Σημαντικές αλλαγές πραγματοποιούνται στον ποινικό μας χάρτη με την αναμόρφωση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, μεταρρυθμίσεις που τις τελευταίες μέρες τέθηκαν σε δημόσια διαβούλευση.
Τα νέα νομοθετήματα, σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης Μιχάλη Καλογήρου, κινήθηκαν σε τρεις βασικούς άξονες: «εξορθολογισμό των αδικημάτων, νέο ποινολόγιο που να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες και εναρμόνιση της νομοθεσίας στα διεθνή δεδομένα χωρίς εκπτώσεις στα ατομικά δικαιώματα».
Με τον νέο Ποινικό Κώδικα καταργείται ο νόμος 1608/50 περί καταχραστών του Δημοσίου καθώς με νέα διάταξη προβλέπονται βαρύτερες ποινές σε περιπτώσεις που περιουσιακά ή υπηρεσιακά κακουργήματα στρέφονται κατά του ελληνικού Δημοσίου, ενώ επιμηκύνεται ο χρόνος παραγραφής αυτών των αδικημάτων από 15 σε 20 χρόνια.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης τονίζει ότι έτσι εξασφαλίζεται η προστασία της δημόσιας περιουσίας και καθίσταται περιττός ο εν λόγω νόμος, για αυτό και καταργείται.
Ακόμη, προβλέπονται διαδικασίες δήμευσης των περιουσιακών στοιχείων των υπευθύνων για αποκατάσταση της οικονομικής ζημίας του Δημοσίου. Μία από τις σημαντικές αλλαγές που εισάγονται είναι η αναβίβαση της προσφοράς κοινωφελούς εργασίας σε κύρια ποινή, αλλά και η κατάργηση της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων ως παρεπόμενης ποινής.
Ακόμα, νέα διάταξη προβλέπει το αδίκημα της απάτης σχετικής με τις επιχορηγήσεις, ενώ καταργείται η μετατροπή της στερητικής της ελευθερίας ποινής σε χρηματική. Καταργούνται ακόμα διατάξεις αναχρονιστικού χαρακτήρα, όπως το αξιόποινο της απεργίας δημοσίων υπαλλήλων.
Μια χαρακτηριστική αλλαγή που προβλέπεται αφορά τις ποινές και συγκεκριμένα τη μετατροπή κακουργημάτων σε πλημμελήματα.
Αρχικά, από το σχέδιο ΠΚ ορίζεται μετατροπή σε μεμονωμένες πράξεις, όπως:
● Το κακούργημα της κατασκευής και κατοχής εκρηκτικών υλών (272ΠΚ), που σήμερα τιμωρείται με κάθειρξη έως 20 έτη. Πλέον θα επιβάλλεται ποινή φυλάκισης έως τρία έτη. Μάλιστα, σε άλλη παράγραφο αναφέρεται ότι «ο δράστης δεν τιμωρείται αν πριν εξεταστεί από τις αρχές παρέδωσε με τη θέλησή του σ’ αυτές τα πιο πάνω υλικά ή αντικείμενα ή κατέστησε γι’ αυτές δυνατό να τα αποκτήσουν στην κατοχή τους ή απέτρεψε με άλλον τρόπο τον κίνδυνο να γίνει χρήση αυτών».
● Το κακούργημα της παραβίασης του απορρήτου τηλεφωνικής επικοινωνίας και προφορικής συνομιλίας (370Α ΠΚ) που τιμωρείται με ποινή κάθειρξης μέχρι 10 έτη θα γίνει πλημμέλημα με ποινή φυλάκισης έως πέντε χρόνια.
Επιστροφή κλοπιμαίων
Αντίστοιχα, προβλέπεται από τα άρθρα 381 και 405 ΠΚ η απαλλαγή από κάθε ποινή εάν ο υπαίτιος μέχρι την αμετάκλητη παραπομπή του στο ακροατήριο αποδώσει τα «κλοπιμαία» ή ικανοποιήσει εντελώς τον ζημιωθέντα, χωρίς παράνομη βλάβη τρίτου, καταβάλλοντας την αξία του, εφόσον ο δράστης πληρώσει επιπλέον τους τόκους υπερημερίας από την ημέρα τέλεσης του εγκλήματος.
Αφορά σειρά αδικημάτων, μεταξύ των οποίων τα κακουργήματα της διακεκριμένης κλοπής, της υπεξαίρεσης, της απάτης σε υπολογιστή, της απιστίας, αλλά και τα πλημμελήματα της καταδολίευσης δανειστών και της τοκογλυφίας.
Ορίζονται επίσης, επιεικέστερες ποινές σε όλους τους ειδικούς νόμους, όπως ο νόμος περί ναρκωτικών, ο νόμος περί όπλων, ο νόμος περί αρχαιοτήτων και άλλα. Σύμφωνα με το άρθρο 463, όπου σήμερα απειλείται κάθειρξη έως 10 έτη, αυτή θα μετατρέπεται σε φυλάκιση τουλάχιστον τριών ετών και χρηματική ποινή, ενώ όπου απειλείται μόνο ποινή ισόβιας κάθειρξης θα προστεθεί διαζευκτικά και η πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών.
