ΚΟ: Ωραίο πράγμα η πολυφωνία. Και ωραία λέξη. Είναι λέει, (η πολυφωνία) “αρχή της δημοκρατίας”. Κάπου διάβασα ότι μιακυρία Φώφη, (νομίζω ότι είναι πυλώνας της δημοκρατίας), είπε ότι ο πλουραλισμός (άλλη ωραία λέξη), όπως και η πολυφωνία είναι “μείζον θέμα της δημοκρατίας”. Μείζον, όχι ό,τι κι ό,τι. Γι’ αυτό σας λέω, ωραίο πράγμα η πολυφωνία. Μόνο στην δημοκρατία μπορείς να βρεις τέτοιο πράγμα. Ενώ εάν είχε επιβληθεί ο κακός ο φασισμός δεν θα είχαμε πολυφωνία. Θα αναγκαζόμασταν να βλέπουμε και να ακούμε μια μόνο άποψη. Θα βλέπαμε από τηλεοράσεις και κινηματογράφους μόνο την μία πλευρά της ιστορίας. Ενώ τώρα βλέπουμε μόνο την άλλη. Επίσης θα είχαμε ωμή προπαγάνδα από το καθεστώς και ατελείωτες ώρες κατήχησης. Ενώ τώρα έχουμε ωμή προπαγάνδα από το καθεστώς και ατελείωτες ώρες κατήχησης. Αλλά είναι το καλό (καθεστώς), όχι το άλλο, το κακό. Επίσης μάθαμε πράγματα που αλλιώς δεν θα ξέραμε.
Ότι π.χ. οι οπαδοί του Στάλιν αγωνίζονταν για την δημοκρατία. Ότι αν είχαν επικρατήσει οι απόψεις αυτών των αγνών φαν του «πατερούλη» θα είχαμε πήξει στην δημοκρατία και στην ελευθερία. Κυρίως αυτό. Επίσης μάθαμε ότι και οι αναρχικοί, και αυτοί για την δημοκρατία πολεμούσαν.
Επίσης μάθαμε ότι η δημοκρατία έχει ήρωες, παλικάρια, τίμιους, αγνούς, ιδεαλιστές, ρομαντικούς, ευαίσθητους, σκέτες ψυχούλες και προπαντός πανέμορφους.
Όσοι δεν είναι στην δημοκρατία είναι τέρατα και κακοί. Πολύ, πολύ, πολύ κακοί. Έτσι δείχνουν οι ωραίες οι ταινίες και έτσι θα είναι. Επίσης κάτι που πρέπει να καταλάβουμε (γιατί είπαμε το λένε όλες αυτές οι ωραίες ταινίες) είναι ότι στην δημοκρατία κανείς δεν διώκεται για τις ιδέες του. Ναι σας λέω, κανείς.
Ιδού η λίστα με τις 20 ταινίες για να πεισθείτε. Μάχες. Πάθη. Έρωτες. Δράματα. Τραγωδίες. Κωμωδίες. Όλα τον καιρό του ισπανικού εμφυλίου (17 Ιουλίου 1936 – 1 Απριλίου 1939).
