Η Ελλάδα και πάλι σε τροχιά…

Μετά το πρωτοφανές τρολάρισμα των υποψιασμένων και το… κράξιμο των ανίδεων, φαίνεται πως η κοινή γνώμη αντελήφθη, εδώ και μία βδομάδα, ότι η ίδρυση ελληνικής Διαστημικής Υπηρεσίας είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και τη διασύνδεση με διεθνή κέντρα καινοτομίας και έρευνας. Και ότι η Διαστημική Υπηρεσία δεν είναι ούτε διαστημική Βάση, ούτε Βάση αστροναυτών, ούτε Βάση εκτόξευσης πυραύλων στο διάστημα.

Μάλιστα, προκειμένου να πείσει τους δύσπιστους πατριώτες του («αυτό μας έλειπε τώρα; δεν κοιτάμε τα χάλια μας;»), ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς αναγκάστηκε να επικαλεστεί το διαστημικό πρόγραμμα της… Τουρκίας: «Πράττουμε το αυτονόητο. Γιατί είναι απλώς αδιανόητο η χώρα μας να μη διαθέτει, σήμερα, Διαστημική Υπηρεσία. Είναι αδιανόητο το γεγονός ότι, στο κοντινό παρελθόν και με ευθύνη των τότε κυβερνήσεων, ‘απεμπολήσαμε’, ουσιαστικά, τα δικαιώματά μας στο διαστημικό φάσμα. Η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες ευρωπαϊκές χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν Οργανισμό που να αξιοποιεί εμπορικά, επιστημονικά και ερευνητικά τα δικαιώματά της, ούτε την πληθώρα ερευνητικών και επιστημονικών εφαρμογών και πόρων που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Διαστημικός Οργανισμός (European Space Agency). Είναι χαρακτηριστικό ότι η Τουρκία έχει, πρόσφατα, δημιουργήσει τον δικό της Οργανισμό Διαστημικής Πολιτικής».

Ίδρυση Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών

Αν και οι πύραυλοι στο διάστημα έχουν τη δική τους γοητεία, ιδίως αν σκεφτεί κανείς τον εαυτό του ως μέλος αποστολής, η χώρα δεν φαίνεται να έχει αυτή τη δυνατότητα, προς το παρόν τουλάχιστον. Έχει όμως άλλες πολλές δυνατότητες, έχει δικαιώματα, έχει και «περιουσία» στο διάστημα. Η κυβέρνηση αποφάσισε να αξιοποιήσει την περιουσία και να αναπτύξει τις δυνατότητες που της δίνονται.

Σε πρώτη φάση, ιδρύει, με νομοσχέδιο που καταθέτει άμεσα στη Βουλή, την Ελληνική Διαστημική Υπηρεσία. Πρόκειται για Ανώνυμη Εταιρεία, με την επωνυμία Εθνικό Κέντρο Διαστημικών Εφαρμογών (ΕΚΔΕ), η οποία έρχεται να καλύψει το μεγάλο έλλειμμα της χώρας μας στον τομέα. Πέραν των αξιοποιούμενων συχνοτήτων από το Ελληνικό Δημόσιο (για στρατιωτικές, τηλεοπτικές και άλλες εφαρμογές), το ΕΚΔΕ θα αναλάβει τη μίσθωση -με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια- των διαθέσιμων αναμεταδοτών για την αξιοποίηση εφαρμογών, όπως π.χ. εφαρμογές πολιτικής προστασίας: παρακολούθηση Γης, πρόληψη και αντιμετώπιση πυρκαγιών, αυθαίρετης δόμησης κ.λπ.

Το ΕΚΔΕ θα διασυνδεθεί ως κόμβος με σημαντικά ελληνικά και διεθνή ερευνητικά κέντρα, θα διευκολύνει την αξιοποίηση εφαρμογών από την ΕΑΒ και τον Ελληνικό Στρατό, καθώς και την απορρόφηση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη διαστημική έρευνα και τεχνολογία. Η Ελλάδα θα επιδιώξει να καταστεί, επίσης, κέντρο προσέλκυσης εμπορικών εταιρειών που θα αιτούνται φάσμα στο Διάστημα, κατά το πρότυπο άλλων χωρών (όπως η Κύπρος και η Μάλτα), οι οποίες αποκομίζουν σημαντικά τέλη.

Τα οφέλη για την επιχειρηματικότητα

Αν και δεν είναι ευρέως γνωστό, στη χώρα μας δραστηριοποιούνται πληθώρα start ups αλλά και μικρές εταιρείες που παράγουν για λογαριασμό εταιρειών του εξωτερικού και δημιουργούν νέα προϊόντα. Περίπου 70 εταιρείες δραστηριοποιούνται στην υψηλή τεχνολογία που αφορά εφαρμογές για το διάστημα.

Μεγαλύτερες ιδιωτικές επιχειρήσεις παράγουν μέρη για εξειδικευμένα οπλικά συστήματα (τα οποία στη συνέχεια η χώρα αγοράζει από το εξωτερικό). Παράλληλα, η οπλική αμυντική βιομηχανία μπορεί να έχει εξειδικευμένη συνεργασία με μια εταιρεία που θα εκμεταλλεύεται τους διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους, την ίδια ώρα που οι επιστήμονες στη χώρα, ιδιαίτερα υψηλής εξειδίκευσης, θα μπορούν να αξιοποιηθούν επαγγελματικά. Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα χρειάζεται ενίσχυση για να μπορέσει να παράγει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.

Επιπροσθέτως η Ελλάδα δεν αξιοποιεί εμπορικά τους διαθέσιμους αναμεταδότες, οι οποίοι με την ανανέωση της σύμβασης θα είναι περισσότεροι σε αριθμό και χωρητικότητα, με αποτέλεσμα να χάνονται δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 13 χρόνια, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο διαθέτει κενό αναμεταδότη, η ΕΡΤ μισθώνει για τις ανάγκες της αναμεταδότη από τον δορυφόρο Eutelsat.

Κρίσιμο για την εθνική ασφάλεια

Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στο διάστημα, στις 39 μοίρες ανατολικά, διαθέτει δηλαδή φάσμα δικό της το οποίο εάν δεν αξιοποιήσει με βάση τις διεθνείς συνθήκες το χάνει. Στην παρούσα φάση υποαξιοποιεί για τις ανάγκες του Στρατού και της ΕΥΠ το εν λόγω φάσμα, ενώ θα μπορούσε να κάνει πολύ περισσότερα για την εθνική άμυνα και την εθνική ασφάλεια.

Ωφέλιμο για την κοινωνία

Η Ελλάδα, ενώ έχει δαπανήσει δεκάδες εκατομμύρια τις τελευταίες δυο δεκαετίες για την συμπαραγωγή πολύπλοκων δορυφορικών συστημάτων όπως το ευρωπαϊκό GPS (Galileo) ή το Copernicus, δεν έχει κανένα σχεδιασμό για την αξιοποίησή τους για τις κοινωνικές ανάγκες. Τα δορυφορικά συστήματα, πέρα από τη βοήθεια που προσφέρουν στον εντοπισμό της θέσης, συνιστούν αιχμή του δόρατος για δράσεις όπως η πρόληψη πυρκαγιών, πλημμυρών, φυσικών καταστροφών, πρόληψη αυθαίρετης δόμησης κ.λπ.