Του Γιώργου Λεκάκη
Η «Έπαυλις του Αλέξανδρου (και της Μεμμίας)», που αποκαλύφθηκε το περασμένο καλοκαίρι στο Αμύνταιο της Φλώρινας, στην αρχαία Βεγόρα(στην θέση Τσαΐρια της Εκκλησίας) είναι ένα μεγαλοπρεπές συγκρότημα, που καλύπτει πάνω από 1,2 στρέμματα γης, καθιστώντας την ένα από τα μεγαλύτερα ευρήματα αυτού του είδους! Είναι επίσης μια από τις πιο πολυτελείς αρχαίες επαύλεις που βρέθηκαν ποτέ! Με εξελιγμένα έργα τέχνης, γλυπτά και ψηφιδωτά από τον 3ο αιώνα μ.Χ., τα οποία παρέμειναν σε άριστη κατάσταση!
Αποτελείται από συνολικά 96 μικρά και μεγάλα δωμάτια, διαδρόμους, λουτρά, αίθουσες και αυλές! Στην αίθουσα «Νηρηίδες» και του «Πολεμιστή» βρέθηκαν μερικά εντυπωσιακά αγάλματα θεοτήτων. Εκτεταμένα ψηφιδωτά δάπεδα, συνολικού εμβαδού 360 τ.μ., απεικονίζουν μια ποικιλία θεμάτων από την ελληνική μυθολογία.
Οι ιδιοκτήτες της επαύλεως ήταν «πλούσιοι υπάλληλοι της τοπικής διοικήσεως, που αγαπούσαν την ελληνική παιδεία και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό», λέει ο αρχαιολόγος Πανίκος Χρυσοστόμου, επί κεφαλής των ανασκαφών της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης. «Ζούσαν γύρω στα μέσα του 3ου αι. μ.Χ. σε μια πόλη που κάλυπτε 25 εκτάρια και η οποία άκμασε σε καιρό ειρήνης στην πεδιάδα του Αμυνταίου, κατά μήκος της αρχαίας Εγνατίας Οδού»!
Τα ψηφιδωτά δαπέδου στην αίθουσα «Ευρώπη» είναι τα καλύτερα διατηρημένα. Καλοδιατηρημένη επιγραφή φέρει τα ονόματα των ιδιοκτητών. Τα δάπεδα κοσμούνται με ψηφιδωτά που απεικονίζουν μια σειρά από μυθολογικές σκηνές, όπως η απαγωγή της Ευρώπης, ο Παν με τις νύμφες, η απαγωγή της Διώνης, ο Απόλλων επί γρύπα…
Η αίθουσα «Νηρηίδες» καλύπτει 90 τ.μ. Ήταν χώρος υποδοχής επισκεπτών. Είναι ο μεγαλύτερος και πολυτελέστερος χώρος του κτήματος. Διακοσμημένος με τα πιο περίτεχνα ψηφιδωτά. Περιείχε επίσης αγάλματα θεών – εξαιρετικά παραδείγματα χειροτεχνίας, που ήταν αντίγραφα ελληνιστικών και κλασσικών έργων, που δημιουργήθηκαν στα εργαστήρια της Αττικής, καθώς και μαρμάρινη στήλη αφιερωμένη στη λατρεία του παντοδύναμου Δία. Τα ψηφιδωτά, φιλοτεχνημένα σε ομάδες, γύρω από ένα κεντρικό περιρραντήριο/σιντριβάνι, απεικονίζουν θαλάσσιες νύμφες σε ιππασία με θαλάσσια άλογα, τελετές με δελφίνια, σκηνές αλιείας, ψάρια, πουλιά και τέσσερις χαρακτήρες που χαρακτηρίζουν τις εποχές στις γωνίες της αίθουσας. Αρκετές δυσανάγνωστες επιγραφές πιθανόν να ονομάζουν είτε τους δημιουργούς του μωσαϊκού, είτε τους μεταγενέστερους ιδιοκτήτες της επαύλεως.
Τα μαρμάρινα αγάλματα, αν και άθικτα, είναι πιθανόν του Ερμή και ενδεχομένως της Αθηνάς και του Ποσειδώνος. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης ένα πλήθος μικρότερων αντικειμένων στο δωμάτιο, όπως κομμάτια από πηλό και χάλκινα ειδώλια, χάλκινα πιάτα, οστέινες καρφίτσες, θραύσματα από υάλινα μπουκάλια αρωμάτων, κεραμικά και πολλά κομμάτια αργυρών και χάλκινων κοσμημάτων.
Η αίθουσα του «Πολεμιστή» επήρε το όνομά της από την κεντρική εικόνα που δείχνει μια αρσενική φιγούρα που δέχεται επίθεση από ένα λιοντάρι. «Η σκηνή εκείνη την εποχή, θα μπορούσε να είναι μια αναφορά σε ένα πραγματικό γεγονός», σημειώνει ο κ. Χρυσοστόμου.
Τα ευρήματα από μόνο το 1/3 του συγκροτήματος, του οποίου η αρχική κατασκευή χρονολογείται στον 2ο αιώνα μ.Χ.
ΠΗΓΗ: Greece Is, 17 Μαρτίου 2018, φωτ.: Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης.
