Σχετικά πρόσφατα, ο Ρώσος ολιγάρχης Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ αγόρασε τον Σκορπιό του Ωνάση, αποφασισμένος να αναβαθμίσει το νησάκι του Ιονίου σε ένα υψηλών προδιαγραφών θέρετρο, κατ’ αρχάς για τους φίλους του και στη συνέχεια… για ό,τι ήθελε προκύψει. Η συνολική επένδυση στο νησάκι θα φτάνει, σύμφωνα με εκτιμήσεις, τα 150 εκατ. ευρώ τα επόμενα χρόνια.
Όταν ο υπεύθυνος για τη δημοπρασία του «Χριστού» χτύπησε στο τραπέζι του τρεις φορές με το σφυρί, το πλήθος των παρισταμένων ξέσπασε σε χειροκροτήματα
Ο ολιγάρχης είχε να αντιμετωπίσει και ένα άλλο πρόβλημα. Αφού αγόρασε τον Σκορπιό ως δώρο για τη συμπαθέστατη κόρη του, έπρεπε στη συνέχεια να ολοκληρώσει το σχέδιο που συμπεριλάμβανε και το ακριβότερο διαζύγιο όλων των εποχών παγκοσμίως, το οποίο δυνητικά του στοίχισε 4,5 δις δολάρια. Αν και πλούσιος ολιγάρχης, ο Ριμπολόβλεφ δεν τα έχει αποπληρώσει ακόμα.
Πριν από λίγες μέρες, ο γνωστός οίκος Christie’s πραγματοποιούσε μια ιστορική δημοπρασία στο Λονδίνο. Τέθηκε προς πώληση ένας πίνακας που αποδίδεται στον Λεονάρντο ντα Βίντσι, γνωστός ως «Ο Χριστός», με τη μορφή του Θεανθρώπου να κρατά στο δεξί Του χέρι μια σφαίρα.
Ο πίνακας αυτός ανακαλύφθηκε το 2005 και, σύμφωνα με τους ειδικούς, η ανεύρεσή του αποτέλεσε το μεγαλύτερο εύρημα των τελευταίων δεκαετιών στον κόσμο της ιστορίας της τέχνης. Πολλά ειπώθηκαν για αυτόν τον πίνακα, κυρίως για τη σφαίρα που κρατά στο δεξί Του χέρι, αφού ο ντα Βίντσι αν μη τι άλλο έχει μείνει στην ιστορία ως ο ζωγράφος ο οποίος δεν άφηνε καμία -ούτε καν την παραμικρή- λεπτομέρεια στο σχέδιό του χωρίς να την ολοκληρώσει.
Πώς είναι, λοιπόν, δυνατό ο μετρ των μετρ της ζωγραφικής και ο κατ’ εξοχήν Illuminati της Αναγέννησης να «ξέχασε» να σχεδιάσει κάτι στο εσωτερικό της σφαίρας, η οποία φαίνεται πως είναι διαφανής. Η απόδειξη είναι ότι το εσωτερικό της σφαίρας φέρει το ίδιο χρώμα του μανδύα του Θεανθρώπου. Άρα, είναι διαφανής.
Παρ’ όλες τις ενστάσεις, ο πίνακας κρίθηκε αυθεντικός, αν και πολλοί ειδικοί εξακολουθούν να αποδίδουν το έργο στους μαθητές του ντα Βίντσι, οι οποίοι το ολοκλήρωσαν σύμφωνα με εικασίες υπό την επίβλεψή του, χωρίς ωστόσο να δώσουν έμφαση στις «μικρολεπτομέρειες».
Το θηριώδες ποσό της δημοπρασίας
Όταν ο υπεύθυνος για τη δημοπρασία του «Χριστού» χτύπησε στο τραπέζι του τρεις φορές με το σφυρί, το πλήθος των παρισταμένων ξέσπασε σε χειροκροτήματα. Στη φούσκα του Χρηματιστηρίου της Τέχνης ο πίνακας αυτός έσπασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ.
Το αμέσως προηγούμενο αφορούσε στον πίνακα του Πικάσο «Οι γυναίκες της Αλγερίας», ο οποίος είχε πωληθεί προ καιρού για 180 εκατ. δολάρια. Αυτήν τη φορά ο άγνωστος αγοραστής «χτύπησε» την τιμή των 450 εκατ. ευρώ.
