Ο πληθωρισμός συνεχίζει να μειώνεται, αλλά αναμένεται να παραμείνει υπερβολικά υψηλός για πολύ καιρό. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίζουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφώνονται σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού.
Tα παραπάνω τόνισε ο Κριστίν Λαγκάρντ κατά την ομιλία της μετά την σημερινή απόφαση της ΕΚΤ να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της κατά 25 μονάδες βάσης, τη δέκατη συνεχόμενη αύξηση, σε μια παρατεταμένη προσπάθειά της να τιθασεύσει τον πληθωρισμό.
Όπως επισήμανε η επικεφαλής της ΕΚΤ, «τα βασικά επιτόκια της κεντρικής τράπεζας έχουν φτάσει σε επίπεδα τα οποία, διατηρούμενα για αρκετά μεγάλη διάρκεια, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο που έχει τεθεί».
Η δήλωση αυτή δείχνει ότι ακόμα και αν δεν υπάρξουν νέες αυξήσεις των επιτοκίων, η ΕΚΤ αναμένεται να κρατήσει τα επιτόκια της αυξημένα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Η σημερινή αύξηση του επιτοκίου αντανακλά την εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Σύμφωνα με τις μακροοικονομικές προβολές των εμπειρογνωμόνων της ΕΚΤ του Σεπτεμβρίου για τη ζώνη του ευρώ, ο μέσος πληθωρισμός διαμορφώνεται σε 5,6% το 2023, 3,2% το 2024 και 2,1% το 2025. Πρόκειται για αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2023 και το 2024 και αναθεώρηση προς τα κάτω για το 2025. Η ανοδική αναθεώρηση για το 2023 και το 2024 αντανακλά κυρίως μια υψηλότερη πορεία των τιμών της ενέργειας. Οι υποκείμενες πιέσεις στις τιμές παραμένουν υψηλές, παρόλο που οι περισσότεροι δείκτες έχουν αρχίσει να χαλαρώνουν.
Οι εμπειρογνώμονες της ΕΚΤ αναθεώρησαν ελαφρώς προς τα κάτω την προβλεπόμενη πορεία του πληθωρισμού χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα, σε μέσο όρο 5,1% το 2023, 2,9% το 2024 και 2,2% το 2025. Οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων μας συνεχίζουν να μεταδίδονται δυναμικά.
Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν περιοριστεί περαιτέρω και περιορίζουν όλο και περισσότερο τη ζήτηση, η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο. Με τις αυξανόμενες επιπτώσεις της σύσφιξής μας στην εγχώρια ζήτηση και το εξασθενημένο περιβάλλον του διεθνούς εμπορίου, τα στελέχη της ΕΚΤ έχουν μειώσει σημαντικά τις προβλέψεις τους για την οικονομική ανάπτυξη. Αναμένουν τώρα ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα αναπτυχθεί κατά 0,7% το 2023, 1,0% το 2024 και 1,5% το 2025.
Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν φθάσει σε επίπεδα που, αν διατηρηθούν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο μας. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίζουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφώνονται σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
Οικονομική δραστηριότητα
Η οικονομία αναμένεται να παραμείνει υποτονική τους επόμενους μήνες. Σε γενικές γραμμές παρέμεινε στάσιμη κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους και οι πρόσφατοι δείκτες υποδηλώνουν ότι ήταν αδύναμη και κατά το τρίτο τρίμηνο. Η χαμηλότερη ζήτηση για τις εξαγωγές της ζώνης του ευρώ και ο αντίκτυπος των σφιχτών συνθηκών χρηματοδότησης επιβραδύνουν την ανάπτυξη, μεταξύ άλλων μέσω της μείωσης των επενδύσεων σε κατοικίες και επιχειρήσεις. Ο τομέας των υπηρεσιών, ο οποίος μέχρι τώρα ήταν ανθεκτικός, τώρα επίσης αποδυναμώνεται. Με την πάροδο του χρόνου, η οικονομική δυναμική αναμένεται να ανακάμψει, καθώς τα πραγματικά εισοδήματα αναμένεται να αυξηθούν, υποστηριζόμενα από την πτώση του πληθωρισμού, την αύξηση των μισθών και την ισχυρή αγορά εργασίας, και αυτό θα στηρίξει τις καταναλωτικές δαπάνες.
