Για να καταφέρει να διασώσει, να βελτιώσει και να αξιοποιήσει μια χώρα τον φυσικό πλούτο της, οφείλει να τον γνωρίζει. Σε αυτή την προφανή –αλλά κάθε άλλο παρά κοινότοπη στον τόπο μας– αλήθεια βασίστηκε η πρωτοβουλία του τομέα Ερευνας και Καινοτομίας του ΥΠΠΕΘ όταν αποφάσισε να προχωρήσει στη σύσταση του νέου Εθνικού Δικτύου από ειδικούς επιστημονικούς φορείς που εργάζονται στον πολύτιμο για την οικονομία τομέα της Αγροδιατροφής, όπως το ΕΚΠΑ, το ΑΠΘ, το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας, τα Πανεπιστήμια Πατρών και Θεσσαλίας, το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων, το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας, το ΤΕΙ Κρήτης και το ΕΛΓΟ Δήμητρα.
Πρόκειται για ένα πανελλαδικό επιστημονικό δίκτυο με την ονομασία «Οι Δρόμοι της Ελιάς», το οποίο, πρώτη φορά, θα εστιάσει στη συστηματική ανάλυση και καταγραφή των περισσότερων από 250 διαφορετικών (και ενίοτε μοναδικών) ποικιλιών ελιάς που υπάρχουν στην Ελλάδα. Η χρηματοδότηση του προγράμματος «Οι Δρόμοι της Ελιάς» είναι ύψους 4 εκατομμυρίων ευρώ, έχει χρονικό ορίζοντα τα δύο χρόνια, ενώ, στη συνέχεια, σχεδιάζονται ανάλογες μελέτες για τα ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά των ελληνικών ποικιλιών στα αμπέλια και το μέλι.
Η επιτακτική ανάγκη για την πλήρη γενετική, βιοχημική, διατροφική ταυτοποίηση και πιστοποίηση προέλευσης αυτών των φυσικών αγαθών του τόπου οφείλεται σε δύο λόγους: μόνο έτσι μπορούν να διασωθούν, να βελτιωθούν στο μέλλον, αλλά και να καταχωριστούν ως ελληνικές ποικιλίες στον επίσημο ευρωπαϊκό κατάλογο.
Tο νέο δίκτυο «Οι Δρόμοι της Ελιάς», καταφεύγοντας στις γενετικές, βιοχημικές και προηγμένες διαγνωστικές τεχνολογίες, στοχεύει στην πλήρη γονιδιακή ταυτοποίηση, ιχνηλάτηση, ανάδειξη και πιστοποίηση των ποικιλιών της ελιάς, καθώς και στη βελτίωση των διαδικασιών παραγωγής βρώσιμης ελιάς και ελαιολάδου. Ο αρχικός στόχος του δικτύου θα είναι η πλήρης γονιδιωματική ανάλυση και ταυτοποίηση των ποικιλιών, η οποία με τη χρήση της βιοπληροφορικής θα καταστήσει εφικτό τον χαρακτηρισμό και την ταξινόμηση του γενετικού υλικού της ελληνικής ελιάς.
Απώτερος, ωστόσο, στόχος αυτής της πρωτοποριακής της δράσης είναι η διάσωση και διατήρηση σημαντικών κλώνων, αλλά και η γενετική τους βελτίωση μέσα από την ταυτοποίηση των πιο ανθεκτικών κλώνων σε ασθένειες, ξηρασία και κλιματικές αλλαγές. Μόνο αφού ολοκληρωθεί η περιγραφή του ταυτοποιημένου γενετικού υλικού των ελληνικών ποικιλιών μπορούμε, σε ένα επόμενο στάδιο, να κατοχυρώσουμε τις ελληνικές ποικιλίες στον επίσημο ευρωπαϊκό κατάλογο.
Παρουσιάζοντας στις 18.4.2018 την αναγκαιότητα αυτής της σημαντικής πρωτοβουλίας ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας, Κώστας Φωτάκης, δήλωσε: «Οταν η Πολιτεία προσπαθεί να στηρίξει την κοινωνία να σταθεί όρθια μέσα σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες, θα πρέπει να είναι διακριτό το αποτύπωμα της Ερευνας στην προσπάθεια αυτή.
Η σημερινή εμβληματική πρωτοβουλία, σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εστιάζει στην εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών στην αγροδιατροφή με έμφαση την ελιά και τα προϊόντα της προκειμένου να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές και να τους προσδώσουν σημαντική προστιθέμενη αξία».
