Η Εθνική Βιβλιοθήκη αποθησαυρίζει ένα πολύτιμο κομμάτι της πνευματικής περιουσίας της Ελλάδας. Στα 189 χρόνια λειτουργίας της αναπτύσσει μια τεράστιας αξίας συλλογή, 2.000.000 τεκμηρίων. Στα βιβλιοστάσια και τα θησαυροφυλάκιά της βρίσκονται εκατοντάδες χιλιάδες βιβλία τυπωμένα από τον 15ο αιώνα μέχρι σήμερα.
Η συλλογή της των 5.400 χειρογράφων που χρονολογείται από τον 9ο έως τον 20ό αιώνα, περιλαμβάνει κώδικες από περγαμηνή και χαρτί, οι οποίοι διασώζουν όλα τα είδη γραφής και τους τύπους διακόσμησης ανά τους αιώνες, με θεολογικό αλλά και κοσμικό περιεχόμενο που αφορά κυρίως την αρχαία ελληνική γραμματεία, τη γραμματική, τη φιλοσοφία, την ιατρική, τις φυσικές επιστήμες.
Ακόμη, η Εθνική Βιβλιοθήκη διαθέτει χιλιάδες εφημερίδες και περιοδικά, μεγάλης αξίας συλλογές αρχειακού υλικού, στις οποίες συγκαταλέγονται το αρχείο των Αγωνιστών της Επανάστασης του 1821 και το αρχείο του Φιλελληνικού Κομιτάτου του Λονδίνου, και ειδικές συλλογές που περιέχουν αφίσες, μουσικές σημειογραφίες, έργα τέχνης και χάρτες.
Ιστορική αναδρομή
Το πρώτο βήμα για τη δημιουργία Εθνικής Βιβλιοθήκης έγινε το 1829, με την ίδρυση του Ορφανοτροφείου της Αίγινας και του Εθνικού Μουσείου από τον Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Μέσα στο Ορφανοτροφείο της Αίγινας εγκαθίσταται η «Αποθήκη των Βιβλίων». Ακολούθησε μια περίοδος μεταστέγασης από τόπο σε τόπο και με διαφορετική κάθε φορά επωνυμία, μέχρι το 1834 που η Κεντρική Δημόσια Βιβλιοθήκη μεταφέρεται στην Αθήνα –νέα πρωτεύουσα της Ελλάδας- και το 1842, συστεγάζεται σε νέο κτίριο με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου. Το 1866, οι δυο Βιβλιοθήκες συγχωνεύονται διοικητικά με τον τίτλο, «Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος». Η Εθνική Βιβλιοθήκη μεταστεγάζεται το 1903, στο Βαλλιάνειο μέγαρο, της Πανεπιστημίου, δωρεά των Κεφαλλήνων αδερφών Βαλλιάνων, σε σχέδιο του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν και υπό την επίβλεψη του Γερμανού αρχιτέκτονα Ερνέστου Τσίλλερ. Ο διοικητικός διαχωρισμός των δύο Βιβλιοθηκών έγινε το 1931.
Η μετεγκατάσταση
Τρία χρόνια προετοιμασίας χρειάστηκαν για να ξεκινήσει στις αρχές του περασμένου Ιανουαρίου η μεταφορά των συλλογών της Εθνικής Βιβλιοθήκης από τα δύο κτίρια της Αθήνας, της Πανεπιστημίου και του Βοτανικού, στη νέα της στέγη, στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, στο Φάληρο.
Ήταν ένα έργο εξαιρετικά δύσκολο καθώς έπρεπε να διασφαλιστεί η λιγότερη δυνατή καταπόνηση των συλλογών και η μέγιστη ασφάλειά τους. Γι’ αυτό και έγινε κυρίως με τροχήλατες βιβλιοθήκες κατάλληλα διαμορφωμένες για την απορρόφηση κραδασμών και την αποφυγή μετατοπίσεων. Κάθε ράφι ταυτοποιήθηκε ηλεκτρονικά και αμέσως μετά τοποθετήθηκε σε τροχήλατη βιβλιοθήκη. Κάθε τροχήλατη βιβλιοθήκη μόλις γέμιζε, έκλεινε, σφραγιζόταν υπό την επίβλεψη υπαλλήλου της Εθνικής Βιβλιοθήκης και τοποθετείτο σε φορτηγό με ελεγχόμενες κλιματικές συνθήκες.
Η μεταφορά των συλλογών ολοκληρώθηκε πριν από λίγες ημέρες και η Εθνική Βιβλιοθήκη σταδιακά επαναλειτουργεί.
Το δανειστικό τμήμα
Η πρόσφατη δημιουργία του δανειστικού τμήματος είναι ένα καινοτόμο εγχείρημα, καθώς δεν συνηθίζεται ο δανεισμός βιβλίων από τις εθνικές βιβλιοθήκες. Η συλλογή του, στην οποία έχει δοθεί έμφαση στις ανθρωπιστικές επιστήμες και στις τέχνες, στην ελληνική και ξένη λογοτεχνία, στο παιδικό βιβλίο και στο κόμικς, περιλαμβάνει προς το παρόν 40.000 τεκμήρια, μεταξύ των οποίων επιτραπέζια παιχνίδια γνώσεων και ηλεκτρονικά παιχνίδι.
Το ευρύ κοινό θα έχει σύντομα τη δυνατότητα να δανειστεί βιβλία, να προσεγγίσει ένα πλούσιο έντυπο αλλά και ψηφιακό υλικό. Το δανειστικό τμήμα θα παρέχει υπηρεσίες σε παιδιά προσχολικής ηλικίας, δημοτικού και σε εφήβους με ένα ευρύ φάσμα εκπαιδευτικών και διαδραστικών προγραμμάτων.
Περιλαμβάνει εξοπλισμένα στούντιο κινηματογράφησης και ηχογράφησης, ραδιοφωνικό σταθμό, αίθουσες προβολών, συναντήσεων, εργαστηρίων, καθώς και γωνιές για παιδιά, οι οποίες προσφέρονται για μαθησιακό παιχνίδι.
Στα σύγχρονα, φωτεινά αναγνωστήρια του δανειστικού τμήματος, που είναι ανοιχτά κάθε ημέρα και τα σαββατοκύριακα από τις 6 το πρωί μέχρι τα μεσάνυχτα, υπάρχουν υπολογιστές με ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο (wi-fi). Στον ίδιο χώρο πραγματοποιούνται εκθέσεις και άλλες πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Η Εθνική Βιβλιοθήκη, φορέας αξιών, επιστήμης και γνώσης, αναβαθμίζεται και προσφέρει διευρυμένες και βελτιωμένες υπηρεσίες. Γίνεται μια σύγχρονη Εθνική Βιβλιοθήκη.