Η αγορά εργασίας έχει παραμείνει μέχρι στιγμής ανθεκτική παρά την επιβράδυνση της οικονομίας. Το ποσοστό ανεργίας παρέμεινε στο ιστορικά χαμηλό του 6,4% τον Ιούλιο. Ενώ η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,2% το δεύτερο τρίμηνο, η δυναμική επιβραδύνεται. Ο τομέας των υπηρεσιών, ο οποίος αποτελούσε σημαντικό μοχλό αύξησης της απασχόλησης από τα μέσα του 2022, δημιουργεί τώρα επίσης λιγότερες θέσεις εργασίας.
Καθώς η ενεργειακή κρίση εξασθενεί, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να συνεχίσουν να περιορίζουν τα σχετικά μέτρα στήριξης. Αυτό είναι ουσιώδες για να αποφευχθεί η αύξηση των μεσοπρόθεσμων πληθωριστικών πιέσεων, οι οποίες διαφορετικά θα απαιτούσαν ακόμη ισχυρότερη αντίδραση της νομισματικής πολιτικής. Οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να σχεδιαστούν για να καταστήσουν την οικονομία μας πιο παραγωγική και να μειώσουν σταδιακά το υψηλό δημόσιο χρέος. Οι πολιτικές για την ενίσχυση της ικανότητας προσφοράς της ζώνης του ευρώ – η οποία θα υποστηριχθεί από την πλήρη εφαρμογή του προγράμματος “Επόμενη γενιά της ΕΕ” – μπορούν να συμβάλουν στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα, υποστηρίζοντας παράλληλα την πράσινη μετάβαση. Η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα πρέπει να ολοκληρωθεί πριν από το τέλος του τρέχοντος έτους και η πρόοδος προς την κατεύθυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών θα πρέπει να επιταχυνθεί.
Πληθωρισμός
Ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 5,3% τον Ιούλιο, αλλά παρέμεινε σε αυτό το επίπεδο τον Αύγουστο, σύμφωνα με την πρόωρη εκτίμηση της Eurostat. Η μείωσή του διακόπηκε επειδή οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν σε σχέση με τον Ιούλιο. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων έχει μειωθεί από την κορύφωσή του τον Μάρτιο, αλλά εξακολουθούσε να είναι σχεδόν 10% τον Αύγουστο. Τους επόμενους μήνες, οι απότομες αυξήσεις των τιμών που καταγράφηκαν το φθινόπωρο του 2022 θα πέσουν από τα ετήσια ποσοστά, τραβώντας έτσι τον πληθωρισμό προς τα κάτω.
Ο πληθωρισμός χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα μειώθηκε στο 5,3% τον Αύγουστο, από 5,5% τον Ιούλιο. Ο πληθωρισμός αγαθών μειώθηκε στο 4,8% τον Αύγουστο, από 5,0% τον Ιούλιο και 5,5% τον Ιούνιο, λόγω των καλύτερων συνθηκών προσφοράς, των προηγούμενων μειώσεων στις τιμές της ενέργειας, της εξασθένησης των πιέσεων στις τιμές στα προηγούμενα στάδια της παραγωγικής αλυσίδας και της ασθενέστερης ζήτησης. Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών υποχώρησε στο 5,5%, αλλά εξακολουθούσε να διατηρείται σε υψηλά επίπεδα λόγω των ισχυρών δαπανών για διακοπές και ταξίδια και της υψηλής αύξησης των μισθών. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των αμοιβών ανά μισθωτό παρέμεινε σταθερός στο 5,5% το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Η συμβολή του κόστους εργασίας στον ετήσιο εγχώριο πληθωρισμό αυξήθηκε το δεύτερο τρίμηνο, εν μέρει λόγω της ασθενέστερης παραγωγικότητας, ενώ η συμβολή των κερδών μειώθηκε για πρώτη φορά από τις αρχές του 2022.
Οι περισσότερες μετρήσεις του υποκείμενου πληθωρισμού αρχίζουν να μειώνονται, καθώς η ζήτηση και η προσφορά έχουν ευθυγραμμιστεί περισσότερο και η συμβολή των προηγούμενων αυξήσεων των τιμών της ενέργειας εξασθενεί. Ταυτόχρονα, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές.
Οι περισσότερες μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό βρίσκονται σήμερα γύρω στο 2%. Ωστόσο, ορισμένοι δείκτες έχουν αυξηθεί και πρέπει να παρακολουθούνται στενά.
