Στο Εθνικό Θέατρο της Κόστα Ρίκα
Κείμενο – φωτογραφίες:
ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ
1890. Περιοδεύοντας η Ισπανίδα πριμαντόνα Αντελίνα Πάτι στην Κεντρική Αμερική προσπερνά το απομονωμένο Σαν Χοσέ, καθώς δεν διαθέτει αξιόλογη αίθουσα παραστάσεων. Στην απομονωμένη πόλη ζουν ή την επισκέπτονται συχνά πλούσιοι Ευρωπαίοι εξαγωγείς καφέ και μπανάνας. Δυσαρεστημένοι από την έλλειψη πολιτιστικής κίνησης, συλλαμβάνουν την ιδέα δημιουργίας θεάτρου. Επιβάλλουν φόρο εξαγωγών στον καφέ διαθέτοντας τα έσοδα για αυτό τον σκοπό. Σύντομα επιβάλλεται γενικευμένος φόρος εισαγωγών για να υλοποιηθεί ευκολότερα το εγχείρημα και το 1891 ξεκινούν οι εργασίες κατασκευής.
1897. Στο Σαν Χοσέ εγκαινιάζεται το Εθνικό Θέατρο της Κόστα Ρίκα. Παράσταση στις 21 Οκτωβρίου είναι ο “Φάουστ” του Σαρλ Γκουνό, οπερατική μεταφορά του κλασικού έργου του Γκαίτε, από την Compagnie d’ Opéra Française. Το ίδιο έργο είχε επιλεγεί στα εγκαίνια της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης στις 22 Οκτωβρίου 1883 στο κτήριο της 39ης και Μπρόντγουεϊ, το οποίο μετά το 1966, οπότε η όπερα θα μετακομίσει στο Λίνκολν Σέντερ, θα ονομάζεται Ολντ Μετ.
Η αυλαία και η σκηνή του Τεάτρο Νασιονάλ
Οι Κοσταρικανοί φιλόμουσοι είναι από τους πιο τυχερούς στην Κεντρική Αμερική. Το Centro Cultural Costarricense-Norteamericano στο Σαν Χοσέ διαθέτει θέατρο 300 θέσεων, το Eugene O’Neill, το οποίο μεταδίδει δορυφορικά απευθείας παραστάσεις της Μητροπολιτικής Όπερας της Νέας Υόρκης προβαλλόμενες σε υψηλή ανάλυση και με ποιοτικό στερεοφωνικό ήχο. Στον ίδιο χώρο προβάλλονται ακόμη παραστάσεις και από Λονδίνο και Μόσχα.
Φεβρουάριος. Καιρός ζεστός και ηλιόλουστος στο Σαν Χοσέ. Βγαίνοντας πρώτη ημέρα στην πόλη, κατευθύνομαι στο κέντρο της κοσταρικανικής πρωτεύουσας. Πρώτο κτήριο που επισκέπτομαι είναι ένα νεομπαρόκ θέατρο που θυμίζει έντονα Παρίσι, αφού αποτελεί αντιγραφή της παρισινής Όπερας. Στην πρόσοψη βλέπω δύο λευκά αγάλματα. Το ένα είναι του Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν. Ο Γερμανός συνθέτης όρθιος, σκεπτικός, με χέρια διπλωμένα κάτω από το στήθος, φαίνεται βυθισμένος σε σκέψεις, ίσως ακούγοντας νοερά κάποιο μέρος συμφωνίας του. Το άλλο είναι του Ισπανού θεατρικού συγγραφέα και ποιητή του 17ου αιώνα Πέδρο Καλδερόν Δε Λα Μπάρκα, και αυτό, όπως και του Μπετόβεν, πάνω σε βάθρο σε κάποια κόχη του κτηρίου.
Μπαίνοντας, παίρνω μια πρώτη ιδέα από την καλαισθησία και τη χλιδή του Εθνικού Θεάτρου από το απαστράπτον λευκό και πράσινο δάπεδο από Καράρα. Το επισκέπτομαι και το επόμενο πρωί για να το θαυμάσω με τη ησυχία μου. Επιβλητικές σκάλες, ζωγραφισμένες οροφές με θέματα όπως “Η συγκομιδή του καφέ” του Ιταλού ζωγράφου Αλεάρντο Βίλα, η οποία απεικονίζεται και στην οπίσθια όψη του χαρτονομίσματος των 5 κολόνες, πολυέλαιοι.
Το κομψό πολυτελές φουαγιέ στον πρώτο όροφο
Στον πάνω όροφο ένας αγαλμάτινος άγγελος στολίζει το μεγαλοπρεπές φουαγιέ από ροζ μάρμαρο, το οποίο κοσμούν κρύσταλλα, χρυσά σκαλίσματα, καθρέφτες, τοιχογραφίες. Το καλό με τις ανά ώρα 40άλεπτες ξεναγήσεις είναι ότι οι υπεύθυνοι δίνουν κατατοπιστικές πληροφορίες και απαντήσεις όχι μόνο για το Εθνικό Θέατρο αλλά και για τον πολιτισμό της χώρας γενικότερα. “Κερασάκι στην τούρτα” της χλιδής του θεάτρου με την υπέροχη ακουστική είναι τα μπρούτζινα φωτιστικά που υπενθυμίζουν ότι το Σαν Χοσέ ήταν το 1884 η τρίτη πόλη στον κόσμο, μετά τη Νέα Υόρκη και το Παρίσι, η οποία ηλεκτροδοτήθηκε. Εντυπωσιακό είναι και το ξύλινο πάτωμα. Καλοδιατηρημένο, σε αντίθεση με τα 1.010 ξύλινα καθίσματα που παλιότερα, πριν τα φάνε οι τερμίτες, αποσπώνταν για να μετατραπεί η αίθουσα σε σαλόνι χορού.
Ψάχνοντας προγράμματα από παλιότερες παραστάσεις για τη συλλογή μου, διαπιστώνω ότι εδώ έχουν παρακολουθήσει οι Κοσταρικανοί από όπερα μέχρι κομεντί και από μπαλέτα μέχρι εθνικούς χορούς.
Πριν φύγω, επισκέπτομαι το καφέ εστιατόριο στο λόμπι για τσάι και γλυκό με θέα την κίνηση του δρόμου. Παρατηρώντας τον κόσμο, σκέπτομαι πως είναι τυχερός που μπορεί να παρακολουθεί κάθε Τρίτη παραστάσεις όπερας με 10 ή και με 6 ευρώ η τρίτη ηλικία και σε βελούδινα καθίσματα. Αλλά η “δημοκρατική” συμπεριφορά δεν σταματά εδώ. Εδώ προνόησαν και δημιούργησαν κλειστά θεωρεία για τις χήρες που μπορούσαν να παρακολουθούν παραστάσεις αθέατες, χωρίς να δίνουν λαβές για κουτσομπολιά, ενώ προσιτό στο βλέμμα του κοινού είναι και το προεδρικό “κουτί”.
Ιστορία, τέχνη, καλή μουσική. Το Εθνικό Θέατρο, καμάρι της πόλης και εθνικό μνημείο από το 1965, δείχνει ότι οι Κοσταρικανοί είχαν μια καλλιεργημένη πλούσια μεσαία τάξη. Βγαίνοντας στην Πλάζα Ντε Λα Κουλτούρα, θόρυβος και κίνηση με ξαναφέρνουν στους ρυθμούς της καθημερινότητας του Σαν Χοσέ.
ΠΗΓΗhttp://www.avgi.gr/article/10812/9424170/opera-sto-san-chose-apo-ton-19o-aiona#
