ΕΥΠ: Αξιωματικοί της MIT μέσα στην ΕΥΠ

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Επιλέγεις τους φίλους σου αλλά δεν επιλέγεις τους γείτονες σου. Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι καταδικασμένες, λόγω γεωγραφίας, να ζουν δίπλα-δίπλα. Εμπορική και οικονομική συνεργασία, σε όλες τις μορφές, τουρισμός, ανθρώπινες επαφές και πάλι σε όλες τις μορφές τους (αθλητισμός, τέχνες, κτλ.), με άλλα λόγια η επιτομή των διμερών σχέσεων, μας δείχνουν το δρόμο. Με καθαρή επεξήγηση, ωστόσο, ότι οι ανάλογες ενέργειες διενεργούνται με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και για το κοινό κέρδος. Είναι προς όφελος της Ελλάδας να έχει μία προστατευμένη, ασφαλή, ευδοκιμούσα και δημοκρατική Τουρκία ως γείτονα. Η Τουρκία, από την εποχή των διαπραγματεύσεων του Ισμέτ Πασά στη Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάνης μέχρι σήμερα, είναι μία και απαράλλακτη: είτε δομικά, δικτατορικά ή νεο-οθωμανικά -και οτιδήποτε άλλο ενδιάμεσα- είναι έντονα εθνικιστική και επεκτατική εκ φύσεως, όπως δείχνει η ιστορία και η γεωστρατηγική της θέση. Ανεξάρτητα από τις διαφορές στο εσωτερικό μέτωπο, οι Τούρκοι είναι ενωμένοι όταν αφορά τη προβολή ισχύος της χώρας τους. Εμείς στην Ελλάδα έχουμε νοιώσει όλη την ορμή της αυτές τις τελευταίες δεκαετίες. Και ο Πρόεδρος Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι σήμερα τελείως διαφορετικός από τον ηγέτη του τότε νεοσυνταχθέντος AKP με τον οποίο μίλησα τον Αύγουστο του 2001, στο προσωρινό κέντρο του, ήμουν ο πρώτος Δυτικός Πρέσβης που το έκανε.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Συμφωνείτε με το ότι η πρόσφατη επίσκεψη του Υπουργού Εξωτερικών της σκιώδους κυβέρνησης Γιώργου Κουμουτσάκου και του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στην Άγκυρα ήταν άσχημα οργανωμένη από την Ελληνική πλευρά;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Συμφωνώ απολύτως με τον κύριο Κουμουτσάκο σε αυτό το ζήτημα. Μία σύνοδος κορυφής δύο ηγετών είναι όπως μία απόφαση ενός Ανώτατου Δικαστηρίου: δεν υπάρχει έφεση. Επομένως είτε είναι καλά προετοιμασμένη ώστε να οδηγήσει σε μία ανακάλυψη -ή τουλάχιστον σημαντική ενίσχυση- στις διμερείς σχέσεις ειδάλλως είναι μία μάταιη άσκηση ή επιχείρηση για να κερδηθεί χρόνος. Τα αποτελέσματα της επίσκεψης του Πρωθυπουργού Τσίπρα στην Άγκυρα δικαιώνουν την άποψη ότι ήταν κακώς προετοιμασμένη από την Ελληνική πλευρά.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Με οποιοδήποτε τρόπο οραματίζεστε μία λύση στη διαμάχη για τα οκτώ πρώην στελέχη των Τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, που είναι τώρα στην Ελλάδα και διώκονται από τη Τουρκία για εγκλήματα πραξικοπήματος ειδικά αναφορικά με τη πρόσφατη κίνηση της Τουρκίας να προσφέρει μία αμοιβή $6.1 εκατομμύρια για τους άντρες;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Μιλώντας ζωντανά, στις 8 Φεβρουαρίου, στα πρωινά νέα του Ελληνικού «Σκάϊ TV», αξιολόγησα τη προσφορά αμοιβής από τη Τουρκία για τους 8 Τούρκους αξιωματικούς ως «μία αγενής και ποταπή παρέμβαση στα εσωτερικά θέματα της Ελλάδος». Αγενής διότι ανακοινώθηκε δύο ώρες πριν την αναχώρηση του Πρωθυπουργού Τσίπρα για την Άγκυρα, παρότι αυτά τα άτομα βρίσκονται στην Ελλάδα από τον Ιούλιο του 2016, και ποταπή γιατί προβάλει τους Έλληνες ως υποψήφιους καταδότες. Επί του θέματος, ο Πρωθυπουργός Τσίπρας επανέλαβε την ίδια απάντηση που είχε δώσει πολλές φορές για το ζήτημα των 8. Λυπάμαι που κατάπιε το θέμα της αμοιβής χωρίς αντίδραση. Μπορώ εύκολα να προβλέψω ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν θα συνεχίσει τις πιέσεις στην Ελλάδα για την υπόθεση των 8 -παρότι είμαι σίγουρος ότι καταλαβαίνει ότι δε μπορεί να βρεθεί λύση όπως τη θέλει- γιατί δύο λόγους: πρώτον, διότι τη θεωρεί μία πολύ προσωπική υπόθεση και δεύτερον γιατί, σε αυτή τη μακροχρόνια παράδοση διαπραγματεύσεων της Τουρκίας, θέλει να προσθέσει μία ακόμα διαμάχη για να κερδίσει ικανοποίηση σε μία άλλη.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι έχει καταγράψει αριθμούς ρεκόρ στις εδαφικές και εναέριες παραβιάσεις από τη Τουρκία στο Αιγαίο. Αυτό σημαίνει ότι οι παραδοσιακές αντιπαλότητες του Αιγαίου είναι τώρα σε μία κατάσταση συνεχούς αντιπαράθεσης;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Φοβάμαι ότι αυτή είναι πράγματι η κατάσταση, και οι εντάσεις είναι καταδικασμένες να αυξάνονται για όσο οι εδαφικές και εναέριες παραβιάσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο συνεχίζουν αμείωτα. Οι Έλληνες πιλότοι θα συνεχίσουν να αναχαιτούν τους παραβάτες. Αλλά ένα ατύχημα μπορεί πάντα να συμβεί. Ποιος θα φταίει τότε; Και μία ερώτηση: εάν ένας πιλότος της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας κάνει κατά λάθος υπερπτήση επάνω από Τουρκικό έδαφος όπως η Ντάτσα (Datça στα Τουρκικά), πως θα αντιδράσει η Τουρκία;