Όλες οι ταινίες κλείνουν το μάτι στην μία πλευρά. Τόσο πολύ το κλείνουν που από το πολύ κλείσιμο κοκκίνισε το καημένο. Εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων δεν πείραξα την περιγραφή των ταινιών, από τους ελληνόφωνους νοσταλγούς των κόκκινων αγγελικών πλασμάτων, διότι δεν ήθελα να χαλάσει η ατμόσφαιρα ρίγους και συγκίνησης που αποπνέουν. Στο τέλος, όπως λέει η περιγραφή της πρώτης ταινίας, σίγουρα θα πρέπει να κλάψεις…
1. «Η Γλώσσα της Πεταλούδας» (“La lengua de las mariposas”) -1999: Η ταινία αφηγείται την ιστορία του Μόντσο, ενός οκτάχρονου αγοριού που στα τέλη του ’36 πηγαίνει πρώτη φορά στο σχολείο ξεκινώντας το ταξίδι του στην μάθηση και ζωή με την καθοδήγηση και την αγάπη του δασκάλου του, του Δον Γκρεγκόριο, ο οποίος είναι αναρχικός, και έχει μια «διαφορετική οπτική» για τον τρόπο διδασκαλίας και μάθησης. Στις 18 Ιουλίου της ίδιας χρονιάς οι «αξίες» και οι «αρχές» που ο δάσκαλος του έχει εμφυσήσει, θα ανατραπούν, όταν οι Εθνικιστές συλλαμβάνουν Δημοκρατικούς, συμπεριλαμβανομένου και του δασκάλου του. Με προτροπή της μητέρας του, ο Μόντσο αρχίζει να φωνάζει μαζί με τους υπόλοιπους ‘’Κομμουνιστές’’, “αναρχικοί”, ‘’δολοφόνοι’’ και καταλήγει να ρίχνει πέτρες στον δάσκαλο και φίλο του. Μια γλυκιά ιστορία που σίγουρα θα σε κάνει να κλάψεις με το συγκινητικό τέλος της.
2. «Ελεύθερες Γυναίκες» (“Libertarias”) -1996: Το 1936 αρχίζει μια «κοινωνική επανάσταση» για την Ισπανία. Οι εργάτες και οι αγρότες στην πλειοψηφία τους ήταν οργανωμένοι στα συνδικάτα των αναρχικών και των σοσιαλιστών μοιράζουν την γη των πλουσίων, καίνε τις εκκλησίες, καταργούν τις τάξεις. Μια ομάδα αναρχικών γυναικών μπαίνει σε ένα πορνείο με σκοπό να το κλείσει. Παίρνει μαζί του τις κοπέλες που εκδίδονταν μαζί τους και μια νεαρή καλόγρια, οι οποίες τις ακλουθούν μέχρι και στις γραμμές του πολέμου. Η ταινία παρουσιάζει την δράση των γυναικών στις γραμμές των αναρχικών στον Ισπανικό Εμφύλιο.
3. «Ραγισμένη σιωπή» (“Silencio Roto”) -2001: Ασχολείται με την αντίσταση μετά την επικράτηση του Φράνκο. Οι λεγόμενοι «μάκις», ήταν Ισπανοί μαχητές που μετά τον ισπανικό εμφύλιο, δεν αναγνώρισαν τη νίκη του Φράνκο και συνέχισαν να πολεμούν στο βουνό. Το 1944, η Λουθία ερωτεύεται τον Μανουέλ, μέλος μιας τέτοιας ομάδας.
4. «13 Τριαντάφυλλα» (“Las 13 Rosas”) – 2007: Μετά τη νίκη των εθνικιστών το 1939, ο Φράνκο υπόσχεται ότι θα τιμωρηθούν όσοι από τους αντιπάλους έχουν «ματωμένα χέρια». Δεκατρείς γυναίκες – μέλη της σοσιαλιστικής νεολαίας – που δεν είχαν ωστόσο διαπράξει κανένα έγκλημα, συλλαμβάνονται με την κατηγορία της ανταρσίας, και καταδικάζονται σε θάνατο, ενώ στην πραγματικότητα ήταν αθώες, απλά μοίραζαν κάποια φυλλάδια με «δημοκρατικά» συνθήματα και είχαν μόνο όπλο τα ιδανικά τους. Έτσι, έγιναν στόχος. Πολλοί Δημοκρατικοί βλέπουμε να πέφτουν θύματα βίας για να ομολογήσουν. Οι γυναίκες μάλιστα υπέστησαν και σεξουαλική παρενόχληση. Οι εθνικιστές δεν είναι άνθρωποι, αλλά ανθρωπόμορφα τέρατα. Ο ασφαλίτης με το γυάλινο βλέμμα, ακόμα και ένας 12χρονος φαλαγγίτης που βάζει τρικλοποδιά στον νεαρό που συλλαμβάνουν οι ασφαλίτες είναι απλώς «τέρατα».
