Ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος, ο επιστήμονας που συνέδεσε το όνομά του με την ιστορία της Μακεδονίας, άφησε σήμερα την τελευταία του πνοή στο Ιπποκράτειο νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης. Ο Μανόλης Ανδρόνικος έγινε παγκοσμίως γνωστός στα 1977, όταν, ως επικεφαλής ομάδας αρχαιολόγων, ανακάλυψε τον τάφο του βασιλιά των Μακεδόνων Φιλίππου του Β` και σειρά άλλων ασύλητων Μακεδονικών Τάφων με πλούσιο περιεχόμενο. Η σειρά των αποκαλύψεων αυτών επέδειξε ότι η Βεργίνα ήταν η πρώτη πρωτεύουσα των Μακεδόνων, οι φημισμένες Αιγές. Ο Μ. Ανδρόνικος γεννήθηκε στην Προύσα στα 1919. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήρθε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη όπου τελείωσε το Γυμνάσιο. Σπούδασε στο τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ως φοιτητής έλαβε μέρος στις ανασκαφές της Βεργίνας, υπό την καθοδήγηση του Κωνσταντίνου Ρωμαίου, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο.
Στην Κατοχή δίδασκε ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης στο Γυμνάσιο του Έβρου. Διέφυγε στη Μέση Ανατολή και κατατάχθηκε στον Ελληνικό Στρατό. Μετά τον πόλεμο, επέστρεψε στην Ελλάδα το 1945 και εργάστηκε ως καθηγητής σε ιδιωτικό γυμνάσιο. Στα 1949 παντρεύτηκε την Ολυμπία Κακουλίδου -σύντροφο της ζωής του μέχρι σήμερα- και την ίδια χρονιά διορίστηκε επιμελητής αρχαιοτήτων, υπηρετώντας έως το 1961 στη Βέροια, στη Θεσσαλονίκη και στην Κομοτηνή. Στα 1952 εκδίδει την πρώτη του μελέτη ”Ο Πλάτων και η Τέχνη” και γίνεται διδάκτορας του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης.
Την περίοδο 1954-1955 συνεχίζει τις σπουδές του στην Οξφόρδη κοντά στον διάσημο καθηγητή Σερ Τζων Μπίζλι, τον ”πατέρα” της αρχαίας ελληνικής αγγειογραφίας. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1957, με την διατριβή του ”Λακωνικά ανάγλυφα” εκλέγεται υφηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Το 1961 προάγεται σε έφορο αρχαιοτήτων και τον ίδιο χρόνο εκλέγεται έκτακτος καθηγητής Αρχαιολογίας στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ, τρία χρόνια αργότερα, το 1964 καταλαμβάνει την θέση του τακτικού καθηγητή στην Β’ Έδρα Αρχαιολογίας , στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Ως Πανεπιστημιακός διδάσκει και αγωνίζεται για ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα.
Πραγματοποιεί πολλές ανασκαφές στην Βέροια, στη Νάουσα, στη Χαλκιδική, στο Κιλκίς και στην Θεσσαλονίκη .Όνειρό του όμως είναι η Βεργίνα. Εκεί έχει πρωτοπάει στα 1938 με τον δάσκαλό του Γεώργιο Ρωμαίο και είναι σχεδόν βέβαιος ότι εκεί βρίσκονται Βασιλικοί Μακεδονικοί Τάφοι. Ο ίδιος άρχισε τις ανασκαφικές του εργασίες στη Βεργίνα το 1951. Ανάσκαψε 32 Τύμβους της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου, ενώ, με τον συνάδελφό του Γιώργο Μπακαλάκη, συνέχισε και ολοκλήρωσε την ανασκαφή του Ανακτόρου της Βεργίνας. Το 1952 άρχισε -στην ίδια περιοχή- την ανασκαφή της Μεγάλης Τούμπας (τεχνητός λόφος).
Οι ανασκαφές εκεί θα διαρκέσουν μέχρι το 1963, χρονιά που ο καθηγητής Ανδρόνικος ανακαλύπτει τις πρώτες επιτύμβιες Στήλες. Στα 1976 κατορθώνει να εξασφαλίσει τις οικονομικές προϋποθέσεις για την συνέχιση των ανασκαφών στον Τύμβο. Οι ενδείξεις τον οδηγούν στον συμπέρασμα ότι η θέση της Βεργίνας ταυτίζεται με την θέση της πόλης των Αιγών, που ήταν πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Ύστερα από επανειλημμένες προσπάθειες, το 1977, ανακάλυψε τους δυο Πρώτους Βασιλικούς Τάφους του 4ου π.Χ. αιώνα και τα θεμέλια ενός Ηρώου. Ο μεγαλύτερος από τους δύο Τάφους ήταν άθικτος και τα πλούσια και εξαιρετικής ποιότητας ευρήματα, οδήγησαν στη βεβαιότητα ότι η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως τον Τάφο του βασιλιά των Μακεδόνων Φιλίππου του Β`.
Στον Τάφο που βρέθηκε ασύλητος και ήταν ο μεγαλύτερος από τους -συνολικά- τέσσερις που εντόπισε ο καθηγητής, βρέθηκε χρυσή λάρνακα με ανάγλυφο το δεκαεξάκτινο μακεδονικό αστέρι, σύμβολο της μακεδονικής δυναστείας, όπου φυλάσσονταν τα οστά του βασιλιά και πολλά πλούσια χρυσά και αργυρά βασιλικά αντικείμενα. Στον μεγάλο Τάφο βρέθηκαν επίσης το μεγάλο χρυσό στεφάνι και διάδημα, η ασπίδα, οι περικνημίδες, ο θώρακας και σημαντικής αξίας αργυρά οικιακά σκεύη. Στους δύο Τάφους βρέθηκαν και θαυμάσιες τοιχογραφίες, οι οποίες αποτελούν μοναδικό δείγμα της κλασσικής ελληνικής ζωγραφικής. Στις 27 Φεβρουαρίου του 1992 του απενεμήθη από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο ”Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Φοίνικα”, ύψιστη τιμητική διάκριση που απονέμεται σε Έλληνα πολίτη. Το παράσημο το παρέλαβε ο αδελφός του καθηγητή, στο Κυβερνείο της Θεσσαλονίκης, αφού η ασθένεια κράτησε τον Μανόλη Ανδρόνικο στο νοσοκομείο.
Το 1980 γίνεται αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ, το 1982 παραλαμβάνει το Βραβείο ”ΟΛΥΜΠΙΑ” από το Ίδρυμα Ωνάση, για την ανακάλυψη των Βασιλικών Τάφων της Βεργίνας. Τα ενδιαφέροντά του επεκτείνονται και στον χώρο της Τέχνης, αναλαμβάνοντας το 1974 τη θέση του διευθυντή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Γράφει κριτικές και σειρά άρθρων που δημοσιεύονται σε περιοδικά και στην εφημερίδα ”ΤΟ ΒΗΜΑ”. Υπήρξε Πρόεδρος της Επιτροπής της Ουνέσκο, αντεπιστέλλον μέλος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αθήνας. της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, επίτιμος αντιπρόεδρος της Ισπανικής Εταιρείας Κλασσικών Σπουδών, της Ελληνικής Εταιρείας Κλασσικών Σπουδών του Λονδίνου, μέλος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου Βερολίνου, της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Τέχνης, του EXPLORER CLUB. Είχε συμμετάσχει σε εκατοντάδες συνέδρια και έδωσε σειρά διαλέξεων σε πολυάριθμα Πανεπιστήμια της Αμερικής και της Ευρώπης….