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Πιστεύετε ότι η επιθυμία του Πρωθυπουργού Τσίπρα να εγκαθιδρύσει μία γραμμή επικοινωνίας τον Πρόεδρο Ρεσέπ Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσε πιθανόν να βελτιώσει ή να επιδεινώσει τις σχέσεις;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Μία τέτοια επιθυμία είναι σαφώς αξιέπαινη, παρότι αντιλαμβάνομαι ότι για αρκετά χρόνια υπήρχαν κανάλια επικοινωνίας ανάμεσα στους ηγέτες των δύο χωρών. Άρα αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Ως διπλωμάτης, αφοσιωμένος να κτίζει γέφυρες επικοινωνίας, νοιώθω ότι αυτά τα κανάλια, σε όλα τα επίπεδα, είναι πάντα χρήσιμα. Λίγοι άνθρωποι το γνωρίζουν, για παράδειγμα, πως όταν ήμουν ο Γενικός Διοικητής της ΕΥΠ (η Ελληνική Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών) είχαμε συμφωνήσει, το 2005, μαζί με τον αντίστοιχο μου Τούρκο της ΜΙΤ, τον κύριο Εμρέ Τανέρ, ένα πραγματικό κύριο, και είχαμε ανταλλάξει δεόντως διαπιστευμένους αξιωματικούς των υπηρεσιών, ενώ διατηρούσαμε παράλληλα μία άμεση και χρήσιμη επαφή ανάμεσα μας.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Τι θα μπορούσαν η Τουρκία και η Ελλάδα (και οι δυτικοί σύμμαχοι τους) να κάνουν ώστε να σταματήσει η επιδείνωση στη διαμάχη περί της οριοθέτησης της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Από το έτος 2000, 64 γύροι από αποκαλούμενες «εξερευνητικές ομιλίες» έχουν ολοκληρωθεί για την οριοθέτηση της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας, πολύ μακριά από το φως της δημοσιότητας και του κοινοβουλευτικού ελέγχου και ενάντια στις αρχές του κακόφημου «casus belli» (αιτία πολέμου). Εκτός και αν η Τουρκία μειώσει τη φρενίτιδα ότι εάν η Ελλάδα υλοποιήσει τα δικαιώματα που της δίνει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας το Αιγαίο θα μετατραπεί σε «Ελληνική λίμνη», τότε φοβάμαι ότι είμαστε καταδικασμένοι για δύο ακόμα δεκαετίες «εξερευνητικών ομιλιών».

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Παρατηρητές φοβούνται ότι οι εντάσεις ανάμεσα σε Τουρκία και Κύπρο για την ενέργεια ίσως να οδηγήσουν σε εμπλοκή. Η Τουρκία έχει δήλωσε ότι θα εξαπολύσει τα δικά της πλοία γεωτρήσεων στην αμφιλεγόμενη περιοχή. Ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Καβούσογλου είπε «τίποτα δε μπορεί να γίνει στη Μεσόγειο χωρίς τη Τουρκία». Με άλλους παίκτες όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος να παρατηρούν προσεκτικά τη διαμάχη ανησυχείτε για μία στρατιωτική συμπλοκή;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Με το «Mavi Vatan» (Γαλάζια Πατρίδα) σε εξέλιξη, η «επίδειξη ισχύος» είναι περισσότερο ανάγκη «επίδειξης» και λιγότερο «ισχύος». Οι φιλειρηνιστές Τούρκοι θα πρέπει να ανησυχούν για τη προβολή της χώρας τους ως ένα πολεμοκάπηλο κράτος. Κανένας δε θα πρέπει ούτε να υπερ-δραματοποιεί ούτε να υποτιμά το ζήτημα και να μη μπερδεύουμε τους πυροβολισμούς με τα πυροτεχνήματα.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Θα μπορούσε η διαμάχη πιθανόν να μετατραπεί σε ένα θέμα Ευρώπης-Τουρκίας εάν η Τουρκία ξεκινήσει τις γεωτρήσεις στη Κυπριακή ΑΟΖ;

Ι. ΚΟΡΑΝΤΗΣ: Απεριόριστη πρόσβαση σε, και παροχή από, πηγές υδρογονανθράκων Κρατών Μελών είναι ύψιστης σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, για προφανείς λόγους. Αφήνω τα υπόλοιπα στη φαντασία σας.

ΜΠ. ΜΠΕΚΝΤΙΛ: Πόσο ρεαλιστική πιστεύετε ότι είναι οι υποτιθέμενες διαπραγματεύσεις για το ξανα-άνοιγμα της θεολογικής σχολής της Χάλκης με αντίτιμο να επιτραπεί στους Μουσουλμάνους της Θράκης να ορίσουν τους δικούς τους μουφτήδες;