Συντάκτης: Σπύρος Μανουσέλης
Περισσότεροι από 20.000 Ελληνες επιστήμονες μετανάστευσαν μόνο κατά την πενταετία 2009-2014 στο εξωτερικό, ωθούμενοι από την υποτίμηση της εργασίας, την οικονομική κρίση και την ανεργία, αλλά κυρίως την έλλειψη προοπτικών σταδιοδρομίας στο μέλλον. Ποσοστό μεγαλύτερο του 70% από αυτούς, διέθετε μεταπτυχιακό ή διδακτορικό τίτλο σπουδών. Και ο αριθμός των νέων επιστημόνων που αναγκάζονται να μεταναστεύσουν δεν φαίνεται να μειώνεται, γεγονός που συνέβαλε, πριν δύο χρόνια, στην απόφαση της κυβέρνησης να στηρίξει την πρόταση του αναπληρωτή υπουργού Ερευνας και Καινοτομίας Κώστα Φωτάκη για την ίδρυση του Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνας και Καινοτομίας (ΕΛΙΔΕΚ), ως μια προσπάθεια αναστροφής της καταστροφικής για τον τόπο «φυγής εγκεφάλων (αγγλιστί «brain drain»).
Για την εκπλήρωση αυτού του φιλόδοξου στόχου το νεοσύστατο ΕΛΙΔΕΚ οφείλει: να χορηγεί υποτροφίες για τη διεξαγωγή διδακτορικών διατριβών και μεταδιδακτορικών μελετών, να χρηματοδοτεί υψηλής ποιότητας ερευνητικά προγράμματα και να υποστηρίζει τη δημιουργία και τη λειτουργία νεοφυών επιχειρήσεων για την εκμετάλλευση ερευνητικών αποτελεσμάτων.
Στο καχύποπτο αλλά εύλογο ερώτημα τι έχει να επιδείξει μέχρι σήμερα αυτός ο νέος οργανισμός η απάντηση ήλθε στα μέσα αυτού του μήνα με τη επίσημη ανακοίνωση ότι ολοκληρώθηκε με επιτυχία η δράση «1η Προκήρυξη ερευνητικών έργων ΕΛΙΔΕΚ για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/τριών» με τη συμβολή της ΓΓΕΤ.
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δράσης, υποβλήθηκαν συνολικά 1.669 προτάσεις, εκ των οποίων ένα ποσοστό της τάξης του 10% προήλθε από Ελληνες επιστήμονες του εξωτερικού. Μετά το πέρας της διαδικασίας αξιολόγησης, εγκρίθηκαν προς χρηματοδότηση 189 ερευνητικές προτάσεις, για τις οποίες θα διατεθεί το ποσό των 34.000.000?!
Τα έργα αυτά, σύμφωνα με το σχετικό δελτίο τύπου, «πληρούν κριτήρια υψηλής επιστημονικής ποιότητας και πρωτοτυπίας, 116 από αυτά θα ενισχύσουν τις ερευνητικές δραστηριότητες σε 17 Πανεπιστήμια/ΤΕΙ και 73 σε 11Ινστιτούτα/Ερευνητικά Κέντρα, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη στήριξη της επιστημονικής έρευνας στη χώρα. Τονίζεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι οι μεταδιδάκτορες ερευνητές/τριες είναι οι ίδιοι επιστημονικοί υπεύθυνοι των ερευνητικών έργων τα οποία θα υλοποιηθούν. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται στην πράξη η δημιουργικότητα και η αυτονομία των νέων αυτών επιστημόνων και δημιουργούνται παράλληλα οι κατάλληλες προοπτικές για την ακαδημαϊκή και εν γένει επιστημονική τους εξέλιξη».
Πριν από λίγες ημέρες, στις 27-4-2018, ανακοινώθηκε μάλιστα και η 2η Προκήρυξη Υποτροφιών του Ελληνικού Ιδρύματος Ερευνας και Καινοτομίας για Υποψήφιους Διδάκτορες (ΥΔ). Κύριος στόχος της προκήρυξης είναι η υποστήριξη στην πράξη των νέων επιστημόνων που θέλουν να πραγματοποιήσουν υψηλού επιπέδου έρευνας στην Ελλάδα. H δράση αυτή έρχεται σε συνέχεια της πρώτης προκήρυξης για υποτροφίες ΥΔ, υλοποιώντας έτσι τη δέσμευση του ΕΛΙΔΕΚ για συνέχεια και συνέπεια στην προκήρυξη των δράσεών του.
Η συνολική δημόσια δαπάνη αυτής της 2ης Προκήρυξης ανέρχεται στα 10.000.000?, ποσό που θα διατεθεί για την υποστήριξη των νέων επιστημόνων της χώρας. Σημειώνεται ότι το ΕΛΙΔΕΚ έχει ήδη διαθέσει 13.500.000? με την πρώτη του δράση για υποψήφιους διδάκτορες, ενώ με την παρούσα δράση το συνολικό ποσό φτάνει τα 23.500.000?. Το ΕΛΙΔΕΚ προχωρά λοιπόν, σε δύσκολους οικονομικά καιρούς, με γνώμονα τη δημιουργία ευκαιριών για τη διεξαγωγή υψηλού επιπέδου έρευνας στην Ελλάδα.