Παρά τα χειροκροτήματα το ενδιαφέρον των παρισταμένων εστιάστηκε κυρίως σε δύο πρόσωπα. Ποιος αγόρασε αλλά και βεβαίως ποιος πούλησε. Το ποιος αγόρασε παραμένει ένα αναπάντητο ερώτημα. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο πινάκας αυτός θα «στολίσει» το νέο μουσείο, που ονομάζεται και ο «Λούβρος του Άμπου Ντάμπι». Αλλά η προσέγγιση αυτή είναι ακόμα θεωρητική. Η απάντηση, ωστόσο, έφτασε σχεδόν αμέσως για το δεύτερο ερώτημα και αποκαλύφθηκε πως ο πωλητής δεν ήταν άλλος από τον Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ.
Γιατί ο Ρώσος ολιγάρχης αναγκάστηκε να πουλήσει ίσως το πολυτιμότερο κομμάτι που διαθέτει στην πλούσια συλλογή του; Οι γνωστοί αριστοκρατικοί το πάλαι ποτέ και ψευδοαριστοκρατικοί στην παρούσα φάση κύκλοι του Λονδίνου, δηλαδή οι γνωστοί κουτσομπόληδες και κουτσομπόλες του «Σίτι», κατέληξαν σε πόρισμα. Το διαζύγιο του Ρώσου ολιγάρχη, η επένδυση στον Σκορπιό και τα έξοδα της κόρης του απαιτούν ρευστότητα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που κυκλοφορούν στο «Σίτι» του Λονδίνου, ο Ριμπολόβλεφ τον τελευταίο καιρό αντιμετωπίζει μερικά προβληματάκια και πάντως έχει ανάγκη από υψηλή ρευστότητα.
Η δημοπρασία στο Λονδίνο τού «κάθισε» απρόσμενα. Ουδείς περίμενε πως το ύψος αγοράς του πίνακα θα έφτανε κοντά το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Τελικά, ο παραλογισμός που ισχύει στο Χρηματιστήριο της Τέχνης απεδείχθη πολύ καλός σύμμαχος του Ρώσου ολιγάρχη. Μένει να σκεφτεί κάποιος το πόσο γρήγορα εξελίσσεται η απόλυτη φούσκα σε αυτό το ιδιότυπο παγκόσμιο χρηματιστήριο. Η θηριώδης τιμή των 450 εκατ. ευρώ για έναν τέτοιο πίνακα (δεν είναι δα και «Ο Μυστικός Δείπνος» του αναγεννησιακού ζωγράφου, ούτε καν η για πολλούς κριτικούς υπερεκτιμημένη Τζοκόντα) δεν δικαιολογείται για ένα έργο σαφώς δευτερεύον, συγκρινόμενο με τα αριστουργήματα του Λεονάρντο κατά την περίοδο της απόλυτης αιχμής του.
Υπάρχει καμία λογική στη διαμόρφωση των τιμών αγοράς στο Χρηματιστήριο της Τέχνης; Σαφώς και όχι. Διότι πέρα από τις σταθερές όπως η ποιότητα, το αριστούργημα, η σπανιότητα, η ιστορία η ίδια ενός έργου τέχνης αλλά και άλλες παραμέτρους, υπάρχει και ο απόλυτος ανταγωνισμός στο διεθνές τζετ σετ. Πρόκειται για την αντεστραμμένη έννοια του παραδοσιακού Μαικήνα. Ο «Μαικήνας» συνήθιζε να χορηγεί τον καλλιτέχνη πιστεύοντας στο ταλέντο του και χωρίς πάντα ιδιοτέλεια.
Ο αντεστραμμένος Μαικήνας στη σύγχρονη εποχή έχει σαν σκοπό να κρεμάσει τον πίνακα σε περίοπτη θέση στο σαλόνι του, αλλά το αντίγραφό του, και να φυλάξει το πρωτότυπο σε ένα θωρακισμένο χρηματοκιβώτιο τράπεζας, έτσι ώστε να εντυπωσιάσει τους καλεσμένους του στο σύγχρονο διαμέρισμά του επί της 5ης Λεωφόρου της Ν. Υόρκης. Ή σε κάποια υπερπολυτελή ντάτσα στη σύγχρονη Ρωσία του Πούτιν. Ή ακόμη σε κάποιο τουρκο-μπαρόκ παλάτι στα εμιράτα του Κόλπου.
Η ουσία είναι ότι ο Ριμπολόβλεφ με το μισό δισεκατομμύριο μπορεί και να «ρεφάρει» σε ένα ποσοστό και να πληρώσει κάποια δόση των χρημάτων που οφείλει στην κάποτε πολυαγαπημένη σύζυγό του ή και να αποπληρώσει τα τερατώδη έξοδα της κακομαθημένης κόρης του. Μένει να δούμε αν θα υλοποιηθεί τελικά το μεγάλο πρότζεκτ της αναβάθμισης του Σκορπιού σε κέντρο διασκέδασης των σύγχρονων Ρώσων ολιγαρχών σε αυτήν τη γωνιά του Ιονίου πελάγους.