5. «Στρατιώτες της Σαλαμίνας» (“Soldados de Salamina”) – 2003 : Οι κομμουνιστές βέβαια δεν είναι τέρατα, αλλά αδελφές του ελέους. Έτσι ο πρωταγωνιστής χαρίζει τη ζωή στον φρανκιστή καταζητούμενο με το που διασταυρώθηκαν τα βλέμματά τους!
6. «Γη και Ελευθερία» (“Land and Freedom”) – 1995: Τους πρώτους μήνες του ισπανικού εμφυλίου, ένας νεαρός Άγγλος κομμουνιστής αφήνει το Λίβερπουλ για να καταταγεί στις Διεθνείς Ταξιαρχίες του δημοκρατικού στρατού στο μέτωπο της Αραγονίας και βιώνει τις ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των αναρχικών και των δημοκρατικών των Διεθνών Ταξιαρχιών.
7. «Ο Λαβύρινθος του Πάνα» (“Pan’s Labyrinth”) – 2006: Μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, η Κάρμεν, που πρόσφατα ξαναπαντρεύτηκε, μετακομίζει με την 10χρονη κόρη της Οφηλία, στο σπίτι του καινούριου της συζύγου Βιντάλ, λοχαγού στον στρατό του δικτάτορα Φράνκο, ενώ ομάδες παρτιζάνων αντιστέκονται ακόμη το φρανκικό καθεστώς. Μην μπορώντας να αντέξει εύκολα την καινούρια της ζωή, το κορίτσι ψάχνει να βρει καταφύγιο σε έναν μυστηριώδη λαβύρινθο, που ανακαλύπτει δίπλα στο νέο της σπίτι. Ο Πάνας, ο φρουρός του, ένα μαγικό πλάσμα, της αποκαλύπτει ότι είναι η χαμένη από καιρό πριγκίπισσα του μυθικού αυτού βασιλείου. Μια παραλλαγή της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, όπου το παραμύθι εναλλάσσεται διαρκώς με τον τρόμο του φασισμού στη φρανκική Ισπανία.
8. «Χορεύοντας στη Λουνάσα» (“Dancing at Lughnasa”) – 1998 : Με Meryl Streep, Michael Gambon και Catherine McCormack (Braveheart). Η ταινία δείχνει την Ιρλανδία της δεκαετίας του 1930, με ένα αγόρι να μεγαλώνει με την ανύπαντρη μητέρα του και τις τέσσερις γεροντοκόρες θείες του. Κάποια στιγμή εμφανίζεται ο πατέρας του για να τους ανακοινώσει ότι πρόκειται να πάει στην Ισπανία, προκειμένου να ενταχθεί στις Διεθνείς Ταξιαρχίες και να πολεμήσει εναντίον του Φράνκο.
9. «Σαν Πρόσωπο στα Σύννεφα» (“Head in the Clouds”) – 2004 : Με Charlize Theron και Penélope Cruz. Τον καιρό του ισπανικού εμφυλίου πολέμου ο «ιδεαλιστής» Guy, ένας υποστηρικτής του στρατού της Δεύτερης Ισπανικής Δημοκρατίας, είναι αποφασισμένος να κάνει ό, τι μπορεί για να μην αφήσει τους φασίστες του Franco να κερδίσουν.
10. «Ω, Καρμέλα» (“¡Ay Carmela!”) -1990: Το “¡Ay Carmela!”είναι ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του δημοκρατικού στρατού κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου. Η ταινία είναι μεταφορά του ομώνυμου θεατρικού έργου. Ο Παουλίνο και η Καρµέλα, ένα ζευγάρι πλανόδιων θεατρίνων, βρίσκονται στην πόλη Montejo, διασκεδάζοντας τα δημοκρατικά στρατεύματα.
11. «Μαύρο Ψωμί» (“Pa Negre”) – 2010. Μετά το τέλος του εμφυλίου στην καταλανική ύπαιθρο, ένα παιδί που ανήκει στην χαμένη πλευρά, βρίσκει τα πτώματα ενός ανθρώπου και του γιου του στο δάσος. Οι αρχές θεωρούν τον αριστερών πεποιθήσεων πατέρα του υπεύθυνο για τους θανάτους, αλλά το παιδί προσπαθεί να βοηθήσει τον πατέρα του και να ανακαλύψει ποιος πραγματικά τους σκότωσε.
