Το Sputnik ρώτησε αναλυτές για το αν είναι εφικτό να επανεκκινήσουν οι συνομιλίες για το Κυπριακό. Ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι αμοιβαίοι συμβιβασμοί των δύο πλευρών, σε αυτό το ζήτημα.
Στις 20 Ιουλίου συμπληρώνονται 45 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Η κίνηση αυτή άλλαξε τη ροή της ιστορίας και είχε ως αποτέλεσμα τη διχοτόμηση του νησιού και τη δημιουργία του Κυπριακού προβλήματος, ενός κομβικού ζητήματος, που παραμένει άλυτο όλα αυτά τα χρόνια.
Ενώ η Τουρκία πραγματοποιεί γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, αναλυτές εξηγούν στο Sputnik την ιδιαίτερα δύσκολη γεωπολιτική κατάσταση που δημιουργείται.
«Η κατάσταση σήμερα είναι στο χειρότερο σημείο από το 1974. Τα τελευταία δυο χρόνια έχει παγώσει κάθε συνομιλία σε διπλωματικό και πολιτικό επίπεδο. Η Τoυρκία τρυπάει την Κυπριακή υφαλοκρηπίδα δυτικά της Πάφου και στην ουσία γκριζάρει την κυπριακή ΑΟΖ» τονίζει στο Sputnik, ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου, Διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
Το μέγεθος του αδιεξόδου υπογραμμίζει και ο διεθνολόγος και πολιτικός αναλυτής Λοΐζος Μιχαήλ.
«Οι συνομιλίες για την επίλυση του κυπριακού προβλήματος δεν μπορούν να επανεκκινήσουν σε αυτό το σημείο τόσο λόγω των διαχρονικών απαράδεκτων θέσεων που η Άγκυρα καταθέτει αλλά πολύ περισσότερο λόγω των απαράδεκτων και προκλητικών τουρκικών ενεργειών στην κυπριακή ΑΟΖ στην οποία το τελευταίο διάστημα η Τουρκία συντελεί μια δεύτερη εισβολή», σχολίασε ο αναλυτής.
«Ενόσω η Τουρκία αρνείται να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο και να σεβαστεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας ασφαλώς δεν μπορεί να συζητηθεί τίποτε περαιτέρω», προσθέτει.
Από την πλευρά του, ο Πάμπος Χρυσοστόμου αναφέρεται σε έντονο παρασκήνιο και πυρετώδεις ζυμώσεις, από την τουρκική και τουρκοκυπριακή πλευρά.
«Η Τουρκία έχει αποφασίσει να παραγκωνίσει τον ηγέτη τον Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί. Ο συγκεκριμένος άνθρωπος θα μπορούσε να βρει κοινό παρονομαστή με την ελληνοκυπριακή πλευρά. Όπως φαίνεται όμως ο εκλεκτός των Τούρκων είναι ο αυτοαποκαλούμενος Υπουργός Εξωτερικών των Κατεχομένων, Κουντρέτ Οζερσάι. Προέρχεται από τη νέα γενιά Τουρκοκυπρίων πολιτικών. Ο συγκεκριμένος είναι υπέρμαχος των δύο κρατών ή κάποιας άλλης λύσης πέραν της ομοσπονδίας που υποτίθεται ότι διασφαλίζει τα δικαιώματα των τουρκοκυπρίων», τονίζει ο αναλυτής.
Την ίδια στιγμή, ο Διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, δίνει το πλαίσιο κάτω από το οποίο μπορεί να πραγματοποιηθεί η επανέναρξη των συνομιλιών.