Εκτίμηση κινδύνου
Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη κλίνουν προς τα κάτω. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να επιβραδυνθεί εάν οι επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής είναι πιο έντονες από ό,τι αναμενόταν ή εάν η παγκόσμια οικονομία αποδυναμωθεί, για παράδειγμα λόγω περαιτέρω επιβράδυνσης της Κίνας. Αντίθετα, η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη από τις προβλέψεις, εάν η ισχυρή αγορά εργασίας, η αύξηση των πραγματικών εισοδημάτων και η υποχώρηση της αβεβαιότητας σημαίνουν ότι οι άνθρωποι και οι επιχειρήσεις αποκτούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ξοδεύουν περισσότερα.
Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό περιλαμβάνουν πιθανές νέες ανοδικές πιέσεις στο κόστος της ενέργειας και των τροφίμων. Οι δυσμενείς καιρικές συνθήκες και η εξελισσόμενη κλιματική κρίση ευρύτερα θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές των τροφίμων σε υψηλότερα επίπεδα από τα αναμενόμενα. Μια διαρκής άνοδος των προσδοκιών για τον πληθωρισμό πάνω από τον στόχο μας ή υψηλότερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις στους μισθούς ή στα περιθώρια κέρδους θα μπορούσαν επίσης να οδηγήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλότερα επίπεδα, μεταξύ άλλων και μεσοπρόθεσμα. Αντίθετα, η ασθενέστερη ζήτηση – για παράδειγμα λόγω ισχυρότερης μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής ή επιδείνωσης του οικονομικού περιβάλλοντος εκτός της ζώνης του ευρώ – θα οδηγούσε σε χαμηλότερες πιέσεις στις τιμές, ιδίως μεσοπρόθεσμα.
Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες
Η σύσφιξη της νομισματικής μας πολιτικής συνεχίζει να μεταδίδεται έντονα στις ευρύτερες συνθήκες χρηματοδότησης. Η χρηματοδότηση έχει γίνει και πάλι ακριβότερη για τις τράπεζες, καθώς οι αποταμιευτές αντικαθιστούν τις καταθέσεις μίας ημέρας με προθεσμιακές καταθέσεις που αποδίδουν περισσότερα επιτόκια και οι στοχευμένες πράξεις πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ σταδιακά καταργούνται. Τα μέσα επιτόκια δανεισμού για επιχειρηματικά δάνεια και στεγαστικά δάνεια συνέχισαν να αυξάνονται τον Ιούλιο, σε 4,9% και 3,8% αντίστοιχα.
Η πιστωτική δυναμική έχει αποδυναμωθεί περαιτέρω. Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 2,2% τον Ιούλιο, από 3,0% τον Ιούνιο. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά αυξήθηκαν επίσης λιγότερο έντονα, κατά 1,3%, μετά από 1,7% τον Ιούνιο. Σε ετήσια βάση, με βάση τα στοιχεία των τελευταίων τριών μηνών, τα δάνεια των νοικοκυριών μειώθηκαν κατά 0,8%, που είναι η ισχυρότερη συρρίκνωση από την αρχή του ευρώ. Εν μέσω του αδύναμου δανεισμού και της μείωσης του ισολογισμού του Ευρωσυστήματος, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του Μ3 υποχώρησε από 0,6% τον Ιούνιο σε ιστορικά χαμηλό -0,4% τον Ιούλιο. Σε ετήσια βάση τους τελευταίους τρεις μήνες, το Μ3 συρρικνώθηκε κατά 1,5%.
Συμπέρασμα
Ο πληθωρισμός συνεχίζει να μειώνεται, αλλά αναμένεται να παραμείνει υπερβολικά υψηλός για πολύ καιρό. Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Προκειμένου να ενισχυθεί η πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου μας, το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να αυξήσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Με βάση την τρέχουσα αξιολόγησή μας, θεωρούμε ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ έχουν φθάσει σε επίπεδα που, αν διατηρηθούν για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, θα συμβάλουν ουσιαστικά στην έγκαιρη επιστροφή του πληθωρισμού στον στόχο μας. Οι μελλοντικές μας αποφάσεις θα διασφαλίζουν ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα διαμορφώνονται σε επαρκώς περιοριστικά επίπεδα για όσο χρονικό διάστημα χρειαστεί. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού.
Σε κάθε περίπτωση, είμαστε έτοιμοι να προσαρμόσουμε όλα τα μέσα που διαθέτουμε στο πλαίσιο της εντολής μας για να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας και να διατηρήσουμε την ομαλή λειτουργία της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.
