Ο ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΛΕΓΧΕΙ ΑΝΑΙΡΕΤΙΚΑ, ΜΕ ΓΝΩΜΟΝΑ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΤΟ ΥΨΟΣ ΤΩΝ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΩΝ ΠΟΥ ΕΠΙΔΙΚΑΖΕΙ ΤΟ ΕΦΕΤΕΙΟ ΕΦΟΣΟΝ ΥΠΕΡΒΑΙΝΕΙ ΑΚΡΑΙΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΗΣ ΕΥΧΕΡΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ
Στα δικαστήρια ουσίας (Εφετεία) θα αναπέμπονται προς νέα κρίση αποφάσεις για τροχαία με τις οποίες επιδικάζονται είτε πολύ μεγάλες είτε πολύ μικρές αποζημιώσεις που παραβιάζουν την συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή της αναλογικότητας,τα ακραία όρια της διακριτικής ευχέρειας, καθώς και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) !!!
Τα παραπάνω προκύπτουν από δύο αποφάσεις του Αρείου Πάγου, με τις οποίες κρίθηκε ότι το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να ελέγχει αναιρετικά, με γνώμονα την αρχή της αναλογικότητας, το ύψος της αποζημίωσης που επιδικάζει το Εφετείο για τροχαία μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που αυτή (η αποζημίωση) υπερβαίνει τα ακραία όρια της διακριτικής ευχέρειας του δικαστηρίου της ουσίας
Συγκεκριμένα, το Δ΄ Τμήμα του Αρείου Πάγου, με τις υπ’ αριθμ. 90 και 464/2017 αποφάσεις του βάδισε στα “χνάρια” της προγενέστερης κρίσης (του έτους 2015) της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου και αναίρεσε αντίστοιχες εφετειακές αποφάσεις, την μεν πρώτη καθώς το ποσό της αποζημίωσης που είχε επιδικαστεί ήταν πολύ μεγάλο και τη δεύτερη επειδή ήταν πολύ μικρό.
Οι δικαστές του Δ΄ Τμήματος αναφέρουν, μεταξύ άλλων, στις αποφάσεις τους τα εξής:
«Επιβάλλεται σε κάθε περίπτωση να τηρείται, κατά τον καθορισμό του επιδικαζόμενου ποσού, η αρχή της αναλογικότητας ως γενική νομική αρχή και δη αυξημένης τυπικής ισχύος [άρθρα 2 παρ. 1 και 25 του ισχύοντος Συντάγματος] με την έννοια ότι η σχετική κρίση του δικαστηρίου, δεν πρέπει να υπερβαίνει τα όρια όπως αυτά διαπιστώνονται από τα δεδομένα της κοινής πείρας και την κοινή περί δικαίου συνείδηση σε ορισμένο τόπο και χρόνο, που αποτυπώνονται στη συνήθη πρακτική των δικαστηρίων, τούτο, διότι μια απόφαση, με την οποία επιδικάζεται ένα ευτελές ή υπέρμετρα μεγάλο ποσό, ως δήθεν εύλογο κατά την ελεύθερη κρίση του δικαστηρίου, προς αποκατάσταση της ηθικής βλάβης, ευτελίζει, στην πρώτη περίπτωση, (όσον αφορά τον παθόντα), το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου, και στην δεύτερη, (όσον αφορά τον υπόχρεο), το δικαίωμα της περιουσίας τους, αφού το δικαστήριο επεμβαίνοντας στη διαφορά μεταξύ ιδιωτών πρέπει, όπως προαναφέρθηκε, να τηρεί μια δίκαιη ισορροπία ανάμεσα στα αντιτιθέμενα συμφέροντα, με παράλληλη προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η κρίση του δικαστηρίου της ουσίας (Εφετείο), ως προς το ύψος του ποσού της επιδικασθείσης χρηματικής ικανοποίησης, πρέπει να ελέγχεται αναιρετικά, για το αν παραβιάζεται ευθέως ή εκ πλαγίου (άρθρο 559 ΚΠολΔ), η αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 2 παρ. 1 και 25 του Συντάγματος), αλλά και όταν διαπιστώνεται υπέρβαση από το δικαστήριο της ουσίας των ακραίων ορίων της διακριτικής του ευχέρειας».
Οι υποθέσεις:
Η απόφαση του Αρείου Πάγου με αριθμό 90/2017 αφορούσε χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης, που υπέστησαν οι προσφεύγοντες συγγενείς από την παράνομη και υπαίτια συμπεριφορά του οδηγού, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό ενός 43χρονου άνδρα. Ως χρηματική ικανοποίηση, λόγω ψυχικής οδύνης, επιδικάστηκε από το Εφετείο από 60.000 ευρώ στους δύο γονείς και 30.000 ευρώ στον αδελφό του θύματος.
Ο γιος και αδελφός που σκοτώθηκε ήταν 43 ετών, «ένας υγιέστατος, ζωντανός νέος άνδρας, ο οποίος δεν είχε ακόμη τελέσει γάμο και δεν είχε αποκτήσει τέκνα και όπως είναι πρόδηλο, βρισκόταν στην αρχή της προσωπικής και επαγγελματικής του ζωής, με προοπτική να ζήσει για πολλά χρόνια ακόμη, να δημιουργήσει δική του οικογένεια και πλήρη προσωπική και οικονομική αυτοτέλεια και γενικά να χαρεί τη ζωή». Οι γονείς του ήταν ηλικίας 79 και 77 ετών (το χρόνο του ατυχήματος) και ο αδελφός του 45 ετών.
Η δεύτερη απόφαση με αριθμό (464/2017) του Αρείου Πάγου είχε να κάνει με την επιδίκαση αποζημίωσης λόγω ψυχικής οδυνης από το Εφετείο ποσών 35.000, 15.000 και 7.000 ευρώ στην θυγατέρα της θανούσας, τον πατέρα και αδελφό, αντίστοιχα.
Κατά την κρίση του Αρείου Πάγου στην περίπτωση αυτή το Εφετείο με τα ποσά που επιδίκασε παραβίασε ευθέως την αρχή της αναλογικότητας του άρθρου 25 παρ. 1 του Συντάγματος Κι αυτό γιατί τα ποσά που προσδιόρισε υπολείπονται κατά πολύ των συνήθως επιδικαζομένων σε παρόμοιες περιπτώσεις.
Σύμφωνα με την αρεοπαγίτικη απόφαση ο οδηγός του αυτοκινήτου όπου τραυμάτισε θανάσιμα οδηγό μοτοποδηλάτου, από αμέλειά του συνισταμένη στη μη προσήλωσή του στην οδήγηση, ενόψει και του ότι οδηγούσε υπό την επήρεια οινοπνεύματος, αφού βρέθηκε στο αίμα του οινόπνευμα 0,80 gr ανά λίτρο αίματος, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η οδηγική του ικανότητα, δεν οδηγούσε με σύνεση και με διαρκώς τεταμένη την προσοχή του στην οδήγηση, ενώ έβαινε με αυξημένη για τις ως άνω συνθήκες της οδού ταχύτητα και δη πάνω από το ως άνω επιτρεπόμενο όριο αυτής (ταχύτητας). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο οδηγός του αυτοκινήτου εγκατέλειψε τον τόπο του ατυχήματος, και εμφανίστηκε αργότερα στο Αστυνομικό Τμήμα.
