο ισχυρό ως αέριο που παγιδεύει την θερμότητα από ό,τι το διοξείδιο του άνθρακα. “Όσον αφορά τις αγελάδες, οι μισές εκπομπές μεθανίου προέρχονται από το ρέψιμο και οι υπόλοιπες από την κοπριά”, δήλωσε ο Kebreab. “Αυτή είναι η πρώτη δοκιμή για τα γαλακτοπαραγωγά βοοειδή που έχει γίνει ποτέ στον κόσμο”, τόνισε. «Από ό, τι έχω δει μέχρι στιγμής, φαίνεται να λειτουργεί αρκετά καλά, αλλά υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να κάνουμε πριν γίνει μια βιώσιμη λύση».
Ο Kebreab συμπλήρωσε ότι οι εκπομπές μεθανίου θα μπορούσαν να μειωθούν ακόμη περισσότερο αυξάνοντας τη συγκέντρωση φυκιών που χρησιμοποιήθηκε από περίπου το 1% στο 2% της διατροφής της αγελάδας. Ο ερευνητής είπε ότι οι αγελάδες καταναλώνουν συνήθως περίπου 23 κιλά ζωοτροφών την ημέρα και το μίγμα των φυκιών αντιπροσωπεύει μόνο περίπου 250 γραμ. της διατροφής του ζώου. Δεν υπήρξε πτώση στην απόδοση του γάλακτος στις αγελάδες που τράφηκαν με πρόσθετα φύκια. Το κόστος των φυκιών θεωρείται υψηλό αυτή τη στιγμή επειδή πρέπει να γίνει η συγκομιδή και η μεταφορά του, αν και ο Kebreab δήλωσε ότι η ιδέα είναι να αναπτυχθεί εμπορικά καθώς υπάρχει ενδιαφέρον για την καλλιέργεια του. Πρόκειται συγκεκριμένα για το φύκι Asparagopsis taxiformis το οποίο αποξηραίνουν πριν το χρησιμοποιήσουν και το οποίο περιέχει βρωμοφόρμιο, μια ένωση που αντιδρά με τη βιταμίνη Β12 στο τελευταίο στάδιο της πέψης και διακόπτει τα ένζυμα που χρησιμοποιούνται από τα βακτήρια του εντέρου για την παραγωγή μεθανίου.
Φωτεινή Πουρνάρα