● Στο αδίκημα της ανθρωποκτονίας από πρόθεση (299 ΠΚ) «σπάει» η ισόβια κάθειρξη ως μοναδική ποινή και πλέον το δικαστήριο θα μπορεί να επιβάλλει πρόσκαιρη κάθειρξη τουλάχιστον δέκα ετών.
● Καταργείται η αποστέρηση πολιτικών δικαιωμάτων και ορίζεται η αποστέρηση θέσεων και αξιωμάτων, δηλαδή «αν ο υπαίτιος καταδικάστηκε σε ποινή κάθειρξης, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει αποστέρηση της δημόσιας θέσης ή του δημόσιου ή αυτοδιοικητικού αξιώματος που κατέχει, εφόσον η πράξη του συνιστά βαριά παράβαση των καθηκόντων του».
Περί τρομοκρατίας
Προσθήκες σημειώνονται και στα άρθρα που αφορούν την εγκληματική και τρομοκρατική οργάνωση. Ειδικότερα, προστίθεται διάταξη (187Γ ΠΚ) που προβλέπει ευνοϊκή μεταχείριση στα μέλη που θα ενημερώσουν τις αρχές για τη δράση της οργάνωσης. Αν η καταγγελία γίνει πριν από τη διάπραξη αδικήματος ή βοηθήσει στην εξάρθρωση της οργάνωσης, τότε τα μέλη απαλλάσσονται από την ποινή για τις πράξεις αυτές, ενώ αν ο καταγγέλλων έχει τελέσει κάποιο από τα εγκλήματα, το δικαστήριο του επιβάλλει μειωμένη ποινή στην οποία χωρεί αναστολή.
Τέλος, άλλο άρθρο (187Β ΠΚ) ορίζει την τιμωρία εκείνου που βοηθά τρομοκρατική οργάνωση ή μέλη της, αναφέροντας:
«Οποιος παρέχει κάθε είδους περιουσιακά στοιχεία, υλικά ή άυλα, κινητά ή ακίνητα ή κάθε είδους χρηματοοικονομικά μέσα, ανεξάρτητα από τον τρόπο κτήσης τους, σε τρομοκρατική οργάνωση ή σε μεμονωμένο τρομοκράτη ή για τη συγκρότηση τρομοκρατικής οργάνωσης ή για να καταστεί κάποιος τρομοκράτης ή τα εισπράττει, συλλέγει ή διαχειρίζεται χάριν των ανωτέρω, ανεξάρτητα από τη διάπραξη οποιουδήποτε εγκλήματος, τιμωρείται με κάθειρξη έως 10 έτη. Με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους τιμωρείται η πράξη του προηγούμενου εδαφίου, όταν η τρομοκρατική οργάνωση έχει συσταθεί ή σκοπείται να συσταθεί μόνο για την τέλεση πλημμελημάτων. Το ίδιο ισχύει όταν ο μεμονωμένος τρομοκράτης τελεί ή σκοπείται να τελέσει μόνο πλημμελήματα».
Στο πλαίσιο της γενικότερης μείωσης των ποινών, η ποινή για την ένταξη σε εγκληματική οργάνωση παραμένει 5-10 χρόνια. Η διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης, που θεωρούνταν αυτόνομο αδίκημα και τιμωρούνταν με ποινή 10-20 χρόνια, γίνεται με τις νέες διατάξεις επιβαρυντική περίσταση στο αδίκημα της ένταξης και τιμωρείται μέχρι 15 χρόνια. Είναι φανερό ότι οι νέες διατάξεις επηρεάζουν τη δίκη της Χρυσής Αυγής, της οποίας η ηγεσία αντιμετωπίζει κυρίως την κατηγορία της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης.
Αντιδράσεις για τα σχετιζόμενα με τον βιασμό
Η πρώτη αντίδραση στον υπό διαβούλευση νέο Ποινικό Κώδικα έγινε από τη Διεθνή Αμνηστία για τον προτεινόμενο ορισμό του βιασμού (άρθρο 336). «Οποιος με σωματική βία ή με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας εξαναγκάζει άλλον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης τιμωρείται με κάθειρξη».
Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτηρίζει οπισθοδρόμηση για τα δικαιώματα των γυναικών το προτεινόμενο άρθρο και έχει ξεκινήσει εκστρατεία με αίτημα την τροποποίησή του έτσι ώστε αυτός να ορίζεται με βάση την απουσία της συναίνεσης.
Η οργάνωση αναφέρει ότι στο νέο σχέδιο Ποινικού Κώδικα «όχι απλώς δεν υιοθετείται ένας ορισμός του βιασμού με βάση τη συναίνεση, αλλά ο ισχύων μέχρι σήμερα ορισμός αντικαθίσταται με έναν ακόμη χειρότερο». Η νέα πρόταση, εξηγεί, περιορίζει τις περιπτώσεις της «απειλής σπουδαίου και άμεσου κινδύνου» μόνο σε εκείνες που αφορούν «απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας».
Με αυτόν τον τρόπο, οριοθετείται ακόμη περισσότερο η έννοια της απειλής (ως αποκλειστικά σωματικής) και κλείνει οποιοδήποτε περιθώριο διαφορετικής ερμηνείας.
ΠΗΓΗ