Ως πρώτο βήμα αναφέρει την άμεση διακοπή των γεωτρήσεων. «Οι συνομιλίες μπορούν να ξεκινήσουν από εκεί που έχουν μείνει στο Κραν Μοντανά πριν από δύο χρόνια. Έγιναν πολλές συγκλίσεις τότε. Αλλά όπως αντιλαμβάνεστε δεν γίνεται να ξαναρχίσουν οι συνομιλίες τη στιγμή που η Τουρκία τρυπάει δυτικά και ανατολικά της Κύπρου με γεωτρύπανα παραβιάζοντας την Κυπριακή ΑΟΖ. Είναι σαν να συνομιλείς με το πιστόλι στον κρόταφο. Άρα για να γίνει επανέναρξη πρέπει να τερματιστούν οι παραβιάσεις ή να γίνει μια προσωρινή παύση, ώστε να δοθεί χρόνος στη διπλωματία», αναφέρει ο κ. Χρυσοστόμου.
Ένας αμοιβαίος συμβιβασμός, σύμφωνα με τον αναλυτή, είναι να επανέλθει το μοντέλο συγκλίσεων που προέκυψε πριν από μερικά χρόνια, από τη διαπραγμάτευση του αείμνηστου ελληνοκύπριου ηγέτη Δημήτρη Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου Μεχμέτ αλί Ταλάτ.
«Πρόκειται για εξαιρετικές συγκλίσεις που προνοούν ότι ο φυσικός πλούτος του νησιού συμπεριλαμβανομένου του αερίου είναι αρμοδιότητα του ομοσπονδιακού κράτους και όχι των δύο κοινοτήτων. Άρα τα οφέλη από τους υδρογονάνθρακες, δεν θα τα καρπωθεί είτε η μία είτε η άλλη πλευρά, αλλά όλοι μαζί. Μάλιστα αυτές οι συγκλίσεις προβλέπουν τη δημιουργία του ταμείου υδρογονανθράκων. Ο συγκεκριμένος οργανισμός σε περίπτωση που υπάρξουν έσοδα είχε γίνει η πρόβλεψη για διαμοίραση στο κεντρικό ομοσπονδιακό κράτος αλλά και στις κοινότητες, με ισομοιρασμένα ποσοστά», τονίζει.
Στον αντίποδα αυτού, εξηγεί την τουρκοκυπριακή πρόταση επί του ζητήματος.
«Οι Τουρκοκύπριοι έκαναν εισήγηση για δημιουργία κοινής επιτροπής από Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους για συνδιαχείριση των φυσικών πόρων, ξεχνώντας τη λύση του ομοσπονδιακού κράτους. Αυτό δεν είναι αποδεκτό, από ελληνοκυπριακής πλευράς γιατί βάζει από το παράθυρο την Τουρκία συνδιαχειρίστρια στο φυσικό αέριο».
Ένας άλλος αμοιβαίος συμβιβασμός που θα μπορούσε να γίνει, είναι η πλήρης αποστρατιωτικοποίηση του νησιού. Όπως αναφέρουν οι Συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου, οι τρεις εγγυήτριες δυνάμεις στη Κύπρο είναι η Τουρκία, η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο. «Να μην υπάρχουν εγγυήτριες δυνάμεις στο νησί. Η Τουρκία αντιτίθεται στην αποστρατιωτικοποίηση καθώς υποτίθεται ότι υποστηρίζει τα συμφέροντα των Τουρκοκυπρίων, αλλά μόνο αυτό δεν κάνει», τονίζει ο Πάμπος Χρυσοστόμου. Όπως σημειώνει, «οι Τουρκοκύπριοι ήταν πάντα η δικαιολογία για τους Τούρκους ακόμα και για την ίδια την εισβολή».
Από την πλευρά του, ο Λοίζος Μιχαήλ αναφέρει ότι «το μεγαλύτερο πλέον αγκάθι παραμένει η στάση της Τουρκίας σε ο,τι αφορά το ζήτημα των εγγυήσεων, της απόσυρσης των στρατευμάτων και της ασφάλειας».
