Τον Σεπτέμβριο του 2014 μία ομάδα ερευνητών της Βιβλιοθήκης της Βουλής επισκέφτηκε για πρώτη φορά την Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Επιασαν αμέσως δουλειά στο ισόγειο της Μονής, καθώς ανέλαβαν την αναδιοργάνωση της Βιβλιοθήκης της. Σε αυτήν περιλαμβάνονται βιβλία που δώρισε στη Σχολή ο Αδαμάντιος Κοραής, εκδόσεις του τυπογράφου της Αναγέννησης Αλδου Μανούτιου, πρακτικά Οικουμενικών Συνόδων της πρώτης χιλιετίας της κοινής Χριστιανοσύνης, δώρο του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου 14ου προς το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων, αλλά και όλα τα κείμενα του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.
«Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες Βιβλιοθήκες του Ελληνισμού. Θα μπορούσα να την παρομοιάσω με αυτήν της Βενετίας, αλλά η Χάλκη είναι σημαντικότερη», τονίζει η διευθύντρια της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, Ελλη Δρούλια. Το έργο βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. «Με την ολοκλήρωσή του θα ξεδιπλωθεί ο πλούτος που βρίσκεται εκεί», προσθέτει.
Στο υλικό συγκαταλέγονται σπάνιες και πολύτιμες εκδόσεις, αρχέτυπα και παλαίτυπα από τις αρχές της ελληνικής τυπογραφικής παραγωγής, αλλά και τίτλοι που δεν είχαν ποτέ καταγραφεί στην ελληνική βιβλιογραφία. «Μιλάμε για εκδόσεις του 1498, του 1510, ένα υλικό συγκλονιστικό. Επίσης για βιβλία που φέρουν σημαντικές υπογραφές, που τα καθιστούν μοναδικά. Και στη Βουλή έχουμε ίδιο βιβλίο του 18ου αιώνα. Ομως δεν φέρει την υπογραφή του Κοραή», εξηγούν οι ερευνητές. Παράλληλα, η συλλογή διαθέτει θρησκευτικά περιοδικά του 19ου και 20ού αιώνα από όλες τις μητροπόλεις του κόσμου.
Τεράστιο υλικό
Η μοναδικότητα της Βιβλιοθήκης οφείλεται τόσο στον όγκο όσο και στο περιεχόμενο του υλικού που διαθέτει. «Οι τίτλοι δεν περιορίζονται στη θεολογία και στα εκκλησιαστικά ζητήματα. Επεκτείνονται στους τομείς της Ιστορίας, της Φιλοσοφίας, της Αρχαιολογίας. Η συλλογή δείχνει την ευρύτητα του πνεύματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Θεολογικής Σχολής. Οι απόφοιτοι διακρίνονταν για τη βαθιά τους μόρφωση, την ετοιμότητα και την ικανότητα να διαλέγονται δημιουργικά με όλους τους ανθρώπους, τα έθνη και τις θρησκείες», σημειώνει ο μητροπολίτης Προύσης και ηγούμενος της Μονής Αγίας Τριάδος, Ελπιδοφόρος Λαμπρυνιάδης. Οι πρωτοβουλίες του οδήγησαν τον Ιανουάριο του 2015 στην υπογραφή μνημονίου με τη Βουλή, που ανέλαβε το έργο. Ακολούθησαν 3 τρίμηνες αποστολές, 4 ατόμων η καθεμία.
Το έργο των ερευνητών δεν ήταν εύκολο. «Υπήρχε ένα τεράστιο υλικό, καθώς και περισσότερα από 1.000 ογκωδέστατα κιβώτια που έπρεπε να ανοιχτούν. Πάθαμε… εγκεφαλικό όταν τα πρωτοείδαμε. Υπήρχαν διάδρομοι και δωμάτια γεμάτοι μέχρι την οροφή με κιβώτια που κανείς δεν γνώριζε τι περιείχαν», διηγείται ο βιβλιοθηκονόμος Δημήτρης Ζαζάς. Οι ερευνητές έκαναν τον απεγκιβωτισμό και διαχώριζαν το υλικό ανά αιώνα, γλώσσα και θέμα. Στη συνέχεια γινόταν ταξινόμηση, ενώ πολλά βιβλία τοποθετήθηκαν προληπτικά σε αντιόξινους φακέλους για προστασία.
Σε πολλές περιπτώσεις, λόγω της υγρασίας προείχε η διάσωση των βιβλίων που κινδύνευαν να καταστραφούν, καθώς το υλικό ήταν εγκιβωτισμένο για περίπου 40 χρόνια, δηλαδή από το κλείσιμο της Σχολής. «Πρώτη μέριμνα ήταν να τα μεταφέρουμε σε χώρο ξηρό και αεριζόμενο, ώστε να έρθουν όσο το δυνατόν στην πρότερη κατάσταση. Πολλά απ’ αυτά μόλις τα ακουμπούσαμε, σκίζονταν», εξηγεί ο συνεργάτης της Βιβλιοθήκης της Βουλής και μέλος της ερευνητικής ομάδας Γιάννης Κασσίδης.
Η υγρασία δεν ήταν το μοναδικό πρόβλημα. «Κάποια στιγμή συνειδητοποιήσαμε ότι δεν είχαμε τον πλήρη έλεγχο του υλικού. Ξέραμε ότι ένα βιβλίο υπάρχει, αλλά δεν γνωρίζαμε πού. Ενα άλλο πρόβλημα αφορούσε στην καταλογογράφηση. Ολοι θεωρούσαν ότι το υλικό που βρισκόταν στα ράφια της Βιβλιοθήκης ήταν στον κατάλογο. Ομως συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό δεν ισχύει», εξηγούν οι ερευνητές. Οι συχνές διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος δημιούργησαν προβλήματα στην καταλογογράφηση. «Πλέον δημιουργήσαμε δικλίδες ασφαλείας που δεν υπήρχαν», σημειώνει ο κ. Ζαζάς.
«Ημασταν σε μέθη»
Παρά τα προβλήματα, οι ερευνητές περιγράφουν με εντυπωσιασμό το έργο τους. «Οταν ανοίγαμε κούτες ήμασταν σε μέθη, σε έκσταση. Μας κοιτούσαν οι ιερωμένοι με απορία», διηγείται η κυρία Δρούλια, με τον κ. Ζαζά να περιγράφει τους… εσωτερικούς ανταγωνισμούς. «Μου ζητούσε κάποιος να του δώσω την κούτα μου και όταν έβλεπα τι περιείχε μέσα αναρωτιόμουν «τι έδωσα»», λέει γελώντας.
Χθες οι ερευνητές παρουσίασαν το μέχρι στιγμής έργο τους σε βουλευτές της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής. Οπως λέει η κυρία Δρούλια, «η Χάλκη λειτουργεί ενωτικά. Ολες οι πολιτικές δυνάμεις στηρίζουν τη συνεργασία». Μόλις ολοκληρωθεί η αναδιοργάνωση η Βιβλιοθήκη θα ανοίξει στο κοινό και θα περάσει στην ψηφιακή εποχή.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΟΥΜΕΡΚΙΩΤΗ
Φωτογραφίες ΘΑΛΕΙΑ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Πηγή: http://www.ethnos.gr
