Το 2014, μεσούσης της κρίσης της Ουκρανίας, είχα δημοσιεύσει ανάλυση με τίτλο «Περί τρελών και ηλιθίων». Την εποχή εκείνη η καγκελάριος Μέρκελ είχε αποκαλέσει εμμέσως τον πρόεδρο Πούτιν «τρελό». Εγώ απέδωσα στους τότε ηγέτες Ε.Ε. και ΗΠΑ τον επιθετικό προσδιορισμό «ηλίθιοι».
Από τους τότε ηγέτες της Δύσης μόνο η καγκελάριος Μέρκελ είναι στη θέση της αλλά σε ποια κατάσταση και γιατί; Τον Αύγουστο του 2015 η κ. Μέρκελ είπε το ιστορικό: «Ναι, μπορούμε να το κάνουμε», αναφερόμενη στην τότε εισροή ενός εκατομμυρίου προσφύγων και μεταναστών.
Η καγκελάριος είπε ευθαρσώς στους Γερμανούς πως μπορούν να απορροφήσουν αυτόν τον αριθμό ροών από τρίτες χώρες, πράγμα που κάποιοι από τους ψηφοφόρους της δεν το πήραν και πολύ καλά. Τα αποτελέσματα των εκλογών του Σεπτεμβρίου έφεραν με 12,6% το AfD στη Βουλή και τους Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ με μόλις 33%. Εφεραν την καγκελάριο αποδυναμωμένη μετά από 12 χρόνια στη θέση του «τιμονιέρη» της Γερμανίας και της Ε.Ε. Κάποια στιγμή μετά την εκλογή Τραμπ, η Μέρκελ θεωρήθηκε «η ηγέτις του δυτικού κόσμου»!
Ακολούθησαν συνομιλίες για κυβέρνηση συνεργασίας Πρασίνων και Φιλελευθέρων με τους Χριστιανοδημοκράτες αλλά έπεσαν στο κενό. Μετά από πιέσεις, ο πρόεδρος των Σοσιαλδημοκρατών, Σουλτς, κάνοντας μια θεαματική κωλοτούμπα, δέχτηκε να ξεκινήσει συνομιλίες με τη Μέρκελ για έναν νέο «μεγάλο συνασπισμό».
Περιμένοντας την ισχυρή επάνοδο Μέρκελ για να στηρίξει τα φιλόδοξα σχέδιά του, ο Μακρόν θα έχει υποστεί ένα ισχυρό σοκ μετά τα αποτελέσματα στη Γερμανία και θα προσεύχεται να δει τη Μέρκελ και πάλι στη θέση της. Χωρίς μια αποφασιστική Γερμανία στο πλευρό της, η γαλλική πολιτική θα παραμείνει αναποτελεσματική.
Τι είναι αυτό που χαρακτηρίζει τη Μέρκελ, την τόσο επιτυχημένη πολιτικό της τέταρτης οικονομίας του κόσμου; Κατ’ αρχάς έχει εξορίσει την ιδεολογία από την πολιτική. Τουλάχιστον αυτό δείχνει η προσπάθειά της να συνενώσει τους Πράσινους με τους Φιλελεύθερους του οπορτουνιστή Λίντνερ και τους υπερ-συντηρητικούς της Βαυαρίας κάτω από την καθοδήγησή της. Δεν τα κατάφερε κι αυτό ήταν ένα χτύπημα για την «πρωταγωνίστρια» των διαβουλεύσεων και του πάρε-δώσε.
Θα μπορούσε επίσης ένας αναλυτής να την περιγράψει ως την αρχιπραγματίστρια της ευρωπαϊκής πολιτικής. Συνομίλησε και συνεργάστηκε με όλες τις αποχρώσεις πολιτικών και συμφερόντων, λαμβάνοντας πάντα υπόψη της τις δημοσκοπήσεις. Κατάφερνε πάντα να βρίσκεται από τη σωστή πλευρά της κοινής γνώμης και της ροής των γεγονότων.
