Νέα μελέτη ερευνητών του Πανεπιστημίου Πατρών για τον μηχανισμό που οδηγεί στην εμφάνιση της νόσου υδροκεφαλίας καταδεικνύει ότι ενοχοποιούνται συγκεκριμένη ομάδα γονιδίων.
Σύμφωνα με τον καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών, Σταύρο Ταραβήρα, «στον ανθρώπινο εγκέφαλο υπάρχουν δισεκατομμύρια εξειδικευμένα κύτταρα, τα οποία προέρχονται από έναν κοινό πληθυσμό αρχέγονων κυττάρων και είναι υπεύθυνα για διαφορετικές λειτουργίες».
Όπως εξηγεί ο κ. Ταραβήρας, μία ομάδα τέτοιων εξειδικευμένων κυττάρων ονομάζονται επενδυματικά κύτταρα και εντοπίζονται σε μία περιοχή που αποκαλείται υποκοιλιακή ζώνη. Εκεί διαχωρίζουν τον νευρικό ιστό από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ενώ μέσω των κινούμενων τριχιδίων (κροσσών) που φέρουν στην επιφάνειά τους διευκολύνουν την διακίνηση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού».
Επίσης, στην ίδια περιοχή διατηρούνται ακόμη νευρικά αρχέγονα βλαστοκύτταρα με ικανότητα αυτοανανέωσης.
Ακόμη, μία άλλη ομάδα διαφορετικού τύπου κυττάρων, τα λεγόμενα αστρογλοιακά, δρουν συμπληρωματικά στα επενδυματικά και εξασφαλίζουν την σταθερότητα του ιστού που διαχωρίζει την υποκοιλιακή ζώνη από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.
Οι ερευνητές στο εργαστήριο του κ. Ταραβήρα καταλήγουν ότι «κάποια «λάθη» στη δημιουργία ή λειτουργία των επενδυματικών κυττάρων, τα οποία έχουν και γενετική βάση, επηρεάζουν την ομαλότητα της υποκοιλιακής ζώνης και τελικά οδηγούν στην εμφάνιση υδροκεφαλίας».
Η εν λόγω μελέτη καταδεικνύει ότι τα κύτταρα των παραπάνω ομάδων είναι αδελφοποιημένα καθώς έχουν κοινή προέλευση κατά την εμβρυογένεση.
Συγκεκριμένα, ο ρυθμός παραγωγής των ενήλικων βλαστικών κυττάρων και των επενδυματικών κυττάρων ρυθμίζεται από πρωτεΐνες που ανήκουν σε μια οικογένεια της Geminin και ιδιαίτερα από μια πρωτεΐνη που ονομάζεται GemC1.
Η «πηγή του κακού» εντοπίζεται στην απουσία της συγκεκριμένης πρωτεΐνης, η οποία «οδηγεί σε απώλεια του πληθυσμού των επενδυματικών κυττάρων και κατά συνέπεια σε διαταραχή της κυκλοφορίας του εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Επιπλέον, η πρωτεΐνη GemC1 φαίνεται ότι ρυθμίζει γενικότερα την ισορροπία μεταξύ των νευρικών βλαστικών και επενδυματικών κυττάρων».
Η ομάδα του καθηγητή Ταραβήρα συνεργάστηκε ε συνεργασία με μία ερευνητική ομάδα από τη Νευροχειρουργική κλινική του Πανεπιστημίου Yale και ανακάλυψαν ότι η πρωτεΐνη αυτή συμμετέχει και στον μηχανισμό παθογένεσης της υδροκεφαλίας στον άνθρωπο.
Εκτιμάται ότι τα ευρήματα της έρευνας θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη κυτταρικών θεραπειών που θα στηρίζονται σε αντικατάσταση των κυττάρων που έχουν υποστεί βλάβη.
Επίσης, θα προσφέρουν χρήσιμα δεδομένα για τη δημιουργία νέων φαρμάκων που θα στοχεύουν συγκεκριμένες πρωτεΐνες, οι οποίες εμπλέκονται στην εμφάνιση της ασθένειας ώστε να επιδιορθωθούν τα επενδυματικά κύτταρα των ασθενών.