12. «Ο Ψίθυρος των Αγγέλων» (“Talk of Angels”) – 1998 : Μια όμορφη Ιρλανδέζα γκουβερνάντα έρχεται στην Ισπανία, λίγο πριν από το ξέσπασμα του εμφύλιου για να ξεφύγει από τις πιέσεις που αισθάνεται για τον επερχόμενο γάμο της στην Ιρλανδία. Στην Ισπανία ανακαλύπτει τον έρωτα στο πρόσωπο ενός όμορφου παντρεμένου, ο οποίος, εκτός ότι είναι όμορφος είναι και αγωνιστής κατά του φασισμού.
13. “Los años bárbaros” – 1998 : Μετά τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο, οι δύο νεαροί επαναστάτες αντιτίθενται στο καθεστώς του Φράνκο και στέλνονται σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας επειδή έγραψαν συνθήματα εναντίον του Φράνκο. Ωστόσο, δραπετεύουν και γνωρίζονται με δύο Αμερικάνες που τους βοηθάνε.
14. “There Be Dragons” – 2011: Μια «επική» ταινία «για τους ανθρώπους που προσπαθούν να βρουν νόημα για τη ζωή τους». Ένας Ισπανός δημοσιογράφος συμμετέχει στον εμφύλιο πόλεμο και ερωτεύεται μια όμορφη Ουγγαρέζα κομμουνίστρια που πολεμάει με τις Διεθνείς Ταξιαρχίες.
15. «Η Εξαφάνιση του Γκαρθία Λόρκα» (“The Disappearance of Garcia Lorca”) – 1997: Ένα δράμα που βασίζεται σε ένα βιβλίο του Ian Gibson για τη ζωή και τη δολοφονία του αριστερών πεποιθήσεων ποιητή Federico García Lorca.
- «Μπελ Επόκ» (“BelleÉpoque”) – 1992:Στην Ισπανία του 1931, ένας νεαρός λιποτάκτης του Δημοκρατικού στρατού βρίσκει καταφύγιο στο εξοχικό σπίτι ενός ζωγράφου κι ερωτοτροπεί με τις τέσσερες κόρες του.
- «Ο Καλός Αγώνας» (“TheGoodFight: The AbrahamLincoln Brigade in the Spanish Civil War”) – 1984 : Αμερικάνοι κομμουνιστές πάνε να πολεμήσουν στον εμφύλιο «γιατί κάποιος πρέπει να κάνει κάτι»…
- “Prince if Shadows”ή“Beltenebros” – 1991: Μαδρίτη 1962.20 χρόνια μετά τον εμφύλιο, ένας κομμουνιστής επιστρέφει για να σκοτώσει έναν προδότη.
- “Paper Birds” ή “Pájaros dePapel” – 2010:Δράμα με δύο καλλιτέχνες στην εποχή του εμφυλίου πολέμου που υιοθετούν ένα ορφανό παιδί, αλλά μπαίνουν στο μάτι των εθνικιστών που τους υποψιάζονται ότι συνεργάζονται με τους δημοκρατικούς που είναι αντίθετοι με το καθεστώς του Φράνκο.
- “LosGirasolesCiegos” – 2008: Διάφορες ιστορίες από την εποχή του εμφυλίου. Στην μία στρατιώτης των Δημοκρατικών λιώνει στη φυλακή και στην άλλη η κόρη ενός Δημοκρατικού κρύβεται σε μια ντουλάπα.
Για να είμαι ειλικρινής βρήκα και μια εξαίρεση. Την “Un Dios Prohibido” («Απαγορευμένος Θεός») του 2013. Η ταινία αφηγείται την πραγματική ιστορία της δολοφονίας 51 μελών της ρωμαιοκαθολικής αδελφότητας των Claretianos, από πολιτοφυλακές αναρχικών.
ΚΟΚΚΙΝΟΣ ΟΥΡΑΝΟΣ / από εδώ. Επίσης: μία πηγή είναι εδώ και μια άλλη εδώ