Το στιλ της διακυβέρνησής της δεν πείθει πια, αυτό έγινε εμφανές από τα εκλογικά αποτελέσματα. Η γοητεία της ασφαλούς μητρικής αγκαλιάς της δεν είναι βέβαιο πως συγκινεί ούτε το ίδιο της το κόμμα. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα τη στηρίξουν σε μια κυβέρνηση με τους Σοσιαλδημοκράτες. Η βεβαιότητα της καλής οικονομίας είναι αυτή που κρατά ακόμα τις ισορροπίες στη Γερμανία και τους ψηφοφόρους ψύχραιμους.
Η αποδυνάμωση του μοντέλου διακυβέρνησης Μέρκελ θα μπορούσε να ήταν ένα κοινότοπο επακόλουθο της απώλειας της εξουσίας ενός πολιτικού. Αυτό όμως δεν ισχύει για την περίπτωση της καγκελαρίου. Η Γερμανία δεν μπαίνει απλά σε μια μετα-Μέρκελ εποχή, μπαίνει σε μια κρίση ταυτότητας και επιλογών.
Η απόφαση της Μέρκελ να εμπλακεί στο Ουκρανικό, είτε λόγω των ισχυρών αντι-ρωσικών αντανακλαστικών της, είτε λόγω των αμερικανικών σχεδιασμών, έθεσε τη Γερμανία μπροστά σε ιστορικές ευθύνες για τις οποίες οι ίδιοι οι Γερμανοί δεν είναι έτοιμοι να απαντήσουν. Το ίδιο ισχύει και για μια άκριτη και άνευ όρων πολιτική ελεύθερων ροών προσφύγων/οικονομικών μεταναστών.
Το τρίτο ζήτημα που η Μέρκελ αφήνει ανοιχτό είναι ο προσανατολισμός της Ευρώπης. Κράτησε το ευρώ και τους εντός του ευρώ εντός της Ε.Ε. Δεν μπόρεσε όμως να προχωρήσει σε ρηξικέλευθες αλλαγές και να στρέψει την Ε.Ε. σε μια πιο λειτουργική -έστω- συνομοσπονδία. Δεν μπόρεσε να αποτρέψει ένα λαϊκιστικό κίνημα να βγάλει τη Μ. Βρετανία από την Ε.Ε. Αυτό είναι μια ιστορική αποτυχία της Ευρώπης την οποία επωμίζονται τόσο το βρετανικό πολιτικό κατεστημένο όσο και η Γερμανία.
Τώρα, περιπτώσεις όπως η Ελλάδα, με την αδυναμία τους να προσαρμοστούν στις ανάγκες μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και στις απαιτήσεις μιας νέας Ευρώπης α λα Μακρόν, πρέπει να προσαρμοστούν σε μια Ευρώπη που δεν γνωρίζει ούτε η ίδια τον εαυτό της.
Προφανώς δεν διατείνομαι πως η καγκελάριος ανήκει στον χώρο των ηλιθίων – κάθε άλλο, είναι μια ευφυής προσωπικότητα με πολλές ικανότητες. Αποδείχθηκε όμως ανίκανη να διαχειριστεί τον «τρελό» Πούτιν και να διαισθανθεί την πολιτική καταιγίδα του προσφυγικού/μεταναστευτικού την οποία ξεσήκωσε.
Είτε ξαναγίνει ο «μεγάλος συνασπισμός» είτε γίνουν ξανά εκλογές, η Γερμανία μπήκε σε μια πολιτική κρίση η οποία έχει τη σφραγίδα της αποτυχίας της Μέρκελ. Η Ευρώπη δεν έχει πολλές πιθανότητες να υλοποιήσει τα σχέδια Μακρόν. Η Ελλάδα θα γίνει ίσως ένα νέο πειραματόζωο, για μια Ευρώπη η οποία οφείλει να παραμείνει ζωντανή και ενωμένη, αλλά δεν ξέρει πώς.
* συγγραφέας
Πηγή: http://www.efsyn.gr