Όπως προσθέτει ο Πάμπος Χρυσοστόμου, το επόμενο βήμα είναι να επανέλθει στη συζήτηση το ομοσπονδιακό κράτος, κάτι το οποίο θα μπορούσε από μόνο του να επανεκκινήσει τις συνομιλίες. «Ένα κράτος με ομοσπονδιακή κυβέρνηση με δύο επιμέρους κρατίδια, το ελληνοκυπριακό και το τουρκοκυπριακό τα οποία θα έχουν εξουσίες μόνο σε δευτερεύοντα ζητήματα. Δηλαδή η ενιαία οντότητα και μόνο αυτή, θα χαράσσει πολιτική σε ζητήματα άμυνας, ασφάλειας, εξωτερικής πολιτικής», επισημαίνει ο αναλυτής.
Την ίδια στιγμή, ζητά την ύπαρξη πολιτικής βούλησης και ξεκάθαρες κινήσεις από την Τουρκία:
«Πρέπει να υπάρχει και πολιτική βούληση, αλλά η Τουρκία δεν τη διαθέτει και φαίνεται ότι επεξεργάζεται άλλα σχέδια πέραν της ομοσπονδίας. Είτε μιας προσάρτησης χαλαρού τύπου των κατεχομένων εδαφών από την ίδια την Τουρκία, είτε μια προσπάθεια αναγνώρισης του ψευδοκράτους από κάποια κράτη, είτε κάποια άλλη αναβάθμιση του με κάποιο τρόπο. Πρέπει να ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της».
Την ίδια στιγμή, ο διεθνολόγος και πολιτικός αναλυτής Λοΐζος Μιχαήλ, εκφράζει την άποψη ότι μόνο η ελληνοκυπριακή πλευρά έχει ήδη κάνει αρκετούς συμβιβασμούς στο Κυπριακό.
«Σε ό,τι αφορά τους συμβιβασμούς είναι δυστυχές το γεγονός οτι η μόνη πλευρά που έχει προβεί σε οδυνηρούς συμβιβασμούς τα τελευταία ιδιαίτερα χρόνια από το 2004 και εντεύθεν είναι η ελληνοκυπριακή πλευρά και η Κυπριακή Δημοκρατία. Παρά τα όσα έχουν ήδη δοθεί στους Τουρκοκύπριους και στην Τουρκία με καλή θέληση, καμία αντίστοιχη ανταπόκριση δεν υπήρξε και δεν αναμένεται οτι θα υπάρξει. Ιδιαίτερα στο ζήτημα των υδρογονανθράκων, η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ξεκάθαρη και ομόφωνη: τα όποια οφέλη θα προκύψουν από τη νόμιμη αξιοποίηση των κοιτασμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας ανήκουν σε ολόκληρο τον λαό της επανενωμένης Κύπρου μετά την επίλυση του κυπριακού προβλήματος», τονίζει χαρακτηριστικά.
Και συμπληρώνει:
«Σε αυτή τη θέση δεν χωρούν και δεν πρέπει να χωρέσουν εκπτώσεις, διαφορετικά θα υποκύπτουμε για άλλη μια φορά στις απαράδεκτες αξιώσεις της Τουρκίας. Το ζήτημα είναι απόλυτα ξεκάθαρο. Άμεση συμμόρφωση της Τουρκίας και της τουρκοκυπριακής πλευράς με το διεθνές δίκαιο, τερματισμός των απαράδεκτων ενεργειών και επάνοδος στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με πραγματική βούληση για επίλυση του κυπριακού».
Με δηλώσεις του στο Sputnik o Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστουδουλίδης, τόνισε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά προσπαθεί να επανεκκινήσει τις συνομιλίες.
Παράλληλα ο υπουργός Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας της Κύπρου Γιώργος Λακκοτρύπης, εξέφρασε την άποψη ότι η εξίσωση στην κυπριακή ΑΟΖ γίνεται πιο περίπλοκη.
Τέλος, ο μόνιμος πρέσβης της Ρωσίας στην ΕΕ, Βλαντίμιρ Τσιζόφ υποστήριξε μέσω του Sputnik ότι η ένταση στην κυπριακή ΑΟΖ πρέπει να αποκλιμακωθεί.
